Sản xuất trồng trọt luôn đi đôi với sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) nhằm diệt trừ sâu, bệnh, tăng năng suất, sản lượng cây trồng. Việc quản lý, sản xuất, kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV có vai trò hết sức quan trọng trong phát triển nông nghiệp.
Trên địa bàn tỉnh hiện có hàng nghìn cơ sở kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật phục vụ nhu cầu người dân. Từ đầu năng đến nay, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã tiến hành thanh, kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật về buôn bán và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trên 120 cơ sở. Qua đó đã phát hiện không ít lỗi vi phạm. Nhiều hộ không đủ điều kiện đảm bảo chất lượng cơ sở, địa điểm kinh doanh thuốc BVTV, dụng cụ phòng, chống cháy nổ, xử lý chất thải, không sử dụng bảo hộ lao động, không niêm yết giá. Tình trạng bán gộp, bán kèm nhiều loại thuốc diễn ra phổ biến. Thậm chí có nơi bán gộp thuốc BVTV với thức ăn chăn nuôi. Có hộ còn không có giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán thuốc, không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc bán thuốc BVTV hết hạn sử dụng...
Ngoài những lỗi vi phạm trên thì theo tìm hiểu của chúng tôi, tại một số cơ sở kinh doanh vẫn xảy ra tình trạng do lợi nhuận, người kinh doanh thường tư vấn cho nông dân sử dụng thuốc của những công ty có chi phí hoa hồng cao hoặc phun kèm, phun gộp các loại thuốc một lần để tăng doanh số bán hàng nên nông dân khó có thể lựa chọn và sử dụng thuốc BVTV theo đướng dẫn của cán bộ khuyến nông. Bà Phạm Thị Đại, ở xóm Thậm Thình, xã Cát Nê (Đại Từ) cho biết: Gia đình tôi có hơn 1 mẫu chè. Đời sống của vợ chồng tôi trông cả vào cây chè nên tôi rất quan tâm tới việc phòng, trừ sâu bệnh hại cho chè. Mỗi khi chè có hiện tượng sâu bệnh hại, chúng tôi thường được cán bộ khuyến nông huyện hướng dẫn cách phòng trừ. Tuy nhiên, khi đến cửa hàng kinh doanh thuốc BVTV, cùng một loại sâu bệnh hại, người bán hàng giới thiệu cho tôi rất nhiều loại thuốc của các hãng khác nhau. Những lúc như vậy, chúng tôi rất khó xác định loại thuốc cần mua nên thường mua theo sự tư vấn của người bán hàng.
Với một tỉnh mà đời sống của 70% số dân (toàn tỉnh có trên 1 triệu dân) sống phụ thuộc chủ yếu vào sản xuất nông nghiệp như Thái Nguyên thì việc bảo vệ mùa màng cho nông dân là một nhiệm vụ rất quan trọng. Trong đó, phòng trừ các loại sâu bệnh hại để không làm giảm năng suất cây trồng là yêu cầu đầu tiên. Vì lẽ đó, làm tốt công tác quản lý thuốc BVTV đồng nghĩa với việc phòng, trừ sâu bệnh sẽ đạt hiệu quả cao hơn do hạn chế được việc kinh doanh thuốc BVTV giả, kém chất lượng. Theo ông Lương Văn Vượng, Chi cục Trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV thì để làm tốt việc quản lý thuốc BVTV, công tác thanh, kiểm tra chặt chẽ các cơ sở sản xuất, kinh doanh là một trong giải pháp hữu hiệu nhất. Bởi qua kiểm tra không chỉ phát hiện, ngăn chặn, xử lý các sai phạm kịp thời mà còn góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về lĩnh vực này cho người sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV.
Ngoài thanh, kiểm tra thì việc tuyên truyền, tập huấn, nâng cao nhận thức, kiến thức pháp luật về việc kinh doanh thuốc BVTV cho các cơ sở kinh doanh, người bán hàng và nông dân cũng cần được quan tâm. Cùng với đó, ngành chức năng cần tăng cường công tác tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý Nhà nước cấp cơ sở về công tác quản lý sản xuất, kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV cho cán bộ làm công tác này. Theo đó, các cơ quan chức năng, UBND cấp xã, phương, thị trấn cũng nên có sự phối hợp trong quá trình tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nông dân sử dụng các loại thuốc BVTV theo nguyên tắc “4 đúng” là đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng phương pháp để bà con nắm được và trở thành người tiêu dùng thông thái khi lựa chọn mua thuốc phòng, trừ sâu bệnh hại cho cây trồng.
Mỗi năm, nông dân Thái Nguyên cấy 70 nghìn ha lúa, trồng trên 17 nghìn ha ngô và hàng chục nghìn ha rau màu các loại... Do đó, nhu cầu sử dụng thuốc BVTV là rất lớn, đòi hỏi các cấp, ngành chức năng luôn tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này.
Đặc biệt, các cấp, ngành chức năng cần huy động lực lượng trưởng xóm, tổ trưởng dân phố… vào cuộc để giám sát và vận động nhân dân phát hiện các hành vi sai trái trong kinh doanh thuốc BVTV; tổ chức ký kết cụ thể với lực lượng kinh doanh thuốc BVTV theo đúng quy định của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, từ đó sẽ kiểm tra, giám sát, có biện pháp xử lý những cá nhân có sai phạm hoặc tái sai phạm nhiều lần. Trong quá trình các cấp, ngành chức năng của tỉnh kiểm tra nên kết hợp phổ biến các quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV và quan tâm hơn nữa đến vai trò của các đại lý phân phối trong chuỗi tiêu thụ phải đảm bảo nguồn gốc thuốc BVTV; tăng cường công tác tập huấn, đào tạo chuyên môn, phổ biến những nội dung quan trọng của Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật cho chủ các cơ sở kinh doanh thuốc BVTV và người nông dân để tránh những thiệt hại không đáng có do sử dụng, kinh doanh không đúng nguyên tắc…