Xóm Đồng Bài, xã Tràng Xá (Võ Nhai) có 66 hộ, với 280 nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 85%. Mặc dù kinh tế của người dân dựa chủ yếu vào nông, lâm nghiệp, tuy nhiên, những năm trở lại đây, do đất đai ngày càng bạc màu, hệ thống giao thông nội đồng chưa đồng bộ đã ảnh hưởng không nhỏ tới việc phát triển sản xuất của bà con nơi đây.
Có 5 sào đất nương nhưng gia đình ông Hoàng Văn Thơ đã bỏ hoang cho cỏ dại mọc từ nhiều năm nay. Ông Thơ thở dài: Do diện tích đất của gia đình có độ dốc cao, nằm ngay dưới chân núi đá vôi nên mỗi khi mưa lớn, nước từ trên núi đổ xuống lại rửa trôi lớp đất, chỉ còn trơ lại toàn đá vôi, dẫn đến đất ngày càng bạc màu, khiến cây ngô phát triển kém, năng suất thấp. Hạt ngô làm ra không đủ bù vào chi phí đầu tư, tôi đã chuyển đổi sang trồng keo nhưng cây keo cũng sinh trưởng kém. Vì thế tôi đành bỏ đất hoang.
Không chỉ gia đình ông Thơ, sau nhiều năm loay hoay tìm kiếm loại cây trồng phù hợp để thay thế cho cây ngô nhưng không đem lại hiệu quả, nhiều hộ dân trong xóm Đồng Bài đành phải tạm thời bỏ trống đất. Tổng diện tích đất bị bỏ hoang của xóm lên tới khoảng 20ha.
Ông Hoàng Văn An, Trưởng xóm Đồng Bài, bảo: Trước thực trạng trên, năm 2021 huyện và xã đã hỗ trợ cây na giống cho 10 hộ dân trong xóm trồng thử nghiệm trên diện tích 4ha. Sau thời gian trồng thử nghiệm, nếu cây na sinh trưởng phát triển tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, xóm sẽ tuyên truyền, vận động bà con đưa cây na vào trồng trên diện rộng. Qua đó nhằm khắc phục được tình trạng để đất trống, đồng thời góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Cùng với những khó khăn trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, người dân xóm Đồng Bài còn đang gặp nhiều trở ngại trong sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, hệ thống giao thông tại cánh đồng lúa rộng hơn 30ha của xóm vẫn chưa đồng bộ nên việc áp dụng cơ giới hóa của bà con gặp không ít khó khăn.
Ông Hoàng Văn Thiên, một hộ dân trong xóm, chia sẻ: Gia đình tôi hiện có 7 sào lúa. Do chưa có đường giao thông nội đồng nên mỗi vụ, gia đình phải gánh lúa, vác thóc, gùi ngô đi bộ gần 300m về nhà, rất mất thời gian và tốn nhiều công sức. Muốn thuê máy gặt thì phải đợi những nhà xung quanh gặt hết, máy mới đi qua các thửa ruộng rồi vào được. Còn khi cày, bừa, tôi phải thuê máy làm trước, bởi nếu những hộ xung quanh đã làm đất thì máy không đi qua được. Điều này gây nhiều khó khăn đến kế hoạch sản xuất, ảnh hưởng đến khung thời vụ của gia đình tôi.
Theo ông Trưởng xóm Hoàng Văn An: Vừa qua, tôi được nghe thông tin Nhà nước sẽ đầu tư tuyến đường dài trên 1km nối từ xóm Đồng Bài đến xóm Đồng Tác và có chạy qua cánh đồng của xóm. Tôi mong muốn công trình sớm được triển khai xây dựng để bà con trong xóm có đường đi lại và sản xuất được thuận lợi hơn.
Đồng Bài là một trong những xóm thuộc diện đặc biệt khó khăn của xã Tràng Xá, với tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo vẫn chiếm gần 35%, thu bình quân theo đầu người mới chỉ đạt gần 30 triệu đồng/người/năm. Do đó, việc tháo gỡ những khó khăn đang tồn tại ở xóm là hết sức cần thiết. Qua đó, giúp người dân có điều kiện phát triển kinh tế, cải thiện thu nhập và vươn lên giảm nghèo bền vững.
