Chống buôn lậu: Cuộc chiến đầy cam go

4.520 vụ vi phạm với trị giá hàng hóa ước tính lên tới hơn 98 tỷ đồng đã được lực lượng hải quan trên toàn quốc phát hiện trong 6 tháng đầu năm nay.

Theo Tổng cục Hải quan (TCHQ), hoạt động buôn lậu những tháng đầu năm diễn biến phức tạp trên đường bộ, đường biển và cả đường không với những hình thức gian lận tinh vi. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành chức năng, hoạt động chống buôn lậu (CBL) đã thu được những kết quả đáng khích lệ.

Phá nhiều vụ buôn lậu quy mô lớn

6 tháng vừa qua, nhiều vụ buôn lậu quy mô lớn đã được phát hiện tại cửa khẩu đường bộ, đường biển và đường không. Với đường biên giới trải dài, tiếp giáp với nhiều nước, công tác CBL gặp không ít khó khăn. Tại khu vực cửa khẩu thuộc các tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Nghệ An, Tây Ninh... đối tượng buôn lậu đã lợi dụng địa hình hiểm trở để vận chuyển hàng lậu vào nội địa. Hàng hóa vi phạm chủ yếu là rượu ngoại, tiền giả, thuốc tân dược, điện thoại di động, sản phẩm gia súc, gia cầm... Nổi bật là vụ việc Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái phát hiện đối tượng lợi dụng hình thức tạm nhập, tái xuất nhập lậu 120 tấn hàng đã qua sử dụng. Trong số hàng hóa vi phạm có 92,8 tấn ắc quy; số còn lại là vi mạch điện tử, màn hình vi tính, sạc điện thoại đã qua sử dụng. Tại các khu kinh tế cửa khẩu, đối tượng đã lợi dụng chính sách ưu đãi của Chính phủ để buôn lậu, trốn thuế nhiều mặt hàng, như rượu, bia, thuốc lá, điện thoại di động...

Ở một số địa bàn vùng biển thuộc Quảng Ninh, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, hoạt động buôn lậu các mặt hàng ô tô, xe máy, nguyên liệu thực phẩm, hàng tiêu dùng diễn biến phức tạp. Lực lượng hải quan đã phát hiện nhiều vụ việc nhập khẩu hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, độc hại cho sức khỏe con người như ắc quy chì, chất thải và hàng loạt vụ buôn lậu động vật hoang dã. Riêng trong tháng 4 và tháng 5 vừa qua, Cục Hải quan Hải Phòng đã phát hiện 3 vụ việc nghiêm trọng, thu giữ 3.859,2kg ngà voi và 1.800kg vẩy tê tê.

Tại địa bàn cửa khẩu hàng không quốc tế, nhiều vụ vi phạm cũng được lực lượng hải quan phát hiện. Các đơn vị hải quan hàng không đã phát hiện 286.000 USD và 58.650 EUR do hành khách vận chuyển trái phép trong hành lý cá nhân; 4,5kg vàng 18K nhập khẩu sai phép. Đặc biệt, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài đã phát hiện 6 vụ vi phạm, thu giữ 13 khẩu súng săn nhập khẩu trái phép.

Một lượng lớn ma túy vận chuyển trái phép qua tuyến biên giới đường bộ và đường không đã bị hải quan phát hiện. Ngành đã phối hợp với lực lượng công an, bộ đội biên phòng phát hiện, bắt giữ 26 vụ vận chuyển ma túy, thu giữ 6,175 gram hêrôin, 102,8 gram thuốc phiện, 4.695 viên ma túy tổng hợp, 250 viên thuốc gây nghiện.

Cần được tăng cường đầu tư trang thiết bị

Theo nhận định của TCHQ, sau khi Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN chính thức có hiệu lực, xóa bỏ hàng rào thuế quan, hoạt động thương mại trong khu vực năm 2010 sẽ trở nên đặc biệt sôi động. Thêm vào đó, trong những tháng cuối năm, nhiều sự kiện trọng đại như Hội nghị Cấp cao ASEAN, Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội sẽ diễn ra, khiến hoạt động buôn lậu có nhiều diễn biến khó lường.

Trên thực tế, lực lượng CBL thuộc ngành hải quan đang phải đối phó với nhiều nguy hiểm do tội phạm được trang bị vũ khí và sẵn sàng chống trả khi bị bắt giữ. Đầu năm 2010, Đội kiểm soát liên hiệp số 1 (hải quan - bộ đội biên phòng) trong khi tuần tra đã phát hiện, bắt giữ lô hàng điện thoại di động, máy tính với giá trị khoảng 50 triệu đồng. Bị phát hiện, các đối tượng vi phạm đã dùng tuýp nước, vỏ chai đập vỡ khống chế, hành hung đồng chí Nguyễn Danh Sơn, Đội trưởng Đội kiểm soát liên hiệp số 1. Công an TP Móng Cái đã khởi tố vụ án chống người thi hành công vụ, bắt giữ 2 đối tượng và tiếp tục truy bắt 1 đối tượng bỏ trốn, song vụ việc đã cho thấy những mối nguy hiểm mà lực lượng CBL phải đối phó. Trong khi đó, trang thiết bị phục vụ chuyên môn của ngành hải quan hiện trong tình trạng rất đơn sơ. Phương tiện làm việc thiếu, lực lượng cán bộ mỏng đã khiến công tác CBL hiện chưa đạt hiệu quả như mong muốn.