Xã Văn Hán là địa phương có thế mạnh về cây chè, chiếm gần 1/3 tổng diện tích chè của huyện Đồng Hỷ. Tuy nhiên ,để tăng thu nhập cho người dân, những năm vừa qua, bên cạnh việc tập trung phát triển cây chè, cấp ủy, chính quyền địa phương còn khuyến khích người dân trồng cây ăn quả trên những diện tích đất canh tác kém hiệu quả.
Đến một số xóm như Hòa Khê 1, Làng Hỏa, Làng Cả, Phả Lý... xã Văn Hán thời điểm này, chúng tôi không khỏi choáng ngợp trong những khu vườn bưởi sai trĩu quả, rộng thênh thang của bà con. Nhiều năm trở lại đây, ngoài trồng chè, người dân trên địa bàn xã còn đưa một số loại cây ăn quả vào trồng để tăng thu nhập. Bà Hoàng Thị Cảnh, một trong những hộ dân trồng bưởi lâu năm ở xóm Vân Hòa cho biết: Gia đình tôi có hơn 1ha đất, trong đó 1 nửa diện tích là trồng bưởi diễn, còn lại là cây chè. Cả 2 loại cây trồng đều cho giá trị kinh tế cao, chỉ khác là cây bưởi không mất nhiều công chăm sóc, phù hợp với những gia đình neo người. Với 160 cây bưởi diễn, mỗi vụ, tư thương đến tận vườn thu mua, gia đình tôi thu được trên 300 triệu đồng.
Nhận thấy đồng đất phù hợp với phát triển nông, lâm nghiệp, những năm vừa qua, Đảng ủy xã cũng đã có nghị quyết về phát triển cây ăn quả trên địa bàn. Mục tiêu là hình thành vùng phát triển cây ăn quả có quy mô 150ha. Ông Vi Ngọc Thi, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Văn Hán cho biết: Bưởi là cây ăn quả mà địa phương đã trồng thử nghiệm, thấy phù hợp nên đã đưa vào để khuyến khích bà con trồng. Đặc biệt, năm 2016, xã đã tiếp nhận Dự án “Phát triển vùng trồng bưởi tập trung trên địa bàn xã Văn Hán” do Văn phòng điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh triển khai, với quy mô 35ha, 100 hộ dân trên địa bàn xã tham gia, tổng kinh phí trên 3,3 tỷ đồng.
Qua 4 năm triển khai thực hiện, diện tích bưởi trên đã cho thu hoạch, bước đầu cho hiệu quả kinh tế cao. Ông Nguyễn Trọng Vân, Trưởng xóm Phả Lý cho biết: Xóm Phả Lý có gần 260 hộ dân, trên 600 nhân khẩu. Thực hiện chủ trương phát triển cây ăn quả, qua rà soát, bà con đã đăng ký chuyển đổi hơn 3ha đất lúa, đất chè không chủ động được nguồn nước để trồng cây bưởi. Hiện nay, diện tích bưởi cho thu hoạch sang năm thứ 2, qua đánh giá, bước đầu cho hiệu quả kinh tế, mỗi gốc bưởi, người dân có thể thu từ 2-2,5 triệu đồng.
Qua số liệu thống kê, hiện nay, toàn xã Văn Hán đã trồng được 120ha bưởi, chủ yếu là bưởi diễn và bưởi hoàng. Trong đó, có khoảng 70ha đang cho thu hoạch. Ông Vi Ngọc Thi cho biết thêm: Xã sẽ tập trung đầu tư về khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng sản phẩm, phấn đấu trong 1-2 năm tới, bưởi Văn Hán được chứng nhận là sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP. Về thị trường tiêu thụ hiện nay, người dân trồng bưởi không gặp khó đầu ra, tư thương thường đến tận vườn thu mua sản phẩm. Tuy nhiên, về lâu dài, để thực hiện tốt khâu tiêu thụ, ngoài nâng cao chất lượng sản phẩm, xã đang xây dựng kế hoạch thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã, tiến tới thành lập Hiệp hội Cây ăn quả ở địa phương nhằm quảng bá sản phẩm...