Xây dựng NTM ở Bình Long: Bài học từ hai lần “hụt đích”

Sau hai lần không đạt mục tiêu trở thành xã nông thôn mới theo kế hoạch, cấp ủy, chính quyền xã Bình Long (Võ Nhai) đặt ra mốc thời gian mới là năm 2020 sẽ “về đích”. Tuy có quyết tâm cao cùng với những bài học đã rút ra từ hai lần “hụt đích” trước đó nhưng việc thực hiện mục tiêu này của xã vẫn sẽ gặp nhiều khó khăn.

Với đặc thù của một xã vùng cao đặc biệt khó khăn, xuất phát điểm thấp, quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM) của Bình Long có bước khởi đầu khá chậm chạp. Tuy vậy, xã vẫn đặt mục tiêu hoàn thành 19 tiêu chí NTM vào năm 2016 nhưng đến mốc thời gian đó, Bình Long mới chỉ đạt 9 tiêu chí (có tiêu chí đã đạt nhưng khi tiêu chuẩn được nâng lên theo giai đoạn thì lại không đạt). Tiếp theo, cùng với sự chỉ đạo, định hướng và hỗ trợ của huyện, xã phấn đấu trở thành xã NTM vào năm 2018. Nhưng theo rà soát mới nhất, Bình Long mới đạt 10 tiêu chí và hết năm nay, nhiều khả năng chỉ có thể hoàn thành thêm 2 trên 4 tiêu chí mà xã có kế hoạch phấn đấu.

Vậy tại sao xã Bình Long cả hai lần đặt mục tiêu đều không đạt, thậm chí thực tế còn khoảng cách quá xa so với mục tiêu? Nguyên nhân chủ quan, khách quan là gì và phải chăng cấp ủy, chính quyền xã đã thiếu thực tế khi đặt mục tiêu trong xây dựng NTM?. Giải đáp những thắc mắc này của chúng tôi, Bí thư Đảng ủy xã Bình Long, ông Đàm Văn Lượng cho biết: Mục tiêu đặt ra để phấn đấu, việc đạt được hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, có những vấn đề như nguồn vốn để xây dựng các công trình lớn vượt quá khả năng của xã và phụ thuộc vào kế hoạch đầu tư, bố trí vốn của cấp trên. Trong khi đó,mức sống của người dâncòn thấp (thu nhập bình quân mới đạt khoảng 20 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo còn 38,6%) nên khả năng đối ứng hạn chế. Chưa kể trong giai đoạn đầu xây dựng NTM, nhiều người dân còn nặng tư tưởng trông chờ vào sự đầu tư của Nhà nước nên ý thức đóng góp chưa cao (có xóm làm đường bê tông xong gần 3 năm mới thu đủ tiền đối ứng).

Về chủ quan, ông Đàm Văn Lượng phân tích: Quả thực có giai đoạn, chúng tôi đã thiếu thực tế khi xây dựng mục tiêu bởi đánh giá tình hình không sát. Cùng với đó, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc của cấp ủy, chính quyền trên một số lĩnh vực chưa thường xuyên, thiếu quyết liệt. Vai trò của các tổ chức đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động chưa thực sự hiệu quả. Việc chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp chậm, chưa xây dựng được mô hình kinh tế điểm, phù hợp có thể nhân ra diện rộng…

Từ thực tế đó, tháng 7 vừa qua, Đảng ủy xã Bình Long đã xây dựng Nghị quyết chuyên đề về lãnh đạo xây dựng NTM giai đoạn 2018-2020. Nghị quyết nêu rõ kết quả, ưu điểm và tất cả những mặt hạn chế, tồn tại trong quá trình xây dựng NTM của xã từ đầu đến nay, trên cơ sở đó đề ra giải pháp lãnh đạo hoàn thành các tiêu chí NTM trong năm 2020; xác định xây dựng NTM là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; quán triệt thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng lợi”. Nghị quyết cũng đề ra lộ trình, mục tiêu cho từng năm, đồng thời nhấn mạnh vai trò của công tác tuyên truyền, vận động nhân dân; huy động mọi nguồn lực để xây dựng kết cấu hạ tầng, trong đó quan tâm phát huy nội lực của người dân.

Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, UBND xã Bình Long đã lập Đề án xây dựng NTM trên cơ sở rà soát kỹ tình hình thực tế, đề ra các giải pháp và lộ trình cụ thể. Đồng thời giao nhiệm vụ cho từng cán bộ, công chức phụ trách lĩnh vực, phục trách các xóm để giám sát, hướng dẫn và đôn đốc thực hiện các tiêu chí. Ông Nguyễn Văn Côn, Chủ tịch UBND xã Bình Long cho biết: Chúng tôi luôn xác định mấu chốt là phải có giải pháp nâng cao đời sống mọi mặt cho người dân, thúc đẩy sản xuất phát triển. Khi đời sống của bà con khấm khá cùng với ý thức tham gia đóng góp tốt hơn thì các tiêu chí NTM dù khó cũng sớm hoàn thành. Vì vậy, xã coi việc lãnh đạo, khuyến khích, tạo điều kiện cho người dân chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp theo hướng phù hợp, xây dựng các mô hình, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, năng động tìm đầu ra cho sản phẩm nông nghiệplà những giải pháp quan trọng hàng đầu.

28 chi bộ trực thuộc cũng đều đã quán triệt nội dung Nghị quyết về xây dựng NTM của Đảng ủy xã, cụ thể hóa thành kế hoạch chỉ đạo thực hiện. Ông Nguyễn Xuân Đại, Bí thư Chi bộ xóm Đại Long chia sẻ: Chúng tôi tuy được coi là một trong những xóm đi đầu về xây dựng NTM của xã nhưng tự nhận thấy vẫn còn những tồn tại, hạn chế trong lãnh đạo, chỉ đạo. Đời sống của người dân chuyển biến chậm, vẫn còn 27/93 hộ nghèo. Trong cuộc họp Chi bộ mới đây, tôi đã quán triệt Nghị quyết, thống nhất giao nhiệm vụ cho từng đồng chí cán bộ xóm, tổ chức đoàn thể, đồng thời xác định những nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới. Trong đó có việc tập trung lãnh đạo, khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, coi chè là cây trồng mũi nhọn vì phù hợp với thổ nhưỡng và đầu ra khá tốt...

Nghị quyết, chủ trương, giải pháp và lộ trình đã rõ ràng nhưng nhìn vào thưc tế, chặng đường để trở thành xã NTM vào năm 2020 của Bình Long còn rất nhiều khó khăn. 9 tiêu chí chưa đạt phần lớn đều cần nhiều nguồn lực đầu tư (giao thông, thủy lợi, trường học, cơ sở vật chất văn hóa), hoặc xã mới đạt ở mức thấp như thu nhập và hộ nghèo. Điều đó đòi hỏi sự nỗ lực lớn, những giải pháp phù hợp của cả hệ thống chính trị và người dân trong xã cùng với sự quan tâm hỗ trợ của cấp trên.