Trại lợn giống Tân Kim thành lập năm 1975 tại xã Tân Kim (Phú Bình), được tỉnh Bắc Thái (nay là Thái Nguyên) phê duyệt cấp đất với diện tích sử dụng là 33ha và giao cho Ty Nông nghiệp tỉnh Bắc Thái quản lý. Từ năm 2011 đến nay, trại được bàn giao cho Công ty CP Giống cây trồng Thái Nguyên nhưng giữa đơn vị này và 23 hộ dân ở xã Tân Kim xảy ra tranh chấp đất đai kéo dài nhiều năm chưa được giải quyết dứt điểm. Đến nay “nút thắt” này đã được tháo gỡ sau khi Thường trực HĐND tỉnh tổ chức tiếp xúc cử tri tại địa phương.
Trại giống thành lập năm 1975, được Ủy ban Hành chính tỉnh Bắc Thái duyệt cấp đất với tổng diện tích 33ha ngày 20/3/1974 và đã được các cơ quan liên quan cắm chỉ giới. Ngoài ra Trại lợn giống Tân Kim còn được sử dụng khoảng 20ha đất ruộng nhưng phần đất này không có biên bản bàn giao. Trong quá trình hoạt động, Trại có đề nghị địa phương cho mượn một phần đất đồi nằm ngoài ranh giới của Trại với diện tích trên 6.800m2 làm nhà ở cho cán bộ. Để phân định ranh giới đất do Trại quản lý và đất của nhân dân địa phương, đơn vị đã cùng nhân đân đào giao thông hào để ngăn cách từ năm 1974.
Qua đối chiếu với bản đồ địa chính đo đạc năm 1974, khu đất đồi của Trại giống có tổng diện tích 113.326m2. Khi hoạt động của Trại gặp khó khăn, trên phần diện tích này, Trại giống đã thanh lý nhà ở cho cán bộ của Trại và phần đất không sử dụng đất để các hộ sử dụng vào mục đích làm nông nghiệp với tổng diện tích 9.595m2. Như vậy, đối với diện tích đất đồi Trại đang quản lý sử dụng 103.732m2. Đối với diện tích đất trồng lúa, Trại giống quản lý 85.096m2. Trong đó, Trại để 8 hộ sử dụng 3.350m2 vào mục đích làm nông nghiệp. Thực tế Trại giống chỉ quản lý sử dụng 81.746m2 đất trồng lúa. Ngoài 2 khu đất trên, Công ty CP Giống cây trồng không còn bất cứ diện tích đất nào khác. Trong thời điểm từ năm 1975 đến năm 1989 một số công nhân của Trại giống và các hộ dân sinh sống gần đó đã tự dựng nhà, khai hoang, phát triển kinh tế hộ gia đình và không có tranh chấp. Ngày 3/2/2015, UBND tỉnh có quyết định phê duyệt Quy hoạch tổng thể mặt bằng Khu sản xuất giống nông nghiệp Tân Kim với diện tích 400.415m2 gồm: Đất trả lại cho nhà nước là 39.167m2, đất lập quy hoạch là 361.248m2. Ngày 7/7/2015, UBND tỉnh có quyết định thu hồi 39.080m2 đất tại xã Tân Kim do Công ty CP Giống cây trồng Thái Nguyên đang quản lý giao cho địa phương để thực hiện quản lý theo quy hoạch. Lúc triển khai dự án này đã nảy sinh tranh chấp khi 23 hộ dân ở xóm Núi Chùa và xóm Thòng Bong nằm trong vùng dự án cho rằng Công ty này đã báo cáo không đúng khi cho rằng toàn bộ diện tích đất trên thuộc Công ty. Do đó, các hộ dân đã đề nghị làm rõ nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất của các hộ để làm cơ sở cho việc cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cũng như việc giải phóng mặt bằng khi thực hiện Dự án.
Đề nghị này đã được người dân phản ánh tại nhiều hội nghị và đến ngày 24/3/2017, Thường trực HĐND tỉnh đã ra thông báo kết luận tại buổi tiếp công dân định kỳ tháng 3-2017. Trong đó, giao cho UBND tỉnh Chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp giải quyết dứt điểm tranh chấp đất đai giữa Công ty cổ phần Giống cây trồng Thái Nguyên và các hộ dân ở xóm Núi Chùa và xóm Thòng Bong. Báo cáo Thường trực HĐND tỉnh kết quả giải quyết trước ngày 30/6/2017.
Trên cơ sở xác minh, thu thập các tài liệu, chứng cứ liên quan, đối chiếu với các quy định của pháp luật, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có báo cáo kết luận nội dung khiếu nại của 23 hộ dân để gửi UBND tỉnh. Sở Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị UBND tỉnh các nội dung: Thu hồi Quyết định số 1654 về việc thu hồi 39.080m2 đất tại xã Tân Kim do Công ty Cp Giống cây trồng Thái Nguyên đang quản lý; giao UBND huyện Phú Bình chỉ đạo UBND xã Tân Kim phối hợp với các phòng, ban liên quan của huyện để hướng dẫn các hộ kê khai cấp GCNQSDĐ theo quy định; đối với diện tích đất các hộ sử dụng trong diện tích Trại giống được giao năm 1974 vẫn tiếp tục được sử dụng. Công ty có trách nhiệm đề xuất phương án sử dụng đất. Nếu Công ty thực hiện quy hoạch và sử dụng các thửa đất trên thì phải phối hợp với UBND huyện Phú Bình để giải phóng mặt bằng theo quy định của pháp luật.
Căn cứ vào báo cáo Kết luận của Sở Tài nguyên và Môi trường, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, huyện Phú Bình đã chỉ đạo các phòng, ban liên quan kiểm tra, rà soát và cấp xong GCNQSDĐ cho 23 hộ dân theo đúng quy định của pháp luật. Để tăng cường hiệu quả sử dụng đất, huyện Phú Bình đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Công ty CP Giống cây trồng Thái Nguyên sớm triển khai thực hiện việc quy hoạch Khu sản xuất giống nông nghiệp Tân Kim theo Quyết định số 308 ngày 3-2-2015 của UBND tỉnh. Trong trường hợp Công ty không triển khai thực hiện theo quy hoạch, đề nghị UBND tỉnh thanh kiểm tra toàn bộ diện tích đất đã giao cho Công ty, thu hồi diện tích đất bỏ hoang không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả để giao cho địa phương quản lý, sử dụng theo quy định.
Chúng tôi đến xóm Thòng Bong và xóm Núi Chùa để tìm hiểu thêm về cuộc sống của các hộ dân sau khi được cấp GCNQSDĐ. Điều chúng tôi cảm nhận được là tâm lý thoải mái của người dân và những đổi thay rõ rệt trong việc phát triển kinh tế ở mỗi gia đình. Ông Ngọ Quang Đoàn, ở xóm Núi Chùa cho biết: Vừa qua, các thủ tục về đất đai của gia đình được hoàn tất tôi đã bàn với vợ, con đầu tư hàng trăm triệu đồng để xây dựng hệ thống chuồng trại nuôi gà, lợn. Trong thời gian tới tôi sẽ mở rộng quy mô chuồng nuôi để phát triển kinh tế gia đình. Có thể thấy, qua việc tiếp xúc cử tri thường kỳ của Thường trực HĐND tỉnh, những bức xúc của cử tri đã được giải quyết kịp thời, đúng pháp luật. Điều này không chỉ củng cố niềm tin của nhân dân với hệ thống chính trị mà còn phát huy tài nguyên đất để phát triển kinh tế - xã hội ở một xã còn nhiều khó khăn như Tân Kim.