Rộn ràng mùa bưởi

Những năm gần đây, bưởi Diễn Thái Nguyên đã được nhiều người nhớ tới. Cứ đến gần Tết, thương lái ở khắp nơi lại đổ về những vùng trồng bưởi của tỉnh như: Tràng Xá (Võ Nhai), Tiên Hội, Hoàng Nông (Đại Từ)... để thu hái bưởi rồi mang đi tiêu thụ. Cũng bởi giá trị kinh tế vượt trội, diện tích trồng bưởi Diễn ngày một tăng theo mỗi vụ quả chín.

Điểm tên những vườn bưởi Diễn có tiếng ở tỉnh thì chắc hẳn không thể thiếu sự góp mặt nhà vườn Lương Văn Dương, xóm Lò Gạch, xã Tràng Xá. Ở vùng đất phần lớn là đồi núi này, trước đây người dân chỉ biết đến những cây trồng truyền thống như: ngô, lúa, chè, chẳng ai nghĩ tới chuyện mang bưởi Diễn về đây trồng. Ấy vậy mà chả hiểu ai xui, anh Dương lặn lội xuống tận Hà Nội để mang được giống bưởi Diễn về, rồi còn phá bỏ cả vạt chè trước nhà để cuốc hố trồng bưởi. Thấy lạ, nhiều người xì xào: Bưởi diễn thì chỉ trồng ở đất Diễn mới đúng danh phận; đất chè đặc sản thì cứ chăm chút trồng chè đi, trồng bưởi làm gì; có sẵn cả đồi chè, không chịu an phận, lại nhổ đi đưa thứ cây mới tinh về trồng, rồi biết có được ăn không hay là mất cả nguồn thu...

Bỏ ngoài tai những lời dị nghị đó, anh Dương tập trung tìm hiểu đặc tính của cây, mày mò học cách chăm sóc, từng ngày theo dõi cây phát triển. Rồi, 10 cây bưởi anh trồng thử nghiệm đã cho những quả ngọt đầu tiên. Những quả bưởi to, ngọt đậm đã cho anh thêm niềm tin vào hướng đi mình đã chọn. Và vườn bưởi của anh cứ lớn dần, đến nay, anh đã có hơn 300 gốc bưởi, cây nào cây nấy xòe tán rộng như những chiếc ô khổng lồ, phủ kín cả mấy vạt đồi trước nhà. Cứ mỗi mùa bưởi tới, cả khu đất nhà anh lại được nhuộm vàng rực bởi sắc bưởi chín, làm sáng rực cả một góc xóm, ai nhìn cũng thích mắt. Bà con trong xã không ai còn lời ra lời vào chuyện anh Dương trồng bưởi Diễn trên đất chè nữa, mà nhiều người còn đến nhà nhờ anh hướng dẫn kỹ thuật để về áp dụng trên vườn bãi nhà mình. Hiện nay, cả xã đã có khoảng 50ha bưởi, những hộ dân trồng bưởi cùng hợp nhau lại thành lập nên tổ trồng cây ăn quả để cùng trao đổi về kỹ thuật, kinh nghiệm cũng như tạo thuận lợi cho việc xuất bán sản phẩm.

Chính sự mạnh dạn, quyết đoán, ham học hỏi, tìm tòi của những người như anh Dương, nên cây bưởi mới bén rễ, đơm hoa, kết trái trên mảnh đất Thái Nguyên, để cho những mùa thu hoạch rộn ràng hôm nay. Hiện nay, toàn tỉnh có 1.870ha bưởi, sản lượng 16.380 tấn/năm, bưởi được người dân trồng ở những triền đồi thấp, vườn bãi có nơi bà con đưa cả cây bưởi xuống những chân ruộng trước đây cấy lúa kém hiệu quả. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành một số vùng trồng bưởi Diễn tập trung như: Hoàng Nông, Quân Chu, Tiên Hội (Đại Từ); Tràng Xá (Võ Nhai)...

Ông Trần Văn Quý, xóm Tiên Trường 2, xã Tiên Hội là một trong những những giàu lên nhờ trồng bưởi Diễn, theo kinh nghiệm của ông thì: Tháng 10 là quả lớn hết, bắt đầu chuyển từ màu xanh sang màu vàng, tháng 12 khi quả chín đẫy, các thương lái bắt đầu tìm đến xem bưởi để đặt hàng, rồi cuối tháng là họ bắt đầu cho xe đến thu mua để bán Tết. Chỉ khoảng vài ngày nữa thôi là xóm tôi vui như có hội, nhà nhà huy động nhân lực ra cắt bưởi, gom bưởi, xếp bưởi... người, xe tấp nập ra vào chở bưởi, không khí rộn ràng, ồn ã khác hẳn vẻ yên ắng thường ngày. 

Sau hơn 10 năm cần mẫn chăm chút từng cây bưởi, học hỏi và tích lũy kinh nghiệm trồng và chăm sóc, đã đến lúc anh Lương Văn Dương ung dung hưởng thành quả của mình. Anh chia sẻ: Năm nay, gia đình tôi rất phấn khởi vì được đón Tết trong ngôi nhà mới sửa chữa lại khang trang hơn. Tất cả là nhờ bưởi, với 300 cây bưởi của gia đình, mỗi năm cho thu hơn 2 vạn quả, bán được hơn 400 triệu đồng.

Thường thì, cây bưởi từ 4 tuổi trở lên sẽ cho trái rộ, trung bình mỗi cây thu khoảng 60-100 quả, với giá bán tại vườn như hiện nay từ 15-20 nghìn đồng/quả, mỗi cây cũng thu về tiền triệu. Cây bưởi trong những năm gần đây thực trở thành cây hái ra tiền, nhiều nhà giàu lên nhờ trồng bưởi. Đời sống của người dân trồng bưởi ở đây đã khá hơn nhiều so với trước.

Chứng kiến sự đổi thay mạnh mẽ của địa phương trong những năm gần đây, ông Nông Văn Toàn, Phó chủ tịch UBND xã Tràng Xá phấn khởi nói: Trước những năm 2000, mảnh đất Tràng Xá còn nghèo lắm, chính khu đất này trước đây là đồi đất bỏ không cho cỏ mọc, giờ đã thành vườn cây trĩu trái, tỏa hương thơm ngát, mỗi năm cho hàng nghìn quả bưởi. Nhờ bưởi Diễn, nhiều nhà đã xây được nhà to, đẹp, mua sắm đầy đủ tiện nghi phục vụ đời sống sinh hoạt, con cái được chăm sóc, học hành chu đáo.

Chất đất ở đây phù hợp với trồng bưởi, cây không chỉ sinh trưởng phát triển tốt mà còn cho những quả thơm, ngọt, róc vỏ, loại cây trồng này cũng không đòi hỏi chăm sóc cầu kỳ, thời gian thu hoạch và bảo quản dài, giá trị kinh tế cao... Với quá nhiều ưu điểm như vậy, cây bưởi Diễn đang được đánh giá là loại cây trồng chiếm nhiều ưu thế so với các loại cây ăn quả khác ở Thái Nguyên. Hiện nay, giá trị sản xuất sản phẩm bưởi của tỉnh đạt 185,5 tỷ đồng/năm (tính theo giá hiện hành). Theo kết quả điều tra thực tế, tại những vùng sản xuất tập trung, thâm canh cao cho thấy giá trị sản phẩm thu được bình quân đối với sản xuất bưởi 360 triệu đồng/ha/năm, lãi thuần đạt từ 218 - 296 triệu đồng/ha.