Trong 15 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn nhất được cấp phép trong 7 tháng đầu năm, có tới 10 dự án thuộc lĩnh vực bất động sản và du lịch với quy mô vốn hàng tỷ USD. Song theo các chuyên gia, địa ốc hút nhiều vốn ngoại chưa hẳn là việc đáng mừng.
Trong 10 dự án bất động sản và du lịch lớn nhất, dự án có lượng vốn khiêm tốn nhất là 518 triệu USD.
Bà Rịa - Vũng Tàu là điểm đến của 2 dự án lớn là khu du lịch Hồ Tràm với 4,2 tỷ USD và khu du lịch của tập đoàn Good Choice USD trị giá 1,3 tỷ USD. Với khu du lịch Hồ Tràm, hiện chủ đầu tư đã cho khởi công dự án, để xây dựng khu du lịch phức hợp 5 sao, rộng gần 170 ha, gồm các khu khách sạn cao cấp với 2.300 phòng, sòng bạc, khu vui chơi giải trí, điều dưỡng, triển lãm quốc tế và khu hội nghị.
Tại TP HCM, tập đoàn TA Associates International của Singapore, sẽ xây cao ốc văn phòng, nhà cho thuê với tổng vốn 1,2 tỷ USD. Tập đoàn Berjaya Leisure của Malaysia cũng sẽ đầu tư và kinh doanh bất động sản, gồm khách sạn, cao ốc cho thuê và trung tâm thể thao.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, các dự án bất động sản có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đang sử dụng rất nhiều đất đai, một nguồn lực còn thiếu ở Việt Nam. "Tôi thấy rằng nhà đầu tư nước ngoài được cấp phép dự án sử dụng diện tích đất lớn một cách dễ dàng, trong khi các doanh nghiệp trong nước thì rất khó khăn", bà Lan nhận xét. Điều đáng lo khác, theo bà Lan là khả năng quản lý bất động sản tại Việt Nam chưa cao, đội ngũ quản lý người Việt chưa đáng kể, chủ yếu là do người nước ngoài nắm giữ.
FDI đổ vào bất động sản nhiều đồng nghĩa với nguy cơ nhập siêu tăng lên. Theo bà Phạm Chi Lan, khi xây dựng resort, khách sạn, căn hộ cao cấp để kinh doanh, các nhà đầu tư đều phải nhập khẩu nguyên vật liệu vào Việt Nam. Trong khi đó, trong tương lai, Việt Nam có thể vẫn là một nền kinh tế nhập siêu, vì thế các dự án bất động sản càng khiến cán cân thanh toán nghiêng về phía nhập khẩu.
TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp, chia sẻ quan điểm này khi trao đổi với VnExpress.net. Ông cho rằng, các cơ quan phụ trách việc cấp phép nên tính toán kỹ. Lý do là FDI vào bất động sản tạo ra ít việc làm, không tạo ra ngoại tệ, cũng không trực tiếp sản xuất ra hàng hóa. Khi nhà đầu tư rút vốn, họ cần dùng tiền đồng để mua lại ngoại tệ, và tạo nên sức ép đối với cân đối thanh toán quốc tế của Việt Nam.
Bà Phạm Chi Lan nhấn mạnh, với bất cứ nền kinh tế nào, sản xuất hàng hóa - công nghiệp cũng như nông nghiệp vẫn là quan trọng nhất. "Việt Nam cũng không thể chỉ phát triển theo hướng trở thành một thiên đường resort cho người nước ngoài đến hưởng thụ", bà Lan nói.
Theo bà, đến nay khi cấp phép các dự án bất động sản, các địa phương vẫn chưa nhìn ra điều này. Bà cho rằng, cơ quan cấp phép phần nhiều mới chú ý đến thành tựu thu hút FDI. "Có thể họ đã không chú ý đến sự điều hòa lợi ích của địa phương với tổng thể của nền kinh tế, cũng như việc số dự án địa ốc đang là quá nhiều so với các ngành còn lại của nền kinh tế", bà Phạm Chi Lan nhận xét.
Mặt khác, vị chuyên gia kinh tế này cũng cho rằng, cấp phép quá nhiều dự án bất động sản cũng có thể phá vỡ quy hoạt tổng thể về đất đai. "Tôi nghĩ rằng quy hoạch phát triển kinh tế của Việt Nam sẽ không dựa quá nhiều vào đầu tư bất động sản như vậy", bà Lan nói.
Trong một lần trao đổi với báo giới gần đây, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Phan Hữu Thắng cũng cho hay, dọc bờ biển miền trung hiện rất khó tìm được diện tích nào đẹp và đủ lớn nếu muốn cấp phép một dự án du lịch cỡ lớn. Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Thuận là những địa phương nằm trong số này. Nguyên nhân là các bờ biển đã được các địa phương "băm" nhỏ và cấp phép lẻ tẻ trong những năm qua.
"Có thể là trong thời gian đầu phân cấp, đã có những sai lầm, nóng vội khi cấp phép cho các dự án chưa xứng tầm", ông Phan Hữu Thắng nói. Cũng có trường hợp, nhà đầu tư nước ngoài được giao đất, song mất vài năm mà vẫn chưa triển khai.
Chuyên gia Phạm Chi Lan vì thế cho rằng, khó có thể mừng trước những con số vốn FDI đổ vào bất động sản thời gian qua. "Thực tế, nhìn vào các dự án bất động sản hiện nay, có ít dự án tôi cảm thấy mừng, mà phần nhiều là thấy lo", bà Lan bày tỏ.
