Xây dựng nông thôn mới và phát triển sản phẩm OCOP ở Cẩm Giàng

Từ đầu tư hạ tầng nông thôn, nâng cao đời sống người dân đến phát triển sản phẩm đặc trưng gắn với lợi thế địa phương, xã Cẩm Giàng, tỉnh Thái Nguyên đã có chuyển biến rõ nét trong xây dựng nông thôn mới và triển khai Chương trình OCOP. Những kết quả bước đầu cho thấy hướng đi phù hợp trong phát triển kinh tế nông thôn bền vững.

Một góc xã Cẩm Giàng hôm nay. (Ảnh: Thái Sơn)

Chung sức xây dựng nông thôn mới từ những công trình thiết thực

Con đường nội đồng dẫn vào xóm Pá Ội, thôn Thủy Bình (xã Cẩm Giàng) là tuyến giao thông phục vụ sản xuất và đi lại của nhiều hộ dân trong xóm. Trước đây, khi chưa có nguồn đầu tư, người dân đã tự đóng góp công sức làm đường đất, kè taluy bằng gạch để thuận tiện canh tác. Tuy nhiên, sau nhiều năm sử dụng, cộng với tác động của mưa bão, tuyến đường xuống cấp nghiêm trọng, lầy lội vào mùa mưa, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và sản xuất của bà con.

Năm 2025, được Nhà nước đầu tư hơn 430 triệu đồng, tuyến đường được bê tông hóa, nâng cấp kiên cố. Công trình hoàn thành đã giải quyết căn bản khó khăn về giao thông nội đồng, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và đi lại của người dân.

Ông Hoàng Văn Toàn, một hộ dân trong thôn cho biết, để công trình được triển khai thuận lợi, gia đình ông đã tự nguyện hiến đất ruộng và đóng góp nhiều ngày công lao động. “Đây là con đường chung của xóm, phục vụ sản xuất của nhiều hộ nên gia đình tôi sẵn sàng hiến đất, góp công. Có đường mới, việc đi lại, vận chuyển nông sản thuận tiện hơn rất nhiều”, ông Hoàng Văn Toàn, chia sẻ.

Người dân thôn Thủy Bình chung sức làm đường nội đồng.

Không chỉ riêng tuyến đường nội đồng xóm Pá Ội, tại thôn Thủy Bình, phong trào chung sức xây dựng nông thôn mới đã trở thành sự tự giác của người dân. Nhiều công trình phục vụ đời sống cộng đồng được triển khai trên cơ sở người dân cùng bàn, cùng làm, cùng giám sát.

Chị Nông Thị Huyền Thanh, Trưởng thôn Thủy Bình, cho biết: Thời gian qua, người dân trong thôn rất đồng thuận. Từ làm đường giao thông, kiên cố hóa kênh mương nội đồng đến xây dựng, sửa chữa nhà họp thôn, bà con đều tham gia tích cực. Khi người dân hiểu rõ đây là lợi ích chung thì việc huy động sức dân rất thuận lợi.

Theo báo cáo kết quả thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đến nay xã Cẩm Giàng đã đạt 11/19 tiêu chí. Nhiều tiêu chí hạ tầng thiết yếu đạt chuẩn, tạo nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cụ thể, 100% đường xã đã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa, đảm bảo ô tô đi lại thuận tiện quanh năm; 94% đường thôn, liên thôn được cứng hóa; 100% đường ngõ, xóm sạch, đi lại thuận tiện, trong đó tỷ lệ cứng hóa đạt 76,85%. Hệ thống điện trên địa bàn xã được đầu tư đồng bộ với 100% hộ dân được sử dụng điện thường xuyên, an toàn. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 82,73%, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 95%, góp phần nâng cao chất lượng đời sống và bảo đảm an sinh xã hội.

Ông Nguyễn Văn Hội, Chủ tịch UBND xã Cẩm Giàng, cho biết: Thuận lợi lớn nhất của địa phương trong xây dựng nông thôn mới là nền tảng đã có từ trước khi sáp nhập. Trước đây, các xã Quân Hà và Cẩm Giàng cũ đã đạt chuẩn nông thôn mới, tạo tiền đề về hạ tầng, nhận thức và sự đồng thuận của người dân. Tuy nhiên, sau khi sáp nhập các xã Mỹ Thanh, Cẩm Giàng, Quân Hà và Nguyên Phúc thành xã Cẩm Giàng mới, địa phương phải đánh giá lại toàn bộ các tiêu chí nông thôn mới theo quy mô và điều kiện mới, trong đó nhiều tiêu chí chưa đồng đều giữa các khu vực.

Nhiều công trình Nhà nước và nhân dân cùng làm góp phần thay đổi diện mạo nông thôn.

Ông Nguyễn Văn Hội, Chủ tịch UBND xã Cẩm Giàng, cho biết: Thuận lợi lớn nhất của địa phương trong xây dựng nông thôn mới là nền tảng đã có từ trước khi sáp nhập. Trước đây, các xã Quân Hà và Cẩm Giàng cũ đã đạt chuẩn nông thôn mới, tạo tiền đề về hạ tầng, nhận thức và sự đồng thuận của người dân. Tuy nhiên, sau khi sáp nhập các xã Mỹ Thanh, Cẩm Giàng, Quân Hà và Nguyên Phúc thành xã Cẩm Giàng mới, địa phương phải đánh giá lại toàn bộ các tiêu chí nông thôn mới theo quy mô và điều kiện mới, trong đó nhiều tiêu chí chưa đồng đều giữa các khu vực.

Theo ông Nguyễn Văn Hội, khó khăn hiện nay tập trung ở một số tiêu chí như hạ tầng giao thông nông thôn, cơ sở vật chất văn hóa và tổ chức sản xuất, đặc biệt tại các thôn vùng xa, điều kiện kinh tế còn hạn chế. Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư còn phân tán, trong khi nhu cầu hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới của xã sau sáp nhập là rất lớn.

“Xã Cẩm Giàng xác định tiếp tục phát huy những tiêu chí đã đạt, đồng thời tập trung nguồn lực để hoàn thiện các tiêu chí còn thiếu, ưu tiên đầu tư hạ tầng thiết yếu, nâng cao thu nhập cho người dân và gắn xây dựng nông thôn mới với phát triển sản phẩm OCOP, tạo sinh kế bền vững. Mục tiêu của xã là từng bước nâng cao chất lượng các tiêu chí, phấn đấu hoàn thành xây dựng nông thôn mới theo lộ trình đã đề ra”, ông Nguyễn Văn Hội nhấn mạnh.

Từ những công trình hạ tầng cụ thể, diện mạo nông thôn ở Cẩm Giàng đang từng bước khởi sắc. Đây cũng là tiền đề quan trọng để địa phương triển khai các chương trình phát triển kinh tế nông thôn, trong đó có Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP).

Phát triển sản phẩm OCOP gắn với lợi thế bản địa

Trên nền tảng hạ tầng nông thôn ngày càng hoàn thiện, xã Cẩm Giàng xác định Chương trình OCOP là hướng đi quan trọng nhằm nâng cao giá trị sản phẩm địa phương, tạo thêm sinh kế cho người dân.

Tại thôn Bản Luông, cơ sở sản xuất đàn tính của chị Mã Thị Dạy là một trong những mô hình tiêu biểu. Gắn bó nhiều năm với nghề làm đàn tính - loại nhạc cụ truyền thống của đồng bào Tày, Nùng, chị Mã Thị Dạy vẫn bền bỉ giữ nghề bằng phương pháp thủ công, từ khâu chọn gỗ, tạo dáng đến chỉnh âm.

Năm 2025, sản phẩm đàn tính của chị Mã Thị Dạy được công nhận là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh, mở ra cơ hội mới cho nghề thủ công truyền thống của địa phương. “Khi sản phẩm được công nhận, tôi thấy nghề của mình được trân trọng hơn. Đây cũng là động lực để tôi tiếp tục giữ nghề, mở rộng quy mô sản xuất và hướng đến sản xuất ngày càng nâng cao chất lượng”, chị Mã Thị Dạy, chia sẻ.

Chị Mã Thị Dạy với sản phẩm đàn tính được công nhận là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2025.

Để triển khai Chương trình OCOP đạt hiệu quả, UBND xã chỉ đạo các phòng chuyên môn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giúp người dân hiểu rõ mục tiêu, ý nghĩa và quy trình đăng ký sản phẩm OCOP. Bên cạnh đó, tập trung hướng dẫn các chủ thể thuộc 6 nhóm sản phẩm OCOP hoàn thiện hồ sơ đăng ký; rà soát, tổng hợp các sản phẩm đủ điều kiện gửi cơ quan chuyên môn cấp tỉnh hỗ trợ đánh giá, phân hạng. Năm 2025, xã có 1 sản phẩm mới đăng ký tham gia Chương trình OCOP.

Công tác nâng cao năng lực cho cán bộ và chủ thể sản xuất cũng được chú trọng. Cán bộ phụ trách OCOP của xã tham gia các lớp tập huấn chuyên môn; các chủ thể được hỗ trợ xây dựng câu chuyện sản phẩm, hoàn thiện hồ sơ, từng bước tiếp cận thị trường.

Trong năm 2025, xã Cẩm Giàng có 2 sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng OCOP cấp tỉnh, gồm sản phẩm mới là “Trà túi lọc tía tô” và sản phẩm “Trà hoa đu đủ đực” của Tổ hợp tác Nông nghiệp Quân Hà đề nghị cấp lại giấy chứng nhận. Các sản phẩm OCOP và nông sản tiêu biểu của địa phương cũng được hỗ trợ tham gia nhiều hoạt động xúc tiến thương mại như: Hội chợ đặc sản vùng miền lưu vực sông Cầu; Hội chợ thương mại Bắc Kạn năm 2025; Lễ hội văn hóa ẩm thực và trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP phường Bắc Kạn; Festival Nông sản, OCOP, làng nghề gắn kết du lịch - Thái Nguyên năm 2025...

Chị Đinh Thị Diệp, Tổ trưởng Tổ hợp tác Nông nghiệp Quân Hà cho biết, việc tham gia Chương trình OCOP đã giúp các thành viên trong tổ hợp tác thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ làm nhỏ lẻ sang chú trọng chất lượng, bao bì và câu chuyện sản phẩm. “Trước đây, các sản phẩm chủ yếu làm theo kinh nghiệm, tiêu thụ trong phạm vi hẹp. Khi được tham gia OCOP, chúng tôi được tập huấn, hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ, xây dựng thương hiệu nên sản phẩm có chỗ đứng tốt hơn trên thị trường”, chị Đinh Thị Diệp, chia sẻ.

Đánh giá tổng thể kết quả thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới và phát triển sản phẩm OCOP trên địa bàn trong năm 2025, ông Hà Kim Oanh, Bí thư Đảng ủy xã Cẩm Giàng cho biết: Sau sáp nhập, địa phương phải triển khai đồng thời nhiều nhiệm vụ trong điều kiện xuất phát điểm không đồng đều giữa các khu vực. Tuy nhiên, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân, xã Cẩm Giàng đã từng bước tạo chuyển biến rõ nét trong xây dựng hạ tầng nông thôn, nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế nông thôn.

Thời gian tới, xã xác định tiếp tục lấy người dân làm trung tâm, phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới; đồng thời tập trung nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt, khắc phục những tiêu chí còn hạn chế. “Xây dựng nông thôn mới không chỉ là hoàn thiện hạ tầng mà quan trọng hơn là nâng cao thu nhập, chất lượng cuộc sống và giữ gìn bản sắc văn hóa. Việc phát triển sản phẩm OCOP gắn với lợi thế địa phương sẽ là một trong những giải pháp trọng tâm để Cẩm Giàng phát triển bền vững trong thời gian tới”, ông Hà Kim Oanh, nhấn mạnh.