Sau 7 năm thực hiện Chương trình xây dựng Nông thôn mới (2011-2017), huyện Võ Nhai mới có 3/14 xã, gồm: Phú Thượng, Lâu Thượng (năm 2015) và La Hiên (năm 2016) đạt 19/19 tiêu chí; 11 xã còn lại đang gặp nhiều khó khăn trong thực hiện tiêu chí giảm nghèo và thu nhập.
Hiện nay, huyện Võ Nhai còn 11/14 xã chưa đạt chuẩn NTM, đây đều là những địa phương có tỷ lệ hộ nghèo chiếm từ 24% đến 50%. Trong đó, 6 xã phía Bắc, gồm: Cúc Đường, Thần Sa, Thượng Nung, Nghinh Tường, Sảng Mộc, Vũ Chấn có tỷ lệ hộ nghèo cao hơn... Ngay cả với xã Tràng Xá có kế hoạch về đích NTM trong năm 2018 cũng có tỷ lệ hộ nghèo cao hơn 24%. Vì vậy, muốn về đích NTM theo kế hoạch, năm 2018 xã phải giảm nghèo tới hơn 12%.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Tràng Xá cho biết: Trong khoảng thời gian 3 năm trở lại đây, tỷ lệ giảm nghèo của địa phương đạt trung bình trên 6% nhưng hiện vẫn ở mức gần 24%. Mặc dù địa phương đang tập trung khai thác các lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội, tăng thu nhập cho người dân như: hỗ trợ người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tập trung phát triển cây ăn quả có giá trị kinh tế cao; hỗ trợ người dân trồng chè ở xóm Tân Thành, Thành Tiến đẩy mạnh thâm canh, tăng năng suất, sản lượng chè; giải quyết vấn đề lao động ở nông thôn. Tuy nhiên, để thực hiện hoàn thành tiêu chí giảm nghèo và thu nhập của Chương trình xây dựng NTM trong năm 2018 thì đó là nhiệm vụ khó khăn đối với địa phương.
Còn xã Dân Tiến - địa phương có kế hoạch về đích NTM trong năm 2019 thì tiêu chí thu nhập và giảm nghèo cũng được đánh giá là khó thực hiện nhất. Ông Âu Tiến Thọ, Chủ tịch UBND xã Dân Tiến chia sẻ: Hiện tại, tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm tới hơn 25%, trong đó, nhiều khu vực, như: khu Đồng Ươm, xóm Bắc Phong; xóm Lân Vai (nơi có nhiều đồng bào dân tộc Mông sinh sống) thì tỷ lệ hộ nghèo chiếm 90%, bởi đời sống người dân ở đây chủ yếu dựa vào trồng ngô. Trong khi đó, để hoàn thành tiêu chí giảm nghèo vào năm sau, trong 2 năm 2018 và 2019, tỷ lệ hộ nghèo của xã phải còn dưới 12%, tức là giảm hơn 13% so với hiện nay. Đây là một trong những tiêu chí mà địa phương khó thực hiện.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong những năm gần đây, huyện Võ Nhai được đánh giá là địa phương có tỷ lệ giảm nghèo nhanh của tỉnh. Riêng năm 2017, tỷ lệ giảm nghèo của Võ Nhai đạt trên 6%, đứng thư 2 toàn tỉnh. Tuy nhiên, do khi bắt đầu thực hiện Chương trình xây dựng NTM, tỷ lệ hộ nghèo của các xã đều ở mức từ 20 đến 60%. Bởi, các địa phương này có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội còn thiếu. Ông Phạm Việt Tiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Võ Nhai cho biết: Đối với 3 xã đã về đích NTM thì đều có nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế - xã hội. Còn đối với 11 xã chưa hoàn thành Chương trình xây dựng NTM, thì các xã có xuất phát điểm thấp; tỷ lệ hộ nghèo chiếm từ 24 đến 50%. Vì vậy, để hoàn thành tiêu chí giảm nghèo và thu nhập, thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục tập trung thực hiện lồng ghép các nguồn vốn để từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng. Cùng với đó, huyện sẽ tiếp tục tập trung đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, đưa vào canh tác các loại cây ăn quả giá trị kinh tế cao, như: bưởi Diễn, cam Vinh, nhãn, na... và phát triển các vùng trồng cây dược liệu ở Cúc Đường, Nghinh Tường. Đồng thời, giải quyết các vấn đề việc làm cho người lao động trên địa bàn huyện.
Mục tiêu lớn nhất của Chương trình xây dựng NTM là nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân ở nông thôn. Trong đó, Nhà nước đầu tư, hỗ trợ người dân hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông, các công trình công cộng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở các xã. Song, đối với địa bàn huyện Võ Nhai, kết cấu hạ tầng phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội còn hạn chế, đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn thì rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước nhiều hơn nữa. Cùng với đó, chính quyền địa phương cũng cần có kế hoạch, định hướng để đẩy mạnh cơ cấu cây trồng phù hợp với lợi thế của từng vùng, hỗ trợ người dân đưa vào sản xuất các sản phẩm nông nghiệp công nghệ ứng dụng cao. Tăng cường thu hút đầu tư của các doanh nghiệp để tạo việc làm cho lao động địa phương.