Thúc đẩy phát triển bền vững

Công nghiệp khai khoáng, cơ khí chế tạo phát sinh lượng chất thải rắn, nước thải và khí thải rất lớn. Cùng với đó là tốc độ đô thị hóa nhanh tác động không nhỏ tới môi trường, cảnh quan. Vì vậy, chuyển đổi xanh (phát triển kinh tế với các lĩnh vực, ngành thân thiện với môi trường) đang càng ngày trở thành yêu cầu cấp thiết đối với Thái Nguyên. Để làm được điều đó, các cơ quan chức năng đang nỗ lực thực hiện các giải pháp đồng bộ.

Khu vực bãi lọc sinh học của Công ty TNHH Khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo. Ảnh: Thúy Quỳnh

Thái Nguyên là địa phương có khoáng sản đa dạng, trữ lượng lớn, như: Khoáng sản năng lượng (than); khoáng sản kim loại (quặng sắt, thiếc, vônfram, vàng…); khoáng sản vật liệu xây dựng (đá vôi, xi măng, cát sỏi). Vào những năm 60 của thế kỷ trước, Thái Nguyên được coi là cái nôi của ngành công nghiệp nặng cả nước, với ngành luyện kim, cơ khí chế tạo, khai khoáng. Đây trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh trong một thời gian khá dài.

Theo đánh giá của các chuyên gia, công nghiệp khai khoáng, chế biến này có tác động rất lớn đến môi trường và biến đổi khí hậu. Mặc dù Thái Nguyên chưa có vấn đề, sự cố lớn về môi trường nhưng việc chuyển đổi sang lĩnh vực kinh tế xanh (chuyển đổi xanh) vẫn trở thành nhu cầu cấp thiết để đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Thời gian qua, Thái Nguyên xây dựng và ban hành kế hoạch hành động tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, trong đó có 4 yêu cầu, gồm: Về kinh tế, thúc đẩy phát triển các cụm ngành đòi hỏi phải thực hiện trong sự phối hợp chặt chẽ với tăng trưởng xanh, phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Các hoạt động kinh tế chuyển đổi theo hướng xanh nhằm giảm phát thải khí nhà kính…; tạo sự ổn định về quy mô và nâng cao chất lượng dân số.

Phát triển bền vững các đô thị, xây dựng nông thôn mới và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo để nâng cao chất lượng dân trí; khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, chống thoái hóa đất, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên đất; giảm thiểu ô nhiễm không khí và tiếng ồn trong khu công nghiệp, đô thị; có cơ chế quản lý hiệu quả chất thải. Bên cạnh đó, tỉnh cũng xây dựng khung thể chế cho tăng trưởng xanh, trong đó chính sách về tăng trưởng xanh phải được hoàn thiện theo hướng lồng ghép các mục tiêu vào chiến lược, quy hoạch, kế hoạch của tỉnh.

Chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn là một trong những mục tiêu lớn của tỉnh. Theo đó, dự kiến tiêu hao năng lượng sơ cấp trên GRDP (tổng sản phẩm trên địa bàn) bình quân giai đoạn 2021-2030, giảm từ 1 đến 1,5% mỗi năm; tỷ lệ năng lượng tái tạo trên tổng cung cấp năng lượng sơ cấp đạt 15-20%; kinh tế số đạt trên 30% GRDP; tỷ lệ che phủ rừng đạt trên 46%. Ngoài ra, chất thải rắn tại đô thị được thu gom, xử lý đảm bảo theo quy chuẩn đạt trên 95%; nước thải sinh hoạt đô thị được xử lý đạt quy chuẩn từ 90-95%.

Để làm được điều đó, Thái Nguyên đang tập trung thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài, với công nghệ tiên tiến vào các khu, cụm công nghiệp, như: Yên Bình, Điềm Thụy, Sông Công II; các nhà máy chế biến sâu khoáng sản (Công ty TNHH Khai thác và Chế biến khoáng sản Núi Pháo). Với dây chuyền công nghệ hiện đại, góp phần sử dụng hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu tình trạng phát sinh nguồn thải gây ô nhiễm môi trường. Các doanh nghiệp cũng chủ động trồng cây xanh trong khuôn viên, tạo không gian thân thiện với môi trường.

Việc thu hút các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất trong các khu, cụm công nghiệp sẽ giúp quản lý công tác bảo vệ môi trường hiệu quả hơn. Trong ảnh: Khu Công nghiệp Điềm Thụy A đi vào hoạt động đã thu hút hàng chục doanh nghiệp đầu tư sản xuất.

Ngoài ra, trong thu hút đầu tư phát triển đô thị, quỹ đất dành cho không gian xanh (cây xanh, hồ điều hòa) cũng được các chủ đầu tư triển khai bài bản, như: Khu đô thị Danko City (TP. Thái Nguyên); Khu đô thị Tấn Đức Central Park (TP. Phổ Yên); Khu đô thị Việt Hàn (TP. Phổ Yên). Đối với việc xử lý nguồn chất thải rắn sinh hoạt, hiện nay, tỉnh đang kêu gọi đầu tư nhà máy đốt rác, phát điện, với công suất 500 tấn/ngày, đêm tại khu vực Đá Mài.

Bên cạnh đó, Thái Nguyên cũng đang tập trung phát huy tiềm năng, lợi thế để phát triển ngành công nghiệp “không khói”. Đó là đầu tư xây dựng hạ tầng để đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, dịch vụ, như: Hồ Núi Cốc, thu hút đầu tư 13 sân golf; phát triển du lịch cộng đồng trải nghiệm, gắn với sản phẩm nông sản đặc trưng của các vùng miền.

Hiện nay, Thái Nguyên triển khai thực hiện Đề án phát triển du lịch tỉnh với mục tiêu đến năm 2030 trở thành trung tâm du lịch của vùng Việt Bắc với sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với văn hóa trà, có thương hiệu và sức cạnh tranh cao. Du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh với hệ thống hạ tầng đồng bộ, sản phẩm du lịch đa dạng, chất lượng ngày càng được nâng cao

Với những kế hoạch cụ thể và nỗ lực của các cấp, ngành, địa phương, tháng 4-2023, trong lần đầu tiên Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam công bố Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI), Thái Nguyên đã được xếp hạng thứ 11/63 tỉnh, thành phố. Đây là bộ chỉ số đánh giá và xếp hạng địa phương thân thiện với môi trường dưới góc nhìn từ thực tiễn kinh doanh, như mức độ ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường của các doanh nghiệp, trình độ quản trị và ứng xử với môi trường của doanh nghiệp, mức độ quan tâm, sẵn sàng đầu tư cho môi trường của chính quyền địa phương và nhiều vấn đề môi trường quan trọng khác.