Có dịp trở lại xóm Khuổi Mèo, xã Sảng Mộc (Võ Nhai), nơi có 100% hộ đồng bào người dân tộc Mông sinh sống, chúng tôi vô cùng ngỡ ngàng trước sự đổi thay nhanh chóng của vùng đất này. Con đường dài 8km từ trung tâm xã về xóm đã được đổ bê tông theo Đề án 2037 của tỉnh. Trường học được đầu tư xây dựng khang trang hơn. Bà con đã được sử dụng điện lưới Quốc gia...
7 năm về trước, chúng tôi đã có dịp đến Khuổi Mèo. Hôm nay trở lại nơi đây, hình ảnh khiến chúng tôi ấn tượng nhất là những chiếc xe máy, xe ô tô chuyên chở hàng hóa vào ra khá nhộn nhịp. Vậy là sau ba năm có con đường bê tông, cuộc sống của người dân Khuổi Mèo đã vợi bớt khó khăn. Bà con ai cũng hỉ hả, mừng vui khi được đi trên con đường mới. Cụ bà Nông Thị Dinh, năm nay đã hơn 80 tuổi, cho biết: Ngày xưa con đường vào xóm khó đi lắm. Muốn mang hàng ra chợ bán phải đi từ sáng sớm đến tận chiều tối mới về đến nhà. Giờ thì chỉ cần đi xe máy hơn nửa giờ đồng hồ là đến chợ rồi. Người ta còn đi xe ô tô về tận đây mua ngô, mua lợn.
Không chỉ được đầu tư làm đường, tháng 11-2017, điện lưới Quốc gia đã về với Khuổi Mèo. Nhờ đó, người dân không chỉ có điện để thắp sáng mà còn có điện để phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Hiện, nhiều hộ dân đã mua sắm các thiết bị điện tử, điện lạnh như ti vi, tủ lạnh, quạt, nồi cơm điện, bình đun nước siêu tốc và máy thái chuối, máy tẽ ngô chạy bằng điện về dùng.
Dọc hai bên đường vào xóm, đã xuất hiện các quán bán hàng tạp hóa với nhiều loại mặt hàng khá phong phú phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân. Ông Vương Văn Tô, chủ một cửa hàng tạp hóa trên địa bàn xóm nói: Tôi mở cửa hàng tạp hóa được 6 năm rồi. Trước đây, tôi chỉ bán một số mặt hàng gồm dầu gội đầu, mì tôm, bánh mỳ. Nhưng từ năm ngoái, nhận thấy nhu cầu tiêu dùng của bà con ngày càng cao, tôi đã mạnh dạn mở rộng cửa hàng, nhập thêm các mặt hàng như đồ gia dụng, thịt lợn tươi, rau cải xanh, cà rốt, súp lơ, su hào... về cung cấp cho bà con.
Khi caác mùåt haâng thiïët yïëu phục vụ đời sống được tiêu thụ nhiều hơn đồng nghĩa với thu nhập của người dân đang tăng lên. Anh Phùng Văn Lành, Trưởng xóm Khuổi Mèo phấn khởi khoe: Có được sự đổi thay này là do Nhà nước đã đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn cho xóm. Ngoài ra, thông qua các chương trình, đề án, dự án như Chương trình 135 của Chính Phủ, Đề án 2037 của tỉnh… người dân còn được hỗ trợ làm nhà ở; mua máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất; được hỗ trợ xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt tập trung. Đến nay, Khuổi Mèo có 30/108 hộ đã làm được nhà ở kiên cố và bán kiên cố, 25 hộ có máy cày cầm tay. Đặc biệt, bà con còn được hỗ trợ giống ngô, lúa, trâu, bò, phân bón; kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi... Từ đó đã góp phần tạo đà cho người dân Khuổi Mèo phát triển trồng trọt, chăn nuôi, tăng thêm thu nhập gia đình, ổn định cuộc sống cũng như làm thay đổi tư duy sản xuất của bà con. Nếu như trước kia, đồng bào Mông ở Khuổi Mèo chủ yếu trồng các giống ngô địa phương, năng suất thấp thì nay đã đưa các giống ngô lai cho năng suất, chất lượng như: LVN99, LVN61, NK4300, CP999... vào trồng. Đặc biệt, nhiều gia đình đã biết khai phá thêm ruộng và đưa các giống lúa lai năng suất cao, chất lượng tốt như Nhị ưu 838, VL20, Khang Dân 18 vào gieo cấy. Với năng suất lúa đạt 2 tạ/sào, người dân Khuổi Mèo đã có gạo để ăn nên bà con không còn phải ăn mèn mén nữa. Toàn bộ số ngô thu được chỉ để phục vụ chăn nuôi và bán cho tư thương.
Không chỉ có vậy, những năm qua, đồng bào ở Khuổi Mèo còn mạnh dạn chuyển đổi diện tích trồng ngô kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả. Chị Lý Thị Vàng, một trong những hộ dân đầu tiên của xóm mạnh dạn trồng cam sành cho hay: Cách đây 4 năm, khi sang bên Tuyên Quang thấy mọi người trồng cây cam sành cho hiệu quả kinh tế cao nên mình đã vay thêm tiền từ Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện mua hơn 200 cây giống về trồng trên diện tích 5 sào đất của gia đình. Năm nay, đồi cam bắt đầu cho thu hoạch (được khoảng 6 tạ quả). Sang năm, chắc chắn đồi cây ăn quả của gia đình mình sẽ cho thu nhiều quả hơn...
Cùng với đó, nhiều gia đình đã mạnh dạn phát quang những diện tích cây dại, cỏ bụi bỏ hoang để trồng rừng sản xuất. Đến nay, người dân Khuổi Mèo đã trồng được trên gần 10ha cây ăn quả, 20ha rûâng keo. Ngoài ra, bà con trong xóm còn kết hợp trồng rừng với chăn nuôi trâu, bò. Hiện, tổng đàn trâu bò của xóm đạt trên 100 con, hộ nuôi ít cũng nuöi 1-2 con, hộ nuôi nhiều thì 4-5 con.
Trưởng xóm Phùng Văn Lành cho biết thêm: Trồng trọt, chăn nuôi phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân cũng từng bước được nâng lên. Nếu như 7-8 về trước, hơn 50% số hộ đói ăn đến 4-5 tháng thì nay xóm đã không còn hộ đói. Nếu năm 2015, 100% số hộ ở xóm thuộc diện hộ nghèo thì nay đã có 7 hộ đã thoát nghèo. Hiện, 100% số hộ dân trong xóm đã mua được xe máy, 50 hộ đã mua được ti vi, 5 hộ đã sắm được tủ lạnh và 7 hộ đã sử dụng bếp gas để đun nấu hằng ngày.
