Quản lý giết mổ vật nuôi đang bỏ ngỏ

Quản lý giết mổ gia súc, gia cầm là khâu quan trọng trước khi đưa thực phẩm tươi sống đến tay người tiêu dùng. Tuy nhiên, do những bất cập và chồng chéo trong việc triển khai các văn bản quy định của Nhà nước đã khiến cho vấn đề này đang bị buông lỏng, từ đó tiểm ẩn nhiều nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP). Chúng tôi đã đi thực tế trên địa bàn T.X Phổ Yên để minh chứng cho nhận định này.

Chợ Ba Hàng, T.X Phổ Yên hiện có hơn 50 sạp hàng bán thực phẩm tươi sống. Ngay cạnh lối vào chợ là hàng chục phản thịt lợn. Ngoài ra, nhiều lồng đựng gia cầm cũng được bày bán ngay kế bên xoong nước đang sôi. Bất cứ khi nào khách có nhu cầu làm thịt sẵn đều được chủ đáp ứng ngay lập tức. Nhìn những hình ảnh này, cảm quan cũng có thể đánh giá có sự mất VSATTP. Khi được hỏi, tất cả các chủ sạp bán hàng tươi sống đều cho biết không có Giấy chứng nhận kiểm dịch của Cơ quan thú y.

Lý giải về điều này, ông Nguyễn Trường Giang, Trạm trưởng Trạm Thú y T.X Phổ Yên cho biết: Trước đây, chúng tôi có 4 thú y viên thực hiện kiểm dịch và đóng dấu thú y tại các chợ lớn trên địa bàn. Tuy chỉ được coi là kiểm soát tại phần “ngọn” và không có phương tiện chuyên dụng nhưng bằng cảm quan chúng tôi nhận biết được phần nào thực phẩm không đảm bảo chất lượng. Luật Thú y mới có hiệu lực từ ngày 1-7-2016 quy định việc giết mổ động vật phải được thực hiện tại cơ sở giết mổ tập trung và phải có sự kiểm soát của Cơ quan thú y. Nghĩa là thú y viên phải kiểm dịch và đóng dấu ngay tại cơ sở tập trung. Trong khi đó, hầu hết thực phẩm tươi sống bày bán trên địa bàn lại được giết mổ tại gia đình hoặc cơ sở nhỏ lẻ nên không thể áp dụng theo quy định của luật. Hiện nay, mỗi tháng Trạm Thú y Thị xã chỉ tổ chức được một đoàn đi kiểm tra tại các chợ. Nội dung chính là tuyên truyền để chủ các sạp hàng nâng cao ý thức VSATTP chứ không có chế tài xử lý nếu phát hiện vi phạm.

Thực phẩm tươi sống tại chợ không đóng dấu kiểm dịch thú y, trong khi trách nhiệm quản lý của các đơn vị liên quan lại hết sức… mơ hồ. Ông Nguyễn Minh Thắng, Phó Chủ tịch UBND phường Ba Hàng cho biết: Ví dụ cụ thể ở chợ Ba Hàng, với trách nhiệm được phân cấp, chúng tôi đã tổ chức tuyên truyền trực tiếp và giao cho tổ dân phố thông tin nội dung các văn bản về VSATTP trên hệ thống loa truyền thanh. Đồng thời vận động tiểu thương chuyển các sạp hàng gần đường vào trong khu vực chợ đã quy hoạch, ký cam kết không giết mổ, buôn bán sản phẩm động vật dịch bệnh. Phường không có chức năng trực tiếp xử phạt nếu phát hiện vi phạm. Phòng Kinh tế của thị xã cũng chỉ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước nói chung về vấn đề giết mổ vật nuôi và phối hợp tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân.

Đối với Đội Quản lý thị trường, đơn vị trực tiếp có chức năng kiểm tra, kiểm soát thị trường thì vấn đề thực phẩm tươi sống được bày bán tại các chợ cũng gần như bỏ ngỏ. Ông Tạ Ngọc Dần, Đội phó Đội Quản lý thị trường T.X Phổ Yên thừa nhận: Ở các chợ nông thôn, chúng tôi chủ yếu kiểm tra các mặt hàng tiêu dùng như: bánh kẹo, đồ điện tử, gia dụng… còn với thực phẩm tươi sống thì hầu như không thể kiểm soát được. Thực tế từ cuối năm 2016 đến nay, Đội đã bắt giữ 2 vụ liên quan đến buôn bán, vận chuyển nội tạng động vật không rõ nguồn gốc (tổng trọng lượng trên 200kg) nhưng đều là bắt quả tang trong quá trình lưu thông. Chưa có trường hợp nào buôn bán thịt tươi sống không có dấu kiểm tại chợ bị xử phạt.

Theo thống kê, trên địa bàn T.X Phổ Yên có hơn 200 hộ kinh doanh, giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ, tập trung tại 8 khu chợ nông thôn. Thực tế cho thấy, việc kiểm soát giết mổ, tại các chợ gần như đang bị thả nổi. Ông Dương Văn Hiến, Trưởng phòng Kinh tế T.X  Phổ Yên thông tin: Theo lộ trình, thị xã sẽ từng bước quy hoạch xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung với quy mô và tại vị trí phù hợp. Đến thời điểm này, chúng tôi đã lựa chọn được một địa điểm tại xã Đắc Sơn, có nhà đầu tư đặt vấn đề xây dựng. Có thể thấy, để xây dựng được các điểm giết mổ và vận động người dân đưa vật nuôi đến giết mổ tập trung còn cần một thời gian dài. Do vậy, để đảm bảo VSATTP đối với thực phẩm tươi sống tại các chợ, trước mắt rất cần có một cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn nữa của các cơ quan chức năng.