Đó là Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng ATK, vùng dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn của tỉnh giai đoạn 2016-2020. Chương trình được xây dựng trên cơ sở nhu cầu cấp thiết của đồng bào vùng khó khăn, đồng thời cũng là chiến lược phát triển cân đối vùng miền của tỉnh. Để thực hiện Chương trình, trong cả giai đoạn 5 năm tỉnh ta sẽ phải huy động tới trên 7 nghìn tỷ đồng từ nhiều nguồn vốn khác nhau.
Chương trình này đã manh nha ý tưởng xây dựng từ lâu, song phải đến nhiệm kỳ này mới chính thức được đưa vào Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và được coi là một trong 8 chương trình trọng điểm triển khai 5 năm tới. Là tỉnh có tỷ lệ xã, thị trấn và các xóm thuộc diện ATK cũng như vùng đặc biệt khó khăn tương đối nhiều nên đối tượng thụ hưởng và phạm vi tác động của Chương trình khá rộng. Số liệu thống kê mới nhất cho thấy, toàn tỉnh hiện có 85 xã, thị trấn ATK và xã đặc biệt khó khăn. Có 28 xóm đặc biệt khó khăn thuộc 13 xã nằm ngoài xã ATK và xã đặc biệt khó khăn. Tổng diện tích đất tự nhiên của khu vực này là trên 2.484km2, dân số trên 434 nghìn người, trong đó hộ dân tộc thiểu số chiếm 48%.
Định Hóa là địa phương có toàn bộ số xã, thị trấn nằm trong diện được hưởng từ Chương trình này. Trong 24 xã, thị trấn ATK của Định Hóa thì có tới 20 xã và 8 thôn bản thuộc diện đặc biệt khó khăn, được thụ hưởng Chương trình 135. Cũng bởi vậy, có thể dễ dàng nhận thấy quy mô kinh tế của huyện còn nhỏ bé, thu nhập bình quân đầu người mới gần đạt 52% mức bình quân chung của tỉnh và của cả nước. Kinh tế của huyện chủ yếu phụ thuộc vào sản xuất nông, lâm nghiệp với trên 80% lao động làm nông nghiệp và hầu hết chưa qua đào tạo. Xuất phát điểm của nền kinh tế thấp, việc huy động nội lực tại địa phương rất khó khăn. Năm 2015, tổng thu ngân sách toàn huyện chỉ đạt 29 tỷ đồng trong khi nhu cầu chi ngân sách lên tới trên 404 tỷ đồng.
Trước thực tế đó, để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, huyện đã mạnh dạn xây dựng một Chương trình phát triển riêng cho địa phương với lượng vốn đầu tư được đề xuất lên tới trên 1.338 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách huyện cân đối khoảng 448 tỷ đồng. Đồng chí Lương Văn Lành, Bí thư Huyện ủy Định Hóa khẳng định: Chúng tôi biết địa phương mình sẽ là trọng tâm của Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng ATK của tỉnh nên đã chủ động xây dựng trước để có điều kiện hoàn thiện hơn. Mục tiêu của Chương trình là phát triển toàn diện từ kết cấu hạ tầng, phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề, nông, lâm nghiệp đến văn hóa, giáo dục, y tế, an sinh xã hội… Chương trình được triển khai sẽ tạo ra sự chuyển biến tích cực về kinh tế - xã hội cho cả tỉnh, đặc biệt là cho vùng lõi ATK Định Hóa. Qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của vùng, làm chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, vật nuôi, hình thành các vùng sản xuất tập trung chuyên canh theo hướng sản xuất hàng hóa, tăng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích, bảo vệ và giữ gìn các di tích lịch sử cách mạng, phát triển du lịch...
Từ thực tế ở Định Hóa mới thấy hết giá trị của Chương trình này đối với đồng bào vùng ATK và vùng đặc biệt khó khăn trong toàn tỉnh. Cũng bởi vậy mà trong 5 năm tới, tỉnh đặt ra mục tiêu huy động trên 7.476 tỷ đồng để đầu tư và hỗ trợ cho cả vùng phát triển. Một số ý kiến cho rằng, đây là lượng vốn lớn, nếu so với nguồn ngân sách thu chưa đủ bù chi hàng năm của tỉnh thì liệu có khả thi? Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, việc xây dựng dự toán vốn như trên không phải không có cơ sở, bởi thực tế nguồn vốn huy động từ các chương trình, đề án, dự án đã được phê duyệt (chắc chắn được bố trí vốn) đến nay là trên 6.638 tỷ đồng, chiếm tới gần 90%. Số còn lại khoảng trên 800 tỷ đồng tuy chưa được phê duyệt nhưng đã có phương án đề nghị bổ sung sớm nhất. Như vậy, nỗi lo về khả năng tài chính là không đáng ngại trong khi nguồn ngân sách tỉnh chỉ phải cân đối thực hiện hơn 1.618 tỷ đồng, còn lại là vốn Trung ương, vốn Chương trình mục tiêu Quốc gia và các nguồn vốn khác.
Theo phân kỳ từng năm từ nay đến năm 2020, với tổng vốn huy động này, dự kiến tỉnh ta sẽ tập trung ưu tiên và phát triển mạnh những hạng mục còn thiếu trong từng lĩnh vực. Trong đó, đối với giao thông, tỉnh sẽ tập trung vốn cải tạo, nâng cấp đường liên xã, bê tông hóa trục giao thông từ trung tâm xã đến xóm, bản vùng sâu, vùng xa. Hệ thống cấp điện, cấp nước, hạ tầng viễn thông cũng sẽ được ưu tiên đầu tư cải thiện (trong đó, chú trọng kéo điện lưới quốc gia cho 76 xóm, bản vùng đặc biệt khó khăn chưa có điện). Về công nghiệp, dù không phải là thế mạnh của vùng, song vẫn khuyến khích phát triển để phục vụ ngành Nông nghiệp và kinh tế nông thôn (chú trọng phát triển các cụm công nghiệp và các làng nghề truyền thống). Nông, lâm nghiệp được quan tâm với việc tăng diện tích trồng rừng, cây ăn quả, phát triển vùng chuyên canh cây công nghiệp. Hệ thống giáo dục, yế tế được ưu tiên cải thiện (mở rộng hệ thống các trường trung học cơ sở nội trú ở tất cả các huyện trong vùng, nâng cao tỷ lệ học sinh đi học đúng tuổi ở các xã đặc biệt khó khăn; dự kiến xây dựng trường Đại học chuyên ngành Văn hóa tại thị trấn Chợ Chu, huyện Định Hóa). Ở lĩnh vực văn hóa, du lịch, tỉnh sẽ dành lượng vốn xứng đáng để đầu tư xây dựng các trung tâm văn hóa, thể thao cấp huyện và cấp xã; đẩy mạnh liên kết du lịch vùng ATK với các khu du lịch quốc gia thuộc các tỉnh lân cận...
Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng ATK, vùng dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn đang hứa hẹn mang lại hiệu quả kinh tế và lợi ích xã hội nhiều mặt. Ngoài ra, còn nhằm phát huy truyền thống cách mạng, bảo tồn các giá trị văn hóa lịch sử truyền thống. Đây không chỉ là cơ hội lớn đối với đồng bào vùng ATK và bà con dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn trong tỉnh mà còn là cơ sở để các cấp, ngành thể hiện trách nhiệm, vai trò của mình với cộng đồng xã hội.
