Còn hơn 1 tháng nữa mới đến Tết Nguyên đán, nhưng thời điểm này, vườn bưởi của các thành viên Hợp tác xã (HTX) Đồng Tâm, xóm Là Đông, xã Tràng Xá (Võ Nhai) luôn tấp nập người ra vào mua bưởi hoặc đặt hàng trước cho dịp Tết. Với tư duy và cách làm bài bản, hướng tới phát triển bền vững, những sản phẩm của HTX đã và đang được người tiêu dùng đón nhận.
Lựa chọn ngành nghề sản xuất là trồng cây ăn quả, trong đó, bưởi Diễn được xem là cây chủ lực, những ngày này, 25 thành viên của HTX Đồng Tâm đang bước vào vụ thu hoạch chính của năm. Tại vườn bưởi của ông Nguyễn Danh Sáng, thành viên HTX, hiện quả đã chuyển sang màu vàng tươi, đẹp mắt, trọng lượng trung bình từ 1-1,2 kg/quả.
Nói chuyện chúng tôi giữa vườn cây trái sai lúc lỉu như trực sà xuống mặt đất, ông Sáng hồ hởi: Cây bưởi phù hợp với đất và khí hậu nơi đây nên sinh trưởng phát triển tốt, ít bị sâu bệnh hại, quả có mẫu mã đẹp, vị ngọt đậm. Với gần 300 gốc bưởi, trong đó, gần 100 gốc có tuổi từ 5-7 năm cho thu quả đều nên vụ này, gia đình tôi thu được trên 2 tấn quả, với giá 15.000-20 .000 đồng/quả. Theo những hộ dân trồng bưởi ở đây cho biết, loại quả này chín đúng vào dịp Tết nên có giá bán cao. Trong điều kiện bình thường, quả có thể bảo quản từ 3-5 tháng sau khi thu hoạch nên được thị trường ưa chuộng. Ngay từ những ngày đầu được thu quả, một số thương lái từ T.P Thái Nguyên, Hà Nội đã lên tận vườn đặt vấn đề thu mua, thậm chí bao trọn vườn. Với những khách hàng có nhu cầu đặt bưởi để bày mâm ngũ quả, HTX sẽ giữ quả trên cây để bảo đảm quả tươi, màu đẹp cho tới lúc thu hái.
Là một trong những hộ đầu tiên của HTX đưa cây bưởi về trồng trên đất Tràng Xá, ông Hoàng Văn Hãn cho hay: Từ 2ha đất đồi và vườn tạp không hiệu quả, năm 2007, tôi cùng một số người dân trong xã đã chuyển sang trồng bưởi Diễn với khoảng 2.000 gốc bưởi. Theo ông Hãn, để trồng bưởi Diễn có hiệu quả, khâu chăm sóc là quan trọng nhất. Sau khi thu hái, người trồng phải làm cỏ, bón phân chuồng và các phân vô cơ. Đồng thời, cắt bỏ những cành thừa, cuống quả để tập trung chất dinh dưỡng cho cây bung nụ. Thời kỳ cây ra hoa, đậu quả phải bón một đợt phân nữa. Để có quả bưởi Diễn ngon, khâu tưới nước cho cây là rất quan trọng, bởi độ ẩm ở các vườn khác nhau nên chăm sóc phải làm sao để quả bưởi đến tháng 11, 12 là bắt đầu cho thu hoạch. Ngoài ra, trong thời kỳ chăm sóc phải chú ý đến các loại sâu bệnh như bệnh nấm gỉ sắt, ruồi vàng và bọ xít nhỏ... Để bảo quản bưởi được lâu, giữ nguyên hương vị thơm ngon, tinh khiết thì khi quả vào độ chín nên thu hoạch vào lúc trời nắng đẹp.
Cùng với ông Sáng, ông Hãn, các thành viên còn lại của HTX cũng đang tất bật thu hái quả, phần để bảo quản chờ đến Tết, phần để tiêu thụ sớm. Được mùa là vậy, nhưng ít ai biết rằng để có được kết quả như ngày hôm nay là cả một quá trình nỗ lực, đồng tâm của cả tập thể. Ông Nguyễn Duy Hợi, Giám đốc HTX, cho biết: Chúng tôi đã từng rất khó khăn để tìm đầu ra, bị thương lái ép giá, nhiều thành viên chán nản. Trước tình hình đó, Ban quản trị HTX đã họp bàn cùng các thành viên để từng bước tháo gỡ. Chúng tôi nhận thấy rằng chỉ khi sản phẩm của mình thực sự tốt, tức là đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, đồng thời, có phương pháp quảng bá thì sẽ đến gần hơn với nhiều người tiêu dùng, không bị phụ thuộc. Tiêu chí “ba chung” (chung giống, chung kỹ thuật, chung giá) được cả HTX nhất trí thực hiện và bước đầu đã đem lại hiệu quả khi sản phẩm đồng đều, số lượng lớn, đặc biệt là thống nhất về giá bán.
Ngoài làm tốt khâu kỹ thuật, việc hoàn tất các thủ tục để cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, dán tem truy xuất nguồn gốc đã được HTX thực hiện để chứng minh chất lượng nông sản. Cùng với đó, HTX không ngừng tiếp cận, tìm kiếm thị trường. Vừa qua, khi tham gia Hội chợ Làng nghề Việt Nam (CraftViet 2017) do Trung tâm xúc tiến thương mại nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và PTNT) tổ chức để trưng bày, giới thiệu sản phẩm, HTX đã nhanh chóng giành được sự quan tâm của khách tham quan khi gần 500 quả bưởi Diễn mang đi được tiêu thụ hoàn toàn trong những ngày diễn ra Hội chợ. Thời điểm chúng tôi có mặt tại HTX Đồng Tâm là lúc HTX vừa xuất chuyến hàng đầu tiên với 1.000 quả bưởi Diễn cho Siêu thị UCAmart (Siêu thị thực phẩm nông sản an toàn Việt Nam) thuộc Liên hiệp HTX tiêu thụ nông sản an toàn Việt Nam, số 6, Dương Đình Nghệ (Hà Nội). Ông Nguyễn Duy Hợi phấn khởi chia sẻ thêm: Sản phẩm của HTX tiếp cận được với siêu thị lớn là một thành công với chúng tôi, không chỉ chứng tỏ về chất lượng, đây sẽ là điều kiện để chúng tôi tiếp cận nhiều hơn với người tiêu dùng. Từ khi biết tin có Siêu thị UCAmart về tiêu thụ sản phẩm, bà con thành viên HTX mừng lắm, từ đây họ không còn phải lo lắng về đầu ra mà chỉ tập trung chăm sóc cây trái cho tốt. Để tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, Ban quản trị HTX đề ra kế hoạch đến năm 2020 sẽ hoàn thành tiêu chuẩn VietGAP cho khoảng 50% diện tích bưởi (7ha), đồng thời đề ra kế hoạch 5 năm là lấp đầy diện tích trên 30ha là cây ăn quả gồm: nhãn, cam vinh, bưởi
Không chỉ có ý nghĩa về kinh tế, HTX còn góp phần thay đổi nhận thức của một bộ phận người dân trong trồng trọt, tiêu thụ sản phẩm để thích nghi với yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Từ 8 thành viên ban đầu của Câu lạc bộ làm vườn xóm Là Đông, sau gần 2 năm thành lập, HTX đã phát triển lên 25 thành viên, canh tác trên tổng diện tích hơn 30ha (16ha trồng bưởi). Tuy đã đạt được những kết quả bước đầu, song hiện HTX vẫn còn gặp nhiều khó khăn nhất là nguồn nước tưới bởi diện tích trồng cây ăn trái quá lớn. Ngoài ra, nguồn nhân lực phần lớn là nông dân, đã cao tuổi, chưa qua đào tạo cũng đang là một hạn chế với HTX… Dẫu vậy, dường như niềm vui về ngày Tết đủ đầy hơn cho các thành viên HTX cùng bao kế hoạch, dự định đang ánh lên trong mắt người Giám đốc lớn tuổi, hy vọng rằng với sự đồng tâm, đồng lòng giống như tên gọi của mình, HTX sẽ gặt hái thêm thật nhiều mùa quả ngọt trong năm mới…