Dùng xăng A95 tốt hơn A92, dùng xăng sinh học để tiết kiệm chi phí nhiên liệu mà không hiểu về chiếc xe của mình cần gì hay đổ nhầm xăng với dầu...
Trên thị trường Việt Nam có 4 loại nhiên liệu phổ biến cho các phương tiện chạy động cơ đốt trong là xăng A92, A95, xăng E5 và dầu Diesel. Trong đó loại nhiên liệu mới như xăng A95 hay E5 vẫn được nhiều người sử dụng theo kiểu ngẫu hứng mà không hề quan tâm loại nhiên liệu này có thực sự phù hợp cho chiếc xe của mình hay không.
Về mặt lý thuyết, những con số 92 và 95 là chỉ số Octan RON, biểu thị khả năng chống kích nổ của xăng. Xăng có chỉ số Octan càng cao thì tính chống kích nổ càng cao. Khi ở cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất nén để gây ra hiện tượng cháy của xăng A95 khó cháy hơn xăng A92.
Từ trái sang Xăng A83 (đỏ), E5 A92 (xanh) và A92 (xanh nhạt) có màu khác hẳn nhau
Mỗi động cơ sẽ được quy định mức tỉ số nén khác nhau, vì thế xăng cũng được chia ra nhiều mức Octan nhằm tối ưu hóa khả năng hoạt động của động cơ. Xăng có trị số Octan cao sử dụng cho động cơ có tỉ số nén cao và ngược lại.
Xăng A95 thích hợp cho những động cơ có tỉ số nén từ 10:1 hoặc cao hơn, còn xăng A92 sẽ lý tưởng cho những động cơ tỉ số nén dưới 9,5:1. Xăng E5 được hòa trộn trên nền xăng A92 do đó chỉ tương thích với động cơ có tỉ số nén tối đa không quá 9,5:1.
Lần lượt từ trái sang A95, A98 và A100 (cao cấp nhất hiện nay)
Nhiều người sử dụng vẫn nghĩ xăng có trị số RON càng cao càng tốt cho xe, sạch hơn, hiệu quả hơn nên đa phần chỉ đổ xăng A95. Đây là một sai lầm khá phổ biến bởi xăng A95 chỉ thực sự tốt đối với xe sử dụng chế hòa khí điện tử hoặc phun xăng điện tử. Nếu đổ xăng này cho xe sử dụng chế hòa khí thông thường sẽ không phát huy được hiệu quả, thậm chí còn dẫn đến hiện tượng thiếu gió, dư xăng hay máy hoạt động không bốc nếu không có sự căn chỉnh phù hợp.
Ngược lại, nếu đổ xăng A92 cho xe có chế hòa khí điện tử hay kim phun xăng sẽ dễ gây hiện tượng nồng độ nhiên liệu loãng khiến cảm biến ghi nhận sai lệch, dễ bị kích nổ trong kim phun hay họng nạp của chế điện tử gây bám muội và tắc nghẽn, chưa kể hiện tượng nổ sớm trong động cơ gây thất thoát công suất và tốn nhiên liệu.
Động cơ bị bám muội và mất công suất do dùng xăng không phù hợp lâu ngày
Ví dụ cơ bản nhất, động cơ có tỉ số nén trên 9,5:1, thì loại xăng tốt nhất dành cho nó là A95 đến A100. Khi đó thời điểm nổ của động cơ sẽ là tốt nhất, tức là khi xy lanh di chuyển hết hành trình đến điểm chết trên ở cuối kỳ nén và tạo ra được lực nén cao nhất lên hỗn hợp cháy gồm có xăng + không khí. Nếu đổ xăng A92 dễ cháy hơn và thời điểm nổ có thể diễn ra sớm hơn quy định. Lúc này, hỗn hợp cháy vẫn chưa được nén tối ưu mà bị bắt nổ sớm sẽ gây ra hiện tượng mất công suất, hay công suất không đạt được như thiết kế, dễ gây hỏng kim phun hay đánh lửa thừa.
Ngược lại, nếu đổ xăng A95 vào động cơ có tỉ số nén dưới 9,5:1 (vốn phù hợp với xăng A92) thì sẽ khó cháy hết do chưa đạt được độ nén lý tưởng và từ đó tạo ra cặn than lâu ngày làm bẩn máy, giảm hiệu suất và khiến xe tốn xăng, tăng chi phí bảo dưỡng, tốn chi phí nhiên liệu.
Đáng chú ý, một số người lầm tưởng việc trộn xăng A92 vào A95 sẽ sản sinh ra loại xăng A93 hay A94. Điều này rất sai lầm, bởi xăng A95 khi đổ lẫn với A92 sẽ tồn tại song song, sẽ khiến động cơ xe hoạt động không hiệu quả do sức nén không đồng đều, Ngoài ra hiện tượng cháy sớm hay muộn liên tục xảy ra khiến chiếc xe mất công suất cũng như sinh ra hiện tượng bám muội do 2 loại xăng có chỉ số kích nổ khác nhau hoàn toàn.
Kim phun sẽ bị tắc và phun không đều (trái) do cặn trong loại nhiên liệu không phù hợp gây ra
Một số loại xăng có trộn thêm cồn Ethanol như xăng sinh học E5 để giảm chi phí. Thoạt nhìn thì có vẻ không có hại nhưng thực ra nó có thể gây quá nhiệt cho động cơ, đặc biệt là ở các dòng xe phổ thông được thiết kế các phớt cao su và xéc-măng chỉ tương thích với xăng thông thường. Do đó, loại nhiên liệu này nếu ngâm lâu có thể gây lão hóa gioăng cao su, phớt làm kín hay hư hại một số chi tiết khác trong hệ thống nạp hay ống dẫn nhiên liệu. Tuy nhiên do chi phí rẻ nên rất nhiều người vẫn đổ loại xăng này.
Để sử dụng xăng có pha cồn sinh học, các chỉ tiết bên trong động cơ phải sử dụng loại cao su, phớt làm kín và xec-măng phù hợp riêng.
Trường hợp cá biệt mang tính nhầm lẫn lớn nhất là đổ xăng vào xe chạy dầu diesel hay ngược lại vẫn thường xảy ra. Do động cơ chạy dầu không sử dụng bugi đốt cháy mà kích nổ nhiên liệu bằng lực nén nên việc đổ nhầm xăng vào sẽ gây hiện tượng thủy kích bên trong động cơ, chưa kể xăng sẽ làm hư hại bình chứa cũng như hệ thống ống dẫn dầu do khả năng hòa tan dầu và làm giãn nở ống cao su cũng như phớt dầu bên trong động cơ.
Việc đổ nhầm dầu diesel vào xe chạy xăng sẽ gây ra hiện tượng ngộp, kích nổ cũng như gây tắc nghẽn hệ thống nạp nhiên liệu, khiến chiếc xe không thể hoạt động được.
Để khắc phục sự nhầm lẫn đổ nhiên liệu sẽ khiến chủ nhân chiếc xe tốn một khoản không nhỏ chi phí như tháo bỏ xăng/dầu, xúc rửa bình, sửa chữa nếu có hỏng hóc...
Có thể thấy việc lựa chọn nhiên liệu đắt tiền hơn chưa chắc đã là tốt hơn cho chiếc xe của bạn mà vấn đề cốt lõi là người dùng phải cập nhập kiến thức cũng như đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.
