Ngay sau khi nhận được báo cáo của Công an huyện Mường Khương và Phòng CSÐT tội phạm về TTXH Công an tỉnh Lào Cai về vụ năm thanh niên người Dao ở xã Thanh Bình (Mường Khương, Lào Cai) bị lừa bán sang lao động ở lò gạch tại Trung Quốc, Cục CSÐT tội phạm về TTXH đã nhanh chóng hoàn thành các thủ tục, đề nghị Văn phòng interpol Việt Nam phối hợp cùng cảnh sát nước bạn điều tra làm rõ vụ việc để giúp xác minh, giải cứu và trao trả các nạn nhân trở về nước.
Ngày 23-4, khi Lìn và Phủ cùng đám thanh niên tán gẫu ở đầu bản thì có hai phụ nữ, khoảng 40 tuổi, người dân tộc Dao (không rõ địa chỉ) tới thôn nói là cần tìm người đưa sang Trung Quốc đóng gạch, lương tháng là 1.800 NDT (khoảng 3,6 triệu đồng). Thấy làm ăn xa, nhưng lương một tháng cao, năm chàng trai dân tộc Dao vui vẻ nhận lời theo hai người phụ nữ nọ.
Cùng đi với Phủ, Lìn còn có Tẩn Seo Trọng, sinh năm 1988; Phàn Quốc Sửu, sinh năm 1991; Phàn Diu Phử, sinh năm 1988. Ngay chiều hôm đó, cả toán vượt biên sang Trung Quốc. Một chiếc ô-tô chờ sẵn để đưa họ tới bán cho chủ xưởng gạch Hồng Dũng ở Cửa Môn Hồng, huyện Dương Bà, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc với giá 8.500 NDT /người.
Ngay sau đó, năm thanh niên bị dồn về sống tập trung trong một trại lớn có người canh giữ, bị cưỡng ép phải làm việc quần quật để trừ nợ cho đến khi hết số tiền chủ bỏ ra mua. Sau mỗi ngày lao động cực nhọc, tối đến cả năm người nằm co ro trên một chiếc chiếu. Nếu làm việc hỏng, sẽ bị cắt cơm và chỉ cần có ý định bỏ trốn, sẽ bị bảo vệ nhốt vào phòng kín, đánh đập. Mặc dù muốn trốn khỏi nơi đó, nhưng không ai biết đường. Rất may, Lìn và Phủ được hai người đàn ông tốt bụng giúp đỡ, bí mật dẫn lên rừng, sống chui lủi trong hang đá lẩn trốn rồi cắt rừng chạy ra đường cái, đón xe khách về Hà Khẩu.
Ðể về được đến nhà, Lìn và Phủ phải vào các nhà dân dọc đường xin ăn, nhờ giúp đỡ. Trước đó, thấy năm thanh niên đi biền biệt không về nhà, thân nhân họ là ông Tẩn Sín Ngán và Phàn Seo Mìn đã sang Trung Quốc tìm kiếm và phát hiện một trong hai phụ nữ đã rủ đưa họ sang Trung Quốc là Tẩn Y Ây, dân tộc Dao, hiện ở thôn Ngài Chồ, Pờ Sồ Sỉn, Sèo Thầu, Hà Khẩu, Vân Nam (Trung Quốc). Chính Ây đã giao năm thanh niên cho Lý Thuận Chúng ở Pán Sứ Hóa, Gia Khâu, Chín Phìn (Trung Quốc) để chúng bán cho chủ xưởng gạch.
Sau khi Lìn và Phủ trốn thoát trở về, ba gia đình nạn nhân còn lại hy vọng sẽ cứu được con. Gia đình các nạn nhân đến Công an huyện Mường Khương khẩn thiết xin được giải cứu cho con trai họ.
Phủ và Lìn còn cho biết, hiện nay còn rất nhiều thanh niên Việt Nam bị bán vào lò gạch bên kia biên giới, rất khó bỏ trốn vì bị canh giữ nghiêm ngặt. Sau khi có đầy đủ lời khai của các bị hại trở về, Công an huyện Mường Khương đã chuyển hồ sơ lên Phòng CSÐT tội phạm về TTXH Công an tỉnh Lào Cai để điều tra theo thẩm quyền. Tiếp nhận báo cáo của Công an tỉnh Lào Cai, Cục CSÐT tội phạm về TTXH đã hoàn thành thủ tục, đề nghị Văn phòng interpol Việt Nam phối hợp cùng cảnh sát nước bạn để tiến hành giải cứu những nam giới bị lừa bán. Tuy nhiên, ngay cả khi bắt được thủ phạm thì việc giải cứu các thanh niên bị lừa bán cũng khó khăn.
Qua vụ việc này cho thấy không chỉ các cô gái, mà cả nam giới cũng đang trở thành "món hàng" để các đối tượng lừa bán ra nước ngoài và hiện tượng này không còn cá biệt. Bằng các con đường tiểu ngạch, chính ngạch, họ bị đưa ra nước ngoài, đẩy vào các công xưởng, nhà máy, ép buộc lao động quần quật suốt ngày. Với vụ việc nói trên, hành vi lừa bán năm thanh niên vào lò gạch là rõ ràng, nhưng nếu đối tượng gây án bị bắt sẽ khởi tố về tội gì?
Thực tế, nếu quá trình điều tra làm rõ hành vi phạm tội của các đối tượng, cơ quan điều tra cũng chỉ có thể áp dụng các tội về hành vi tiếp tay, hỗ trợ cho hoạt động buôn bán người như tổ chức đưa người trốn ra nước ngoài trái pháp luật. Những thanh niên như Diu Phủ và Lìn muốn tố giác kẻ đã lừa bán mình, nhưng luật pháp chưa có điều luật cụ thể nào xử tội phạm buôn bán đàn ông.
Hiện nay, BLHS Việt Nam chỉ có khung hình phạt về tội mua bán phụ nữ theo Ðiều 119 và tội mua bán, đánh tráo hoặc chiếm đoạt trẻ em theo Ðiều 120, mà chưa có quy định nào về tội buôn bán nam giới. Tại cuộc họp đánh giá kết quả thực hiện dự án "Tăng cường năng lực cho các cơ quan tư pháp và hành pháp trong phòng, chống tội phạm buôn bán người ở Việt Nam, giai đoạn 2005-2007" ngày 27-9 vừa qua, Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng yêu cầu các bộ, ngành hữu quan phân tích, đánh giá rõ tình hình, nhất là những vướng mắc trong đấu tranh, xử lý tội buôn bán người; tham mưu cho cơ quan lập pháp xây dựng chế tài xử lý tội buôn bán nam giới.
Ngày 14-10, Bộ Tư pháp cũng đã chủ trì hội thảo xây dựng Luật Phòng, chống buôn bán người, trong đó đề cập tội danh buôn bán nam giới. Trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế , khi mà thủ đoạn của bọn tội phạm buôn bán người ngày càng tinh vi, việc nghiên cứu, bổ sung tội danh nói trên sẽ góp phần bắt giữ và định tội các đối tượng được chính xác và nghiêm khắc, nâng cao hiệu quả phòng, chống buôn bán người.
