Cây giảm nghèo của người dân Cao Biền

Năm 2020, nông dân xóm Cao Biền, xã Phú Thượng (Võ Nhai) trồng được khoảng 4ha cây thạch đen. Hiện tại, bà con đã cơ bản thu hoạch xong với năng suất khoảng 7 tấn/ha. Với giá bán trung bình 30.000 đồng/kg, có thể nói, đây là loại cây góp phần xóa đói, giảm nghèo của bà con nơi đây.

Cây thạch đen được bà con Cao Biền đem về trồng tại xóm từ hơn 10 năm trước để thay thế một phần cho cây ngô, lúa nương có năng suất, giá trị thấp. Cây thạch đen phơi khô được dùng làm thuốc điều trị tiểu đường, huyết áp, viêm khớp hoặc làm thạch đen giải khát. Cây được nhân giống vô tính, đòi hỏi ít công chăm sóc nên chi phí không đáng kể.

Tính đến thời điểm hiện tại, người dân xóm Cao Biền đã cơ bản thu hoạch xong cây thạch đen với năng suất khoảng 7 tấn/ha. Với giá bán khoảng 30.000 đồng/kg, 1ha cây thạch đen thu hoạch chính vụ sẽ đem về cho người dân Cao Biền trên 190 triệu đồng lợi nhuận. Trao đổi với chúng tôi, anh Triệu Văn Tiến, Bí thư Chi bộ xóm Cao Biền cho biết: Cây thạch đen sau khi thu hái được nông dân phơi trực tiếp tại bãi trồng cho tới khi khô hẳn mới chở đi tiêu thụ. Chính vì vậy, việc thu hái thạch đen phụ thuộc lớn vào thời tiết. Những năm nắng nhiều vào chính vụ thu hoạch (tháng 9, 10), bà con sẽ thu hái được thạch vào thời điểm có giá trị cao nhất. Ngược lại, những năm mưa nhiều, bà con không thu hái kịp thời, cây thạch ra hoa sẽ làm giảm giá trị khoảng 20% đến 30%.

Dù đem lại giá trị kinh tế cao nhưng cây thạch đen khá “kén” đất trồng. Loại cây này ưa đất dốc nhẹ, ẩm, không lẫn đá nên người dân cả xóm Cao Biền mới chỉ trồng được khoảng 4ha. Trung bình, mỗi hộ dân trong tổng số 50 hộ dân xóm Cao Biền trồng được từ 1 đến 5 sào thạch đen. Một số gia đình ông Triệu Tiến Hội, ông Triệu Văn Tiến, ông Triệu Văn Hồi trồng được khoảng 1 mẫu, có thể thu về lợi nhuận từ 70 đến 90 triệu đồng mỗi năm.

Hộ ông Triệu Tiến Hội trồng hơn 1 mẫu, cho thu hoạch khoảng 3 tấn cây khô mỗi năm. Năm 2019, thời tiết thuận lợi, toàn bộ diện tích thạch đen được thu hái đúng thời vụ giúp gia đình ông thu về gần 90 triệu đồng tiền lãi. Ông Hội cho biết: Cây thạch đen đem lại giá trị cao hơn hẳn so với trồng lúa và một số loại cây trồng khác. Hơn nữa, đây lại là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc nên tôi và bà con trong xóm sẽ tiếp tục mở rộng hơn diện tích trồng trong năm tới.

Cây thạch đen sau khi thu hái bà con sẽ để nguyên phần gốc để cây tiếp tục nảy mầm vào mùa xuân năm sau. Khoảng thời gian sau Tết Nguyên đán, bà con chỉ cần nhổ cỏ và trồng dặm lại đối với những khu vực cây bị chết, già cỗi. Cho đến khoảng tháng 9 đến tháng 10, cây thạch đen sẽ được thu hoạch khi đạt chiều dài khoảng hơn 1m. Tuy nhiên, do thời tiết mưa nhiều những tháng gần đây, khoảng ¼ diện tích thạch đen của nông dân trong năm nay không kịp thu hái, bị quá vụ đã ra hoa nhiều làm giảm giá trị khoảng 20%, nhưng vẫn đem về lợi nhuận khoảng 140 triệu đồng /ha.

Anh Triệu Văn Tiến, Bí thư Chi bộ xóm Cao Biền cho biết thêm: Xác định thạch đen là một trong những cây giảm nghèo, chi bộ cùng với trưởng xóm và đại diện các đoàn thể tuyên truyền, vận động để bà con trong xóm quan tâm trồng, chăm sóc và đặc biệt là chuyển đổi diện tích phù hợp để trồng loại cây này. Bên cạnh đó, để chủ động ứng phó với thời tiết không thuận lợi có thể xảy ra trong các mùa thu hoạch tới, chúng tôi sẽ tích cực tuyên truyền để nông dân tập trung thu hoạch cây thạch đen chính vụ, không để cây ra hoa làm giảm giá trị kinh tế.