Vì sao sau 9 năm cấp phép, CCN Đu - Động Đạt vẫn chưa có hạ tầng?

Gần như không cuộc tiếp xúc cử tri nào mà người dân không nêu ý kiến bức xúc; không diễn đàn nào liên quan ở tỉnh mà lãnh đạo huyện Phú Lương không tranh thủ phản ánh và kiến nghị mong sớm có phương án giải quyết. Đó là những bức xúc và kiến nghị giải quyết về việc đã 9 năm kể từ khi được cấp phép, chủ đầu tư hạ tầng Cụm công nghiệp (CCN) Đu - Động Đạt vẫn loay hoay chưa thể hoàn thành mặt bằng, làm mất cơ hội đầu tư của địa phương. Vậy, thực chất nguyên do ở đây là gì?

Địa phương kêu: “Thiệt vì mất cơ hội"

Ngày 13-8-2009, tại huyện Phú Lương, Lễ khởi công xây dựng hạ tầng CCN Đu - Động Đạt được chủ đầu tư là Hợp tác xã (HTX) Công nghiệp và Vận tải Chiến Công tổ chức khá hoành tráng. Tại buổi lễ, đại diện chủ đầu tư đã khẳng định rất chắc chắn rằng, ngay sau khởi công sẽ huy động mọi nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ dự án. Khi hoàn thành, CCN sẽ là điểm thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư tạo việc làm và thu nhập cho động địa phương, góp phần tích cực chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện.

Tuy nhiên, kể từ đó đến nay, chưa một hạng mục hạ tầng CCN nào được xây dựng. Theo bà Nguyễn Thị Mai, Bí thư Huyện ủy Phú Lương, đây là dự án tâm huyết của cả huyện, bởi để phát triển công nghiệp, thực hiện mục tiêu chung của tỉnh, huyện xác định phải sớm quy hoạch và xây dựng được một CCN để thu hút các dự án. Do vậy, ở thời điểm đó huyện dành mọi điều kiện thuận lợi để chủ đầu tư thực hiện dự án. Nhưng rồi kỳ vọng lắm lại thất vọng nhiều. Cứ năm này qua năm khác đến nay đã 9 năm kể từ khi được cấp phép, dự án vẫn chưa thể hoàn thành.

Theo thông tin từ UBND huyện, việc chậm trễ trên đã làm tuột nhiều cơ hội mời gọi đầu tư của huyện. Chút nữa huyện để tuột mất nhà đầu tư của Hàn Quốc là Công ty May BanPo bởi doanh nghiệp này phải chờ đợi quá lâu mà chưa được vào CCN Đu - Động Đạt đầu tư. Cũng may, chính quyền địa phương đã linh hoạt làm việc và đề nghị một doanh nghiệp khác đã dừng hoạt động chuyển giao lại trụ sở cũ cho Công ty May BanPo. Và chính nhờ Công ty này mà huyện đã tạo thêm việc làm mới cho trên 1.800 người lao động. Cũng do chưa có hạ tầng mà ít nhất 2 dự án đăng ký đầu tư vào CCN Đu - Động Đạt phải hủy bỏ gồm: Nhà máy luyện cốc Thịnh Châu của Công ty CP Quý Châu và Xưởng chế biến gỗ của Doanh nghiệp Vũ Hòa với tổng diện tích 20,7ha. Ngoài ra, một số nhà đầu tư khác muốn vào Phú Lương song không có mặt bằng và hạ tầng đảm bảo nên đành tìm kiếm cơ hội đầu tư tại địa phương khác.

Chủ đầu tư bảo: “Chậm do khách quan”

Trao đổi với chúng tôi xung quanh việc chậm trễ thực hiện hạ tầng CCN, ông Đinh Huy Chiến, Chủ tịch HTX Công nghiệp và Vận tải Chiến Công cho rằng, dự án chậm tiến độ là do khách quan mang lại. Ông Chiến giải thích: Sau khi được cấp phép, đơn vị đã bố trí ngay 9,7 tỷ đồng giải phóng mặt bằng thực hiện dự án. Trong quá trình chuẩn bị thi công, qua thăm dò địa chất phát hiện có khoáng sản là quặng sắt nằm trong vùng dự án nên đơn vị đã làm các thủ tục xin phép tỉnh cho khai thác tận thu và được tỉnh đồng ý với thời hạn khai thác đến tháng 8-2015. Hiện tại đơn vị đã triển khai xây dựng đường điện và đang làm thủ tục thuê đất, cấp quyền sử dụng đất. Do Sở Tài nguyên - Môi trường chưa thực hiện xong các thủ tục trên nên chắc phải đến giữa quý IV năm nay đơn vị mới bắt đầu làm hạ tầng CCN được. Như vậy, theo lý giải của chủ đầu tư thì việc để chậm xây dựng dự án tới 9 năm là do phải chờ khai thác xong khoáng sản phát sinh và chờ thủ tục đất đai.

Tuy nhiên, cả chính quyền địa phương và ngành Tài nguyên - Môi trường đều không cho là như vậy. Phía huyện Phú Lương cho rằng, lượng quặng sắt trong CCN không lớn, nếu trách nhiệm, chủ đầu tư chỉ cần tập trung khai thác một thời gian ngắn là hoàn thành chứ không đến mức phải kéo dài tới 4, 5 năm mà chưa xong. Bí thư Huyện ủy Phú Lương, bà Nguyễn Thị Mai khẳng định: Chủ đầu tư đã có ít nhất 3 lần cam kết với huyện sẽ vừa khai thác khoáng sản vừa xây dựng hạ tầng CCN nhưng rồi cũng không thực hiện cam kết. Tháng 8-2015, chủ đầu tư lại cam kết sẽ khởi động thực hiện các hạng mục xây dựng hạ tầng CCN nhưng rồi cũng không làm. Mới đây, chủ đầu tư đã xin Sở Công Thương cho phép xây dựng xưởng tuyển và lập kho chứa quặng sắt ngay tại dự án. Việc cho lắp cột điện 3 pha tại CCN với lý do khởi động xây dựng hạ tầng dự án, nhưng thực tình là để phục vụ hoạt động sàng tuyển quặng sắt.

Còn phía Sở Tài nguyên - Môi trường khẳng định, giấy phép khai thác tận thu khoáng sản ở CCN Đu - Động Đạt đã hết hạn cả năm nay nhưng phía chủ đầu tư chưa tiến hành thủ tục đóng cửa mỏ. Ông Nguyễn Hữu Hanh, Trưởng Phòng Quản lý Tài nguyên khoáng sản (Sở Tài nguyên - Môi trường) thông tin: Từ năm 2015 đến nay, Sở đã có các văn bản yêu cầu HTX Công nghiệp và Vận tải Chiến Công làm thủ tục đóng cửa mỏ vì đã hết hạn khai thác. Tuy nhiên, đến nay đơn vị này vẫn chưa nghiêm chỉnh thực hiện theo yêu cầu. 

Tránh để tiền lệ xấu

Dự án xây dựng hạ tầng CCN Đu - Động Đạt chính thức được UBND tỉnh cấp phép đầu tư từ năm 2007 với tổng diện tích 51,5 ha. Từ năm 2014 đến nay, không năm nào huyện Phú Lương không có văn bản kiến nghị tỉnh rà soát và thu hồi dự án xây dựng hạ tầng CCN Đu - Động Đạt. Tại kỳ họp giữa năm 2015 của HĐND tỉnh, cử tri huyện Phú Lương cũng đã có ý kiến đề nghị UBND tỉnh giải trình về dự án chậm tiến độ này. Trong đó, UBND tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành, địa phương liên quan và nhà đầu tư thực hiện các biện pháp để dự án được triển khai. Tuy vậy, đến nay vẫn chưa có tiến triển.

Thực tế cho thấy, dù là dự án khá đặc biệt do phát sinh khoáng sản phải tiến hành khai thác theo quy định, song việc chậm tiến độ xây dựng hạ tầng dự án tới 9 năm là khó có thể chấp nhận. Mặc dù, trong quá trình triển khai dự án, phía chủ đầu tư gặp không ít khó khăn về tài chính, song không phải vì thế mà để chậm trễ thi công, làm tuột mất cơ hội thu hút đầu tư, ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển của địa phương. Được biết, huyện Phú Lương đã có ít nhất 3 lần gửi văn bản kiến nghị tỉnh rà soát và thu hồi dự án để bàn giao cho nhà đầu tư khác có năng lực thực sự. Theo chúng tôi, chính quyền cũng cần có thái độ dứt khoát, cương quyết đối với những dự án chây ì hoặc để chậm tiến độ kéo dài. Cần thiết tiến hành thu hồi dự án để tránh tạo tiền lệ xấu làm ảnh hưởng đến môi trường cũng như cơ hội đầu tư chung của tỉnh.