Dấu ấn kinh tế hợp tác

Những năm gần đây, khu vực kinh tế tập thể (KTTT) trên địa bàn tỉnh đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ. Đặc biệt, ngày càng có nhiều hợp tác xã (HTX) hoạt động theo mô hình kiểu mới, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Ngoài ý nghĩa về kinh tế, những mô hình này còn góp phần định hướng, thay đổi tư duy cho một bộ phận không nhỏ người dân trong sản xuất, kinh doanh, hướng tới nền sản xuất công nghệ cao, quy mô lớn.

Tăng về lượng, đổi về chất

Một trong những yếu tố đánh giá sự phát triển của khu vực KTTT là số lượng HTX, tổ hợp tác (THT) thành lập mới hằng năm. Đây không chỉ là con số tăng về mặt cơ học mà còn thể hiện mô hình KTTT đang mang lại lợi ích, tạo sức hút đối với người dân. Năm vừa qua, toàn tỉnh đã có 102 THT và 50 HTX thành lập mới, nâng tổng số THT lên 7.154, HTX lên 416, với hơn 200.000 thành viên và người lao động. Những HTX, THT thành lập mới hoạt động trên nhiều lĩnh vực: nông nghiệp; công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; xây dựng; thương mại dịch vụ; vận tải... Trong đó, lĩnh vực hoạt động chủ yếu vẫn là nông nghiệp. Điều này được coi là tín hiệu tốt bởi tất cả các đơn vị mới thành lập đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của thành viên muốn hợp tác với nhau, hoạt động theo đúng bản chất hỗ trợ lẫn nhau để cùng tạo việc làm, tăng thu nhập. Nhiều đơn vị thành lập mới đang xây dựng quy trình sản xuất an toàn, có truy xuất nguồn gốc với mục tiêu hướng đến sản xuất nông nghiệp hàng hóa, từng bước áp dụng công nghệ cao theo định hướng của tỉnh. Đơn cử như HTX Chăn nuôi, sản xuất nông sản sạch Kim Phượng (Định Hóa). Chị Ma Thị Hằng, Giám đốc HTX cho biết: Với mong muốn tìm đầu ra cho sản phẩm của quê hương và định hướng phát triển lâu dài, ngay từ những ngày đầu thành lập (tháng 7-2017), Ban Quản trị HTX đã tìm hiểu và gấp rút hoàn tất các thủ tục đăng ký mã vạch, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho mỳ gạo Bao Thai. Ngoài chất lượng, thiết kế bao bì sản phẩm cũng được HTX chú trọng với hình thức bắt mắt, niêm yết đầy đủ các thông tin. Bên cạnh đó, HTX còn tích cực tham dự các hội chợ xúc tiến thương mại, thành lập trang web riêng để tiếp cận nhiều hơn với người tiêu dùng.

 Không chỉ tăng về số lượng, phương thức hoạt động của các HTX, THT đang ngày càng chuyên nghiệp, góp phần “đổi về chất”, nâng cao chất lượng hoạt động của khu vực KTTT. Đến nay, phần lớn các HTX trên địa bàn tỉnh đã chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Các HTX đã bầu ra Hội đồng Quản trị, Ban Giám đốc, tổ chức hoạt động theo Luật. Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, các HTX được củng cố, đổi mới về tổ chức và quy mô hoạt động; kết quả hoạt động của các HTX đều tăng qua các năm; xuất hiện nhiều mô hình HTX kiểu mới điển hình tiên tiến, sản xuất kinh doanh giỏi; hỗ trợ tốt hơn kinh tế hộ thành viên; tạo việc làm, thu nhập thường xuyên cho người lao động; thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước và tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện; liên kết giữa các HTX với nhau và với các tổ chức kinh tế khác đã có sự phát triển tốt.

Đáng chú ý là năm qua, Thái Nguyên có 2 sản phẩm chè được lựa chọn làm quà tặng tại Hội nghị cấp cao APEC 2017. Đó là các sản phẩm: Tuyết Hương trà của Hợp tác xã (HTX) Chè Tuyết Hương (Đồng Hỷ) và Đinh Tâm trà của HTX Chè La Bằng (Đại Từ). Việc 2 sản phẩm này chính thức góp mặt trong bộ sản phẩm đặc trưng của nước chủ nhà Việt nam gửi đến đại diện các quốc gia dự Tuần lễ APEC 2017 vào trung tuần tháng 11-2017 đã chứng minh chất lượng sản phẩm của 2 HTX, tạo thêm cơ hội giới thiệu đất và người Thái Nguyên tới bạn bè quốc tế. Điều đó thể hiện khát vọng vươn xa của những HTX này nói riêng và các HTX trên địa bàn tỉnh nói chung. Thời gian qua, nhiều HTX đã mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh, vươn ra hợp tác đầu tư tại các tỉnh lân cận và cả nước ngoài. Nhằm hướng tới phát triển bền vững, tự chủ trong sản xuất kinh doanh, nhiều HTX đã xây dựng các cửa hàng giới thiệu, cung cấp sản phẩm của HTX. Đơn cử như: HTX chè Tuyết Hương (Đồng Hỷ), HTX rau an toàn thị trấn Hùng Sơn, HTX Thanh niên Tân Linh (Đại Từ)…

Từ những chuyển biến rõ rệt về cách thức tổ chức và lĩnh vực hoạt động, thu nhập của thành viên, người lao động trong các HTX từng bước được nâng lên. Đến nay, thu nhập bình quân của xã viên, người lao động hoạt động trong các HTX nông nghiệp đạt 2,8 triệu đồng/người/tháng (tăng 12% so với năm 2016); đối với HTX phi nông nghiệp là 3,5 triệu đồng/người/tháng (tăng 6,3% so với năm 2016). Bên cạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, nhiều HTX còn tích cực tham gia đóng góp vào chương trình xây dựng nông thôn mới và các hoạt động xã hội, từ thiện do địa phương phát động như: Đóng góp quỹ vì người nghèo, quỹ khuyến học, quỹ đền ơn đáp nghĩa, xây dựng nhà tình thương...

Thêm nhiều sự quan tâm

Để đạt được những kết quả nói trên, ngoài nỗ lực của bản thân các HTX, thì sự quan tâm, hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh cùng các sở, ngành, địa phương liên quan cũng góp phần không nhỏ. Cụ thể, trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX, từ đầu năm 2017 đến nay, Chi cục Nông nghiệp - PTNT (Sở Nông nghiệp - PTNT) và Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức được gần 20 lớp tập huấn cho lãnh đạo và thành viên các HTX trên địa bàn tỉnh. Các nội dung tập huấn đa dạng, phong phú, như: Bồi dưỡng chế độ kế toán mới, nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ HTX, xây dựng chuỗi giá trị gắn với phát triển HTX, nghiệp vụ tin học…

Giao dịch tại Quỹ tín dụng nhân dân Yên Minh, xã Tiên Phong (T.X Phổ Yên).

Bên cạnh trang bị kiến thức về kỹ thuật, tiếp sức về vốn thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh cũng được đánh giá là giải pháp thiết thực. Được thành lập từ năm 2009, đến nay, Quỹ đã ký kết hợp đồng hỗ trợ cho vay vốn ưu đãi với 380 lượt khách hàng là các HTX, tổ hợp tác, thành viên các HTX trên địa bàn tỉnh. Lãi suất cho vay 0,63%/tháng, thời gian vay tối đa là 5 năm, mức vay tối đa là 2 tỷ đồng. Doanh số cho vay đạt trên 105 tỷ đồng. Năm 2017, Quỹ đã thẩm định và giải ngân 84 dự án, phương án sản xuất kinh doanh cho các HTX và thành viên với tổng vốn vay 26,6 tỷ đồng. Việc hỗ trợ vốn vay kịp thời đã giúp các HTX, tổ hợp tác tăng cường nguồn lực đầu tư, mở rộng sản xuất, tăng sức cạnh tranh của các mô hình kinh tế tập thể, đồng thời, ổn định đời sống thu nhập của thành viên và người lao động.

Đặc biệt, tháng 7-2017, Đề án “Phát triển kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017-2020” được xây dựng và phê duyệt với kinh phí trên 88 tỷ đồng, được kỳ vọng sẽ tạo thêm động lực cho kinh tế HTX phát triển. Theo đó, các HTX, Quỹ tín dụng nhân dân thành lập mới đều được hỗ trợ từ 10-30 triệu đồng/HTX (tùy số lượng thành viên), riêng với Liên hiệp HTX (gồm 4 HTX trở lên) được hỗ trợ 50 triệu đồng… Ngoài ra, Đề án còn đưa ra các mức hỗ trợ cụ thể cho các hoạt động xúc tiến thương mại; bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ và thành viên HTX; chính sách thu hút nguồn nhân lực; hỗ trợ ứng dụng khoa học, đổi mới công nghệ… Bên cạnh đó, các HTX nông nghiệp còn được tỉnh hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực. 5 HTX được thực hiện hỗ trợ thí điểm với mức hỗ trợ tối đa là 3 lao động/HTX. Những lao động này về làm việc tại HTX, được Nhà nước hỗ trợ tiền lương hằng tháng bằng mức lương tối thiểu vùng được quy định với thời gian không quá 36 tháng. 1 trong 5 HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh được UBND tỉnh quyết định  thí điểm đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn năm 2018, ông Nguyễn Văn Thịnh, Giám đốc HTX, phấn khởi chia sẻ: Khi biết tin HTX được hỗ trợ nhân lực, bà con thành viên mừng lắm. Hy vọng rằng với thành viên có trình độ, HTX sẽ có những bước tiến mới, đặc biệt là công tác xúc tiến thương mại, giới thiệu, quảng bá sản phẩm.

Tiếp tục đổi mới để phát triển

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Huy Nhỡn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh thông tin: Năm 2017 là năm ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng trong sự phát triển của KTTT với số lượng HTX thành lập mới gấp 2,5 lần chỉ tiêu đề ra. Nhiều HTX đang từng bước xây dựng được chuỗi liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Không chỉ được tiêu dùng trong nước, sản phẩm của các HTX đã bắt đầu tiếp cận với thị trường quốc tế khi tham gia quảng bá hình ảnh, thương hiệu tại Hội chợ thương mại Trung Quốc - ASEAN lần thứ 14 (9-2017), Hội chợ nông sản HTX… Hoạt động của các HTX sau khi chuyển đổi theo Luật HTX 2012 về cơ bản đã có những chuyển biến mới, đóng góp tích cực vào Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.

Nhằm phát huy những thành tựu mà các HTX đã đạt được, đồng thời, hỗ trợ các HTX chưa hiệu quả, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh đề ra kế hoạch sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan tiếp tục tuyên truyền quán triệt, triển khai Luật HTX năm 2012 và các văn bản chỉ đạo khác về phát triển kinh tế tập thể để các HTX trên địa bàn thực hiện đổi mới phương thức hoạt động, đáp ứng được cơ chế thị trường hiện nay. Đồng thời, thực hiện đổi mới công tác xúc tiến thương mại phù hợp với yêu cầu của các HTX nhằm thu hút sự tham gia đông đảo của các đơn vị thành viên. Hỗ trợ nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ HTX...  Phấn đấu từ nay đến năm 2018, sẽ thành lập mới từ 25-30 HTX và 100 tổ hợp tác, trong đó có ít nhất 15 HTX trong lĩnh vực nông nghiệp; doanh thu bình quân của các HTX tăng từ 10% trở lên…