Xét xử vụ án Đoàn Văn Vươn và đồng phạm: Khách quan, đúng tội và xem xét tình tiết giảm nhẹ

Hôm nay 2-4, Tòa án nhân dân TP Hải Phòng đưa ra xét xử công khai vụ án hình sự giết người và chống người thi hành công vụ xảy ra ngày 5-1-2012 tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng. Vụ án đã thu hút sự quan tâm của dư luận trong suốt hơn một năm qua.

Theo bản Cáo trạng số 10/CT-P1A ngày 4-1-2013 của Viện KSND TP Hải Phòng, năm 1993, Đoàn Văn Vươn, sinh năm 1963, có hộ khẩu thường trú tại thôn Thuý Nẻo, xã Bắc Hưng, huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng được UBND huyện Tiên Lãng giao 21 ha đất bãi bồi ngoài đê biển quốc gia thuộc xã Vinh Quang với thời hạn sử dụng 14 năm kể từ ngày 4/10/1993. Trong quá trình đắp bờ, Đoàn Văn Vươn đã lấn chiếm ra ngoài diện tích được giao 19,3 ha, UBND huyện Tiên Lãng đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính và tiếp tục giao bổ sung phần đất lấn chiếm này cho Đoàn Văn Vươn để nuôi trồng thuỷ sản, thời hạn sử dụng đến ngày 4-10-2007. Ngày 7-4-2009, UBND huyện Tiên Lãng ra Quyết định số 461/QĐ-UBND thu hồi diện tích 19,3 ha đất nói trên do hết thời hạn sử dụng. Do không đồng ý với quyết định thu hồi đất, Đoàn Văn Vươn đã khởi kiện đến Tòa hành chính Tòa án nhân dân TP Hải Phòng. Sau khi Tòa hành chính Tòa án nhân dân TP Hải Phòng giải quyết và giữ nguyên Quyết định số 461/QĐ-UBND, ngày 24-11-2011, UBND huyện Tiên Lãng ra Quyết định số 3307/QĐ-UBND về việc cưỡng chế thu hồi đất đối với diện tích 19,3 ha và ban hành kế hoạch tổ chức cưỡng chế. Quyết định thu hồi đất và kế hoạch cưỡng chế được UBND huyện thông báo cho Đoàn Văn Vươn, đồng thời chỉ đạo tổ chức đoàn thể, chính quyền địa phương giải thích, vận động nhưng Đoàn Văn Vươn vẫn không chấp nhận.

Quyết tâm phạm tội đến cùng

Sau khi nhận được thông báo của UBND huyện về việc cưỡng chế thu hồi đất đầm, Đoàn Văn Vươn đã nhiều lần cùng anh em trong gia đình gồm: Đoàn Văn Quý, Đoàn Văn Sịnh, Đoàn Văn Thoại, Phạm Thái bàn bạc quyết tâm giữ lại khu đầm bằng mọi cách. Trong quá trình bàn bạc, Đoàn Văn Vươn mưu đồ phải chuyển từ tranh chấp dân sự hành chính sang vụ án hình sự. Trong khi, Quý nói: “bắn chết mẹ chúng nó đi”…Vươn và Sịnh bàn bạc và thống nhất với mọi người làm hàng rào ngăn lối đi, làm mìn tự tạo chôn trên đường vào, mua xăng để đốt và dùng súng hoa cải bắn vào lực lượng cưỡng chế. Việc bàn bạc diễn ra tại nhà Vươn, nhà Quý và có mặt Nguyễn Thị Thương (vợ Đoàn Văn Vươn) và Phạm Thị Báu (vợ Đoàn Văn Quý).

Thực hiện việc chống đối, Sịnh, Quý, Thoại, Thái, Báu, Thương và một số người trong gia đình cùng nhau làm năm hàng rào ngăn cản trên đường vào khu đầm, trải rơm trên đường đi; Quý chỉ đạo Báu đi mua hai mươi lít xăng về đổ vào rơm đốt, mua ba mũ len trùm đầu cho Quý, Thoại, Thái. Trước đó, tại nhà trông đầm của Đoàn Văn Vươn chỉ có một khẩu súng bắn đạn hoa cải do Vươn mua từ trước, nên Vươn, Quý, Sịnh đã cùng góp tiền đưa cho Đoàn Văn Vệ (do Vệ chủ động xin giúp) 10.500.000 cùng với một vỏ tút đạn làm mẫu để đi mua súng bắn đạn hoa cải với mục đích bắn vào lực lượng cưỡng chế. Nhưng sau đó do Vệ không mua được, nên Vươn và Thoại đã trực tiếp đi mua được một khẩu súng bắn đạn hoa cải, thuốc súng và các vật liệu chế tạo đạn hoa cải về đưa cho Quý.

Các đối tượng Vươn, Sịnh, Quý, Thoại, Thái xác định khi sử dụng mìn tự tạo, súng bắn đạn hoa cải chống lại lực lượng cưỡng chế không chỉ gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khoẻ của những người tham gia cưỡng chế mà còn gây nguy hiểm đến tính mạng và tài sản của các gia đình mình nên khi thấy Quý đặt mìn cách nhà khoảng 15m thì Vươn bảo Quý chôn mìn ra hàng rào thứ hai cách khoảng 40 m để an toàn cho những người trong nhà. Vươn phân công trẻ em, phụ nữ sơ tán và chuyển tài sản có giá trị về nhà Sịnh và Thoại, còn Quý, Thái, Thoại trực tiếp sử dụng súng, mìn, bình ga …chống lại những người tham gia cưỡng chế.

Sáng ngày 5-1-2012, khi tổ công tác số 3 của UBND huyện Tiên Lãng tiến hành rà phá vật liệu cháy, vật liệu nổ trên đường dẫn vào khu đầm do Vươn đang quản lý, khi đến sát hàng rào thứ nhất cách nhà Quý khoảng 40m, Quý đã kích nổ mìn tự tạo làm bình ga tung lên, nhưng do bình ga không phát nổ nên không làm ai bị thương. Tổ công tác thực hiện trách nhiệm của mình tiếp tục tiến đến hàng rào thứ hai sát với chuồng chăn nuôi cách nhà Quý khoảng 18m, lúc này Quý dùng súng hoa cải bắn phát thứ nhất vào nhóm bên trái chuồng chăn nuôi, thấy có người bị thương, Quý tiếp tục cầm khẩu súng thứ hai bắn vào nhóm bên phải chuồng chăn nuôi làm một số người bị thương. Ngay lúc đó, Thoại từ trên tầng hai chạy xuống lấy một khẩu súng và mang theo đạn lên tầng hai, còn Quý tiếp tục nạp đạn và bắn phát thứ ba, lúc này Quý cũng nghe thấy tiếng súng nổ từ trên tầng hai. Sau đó Thái và Thoại từ tầng hai cầm súng chạy xuống bảo Quý rời khỏi nhà. Quý chạy ra đổ xăng và rơm đốt nhưng do đêm hôm trước trời mưa, rơm không cháy được thì Quý, Thoại, Thái cầm theo hai khẩu súng xuống thuyền bỏ trốn. Sau khi sự việc xảy ra Quý,Thoại, Thái liên lạc bằng điện thoại di động với Sịnh và Báu để nắm tình hình. Đoàn Văn Vệ đến hiện trường sau khi Quý đã bắn vào lực lượng cưỡng chế, mặc dù bị ngăn cản những vệ vẫn vào khu vực cưỡng chế nắm tình hình thì bị lực lượng bảo vệ hiện trường giữ lại và thu trong túi áo Vệ một vỏ tút đạn mà Quý đã đưa làm mẫu để Vệ đi mua súng trước đó.

Gây hậu quả nghiêm trọng

Hậu quả hành vi của Quý, Thái, Thoại sử dụng các công cụ, phương tiện tấn công vào tổ công tác số 3 làm bị thương bảy người gồm: Lê Văn Mải sinh năm 1957, Nguyễn Văn Phong sinh năm 1991, Vũ Anh Tuấn sinh năm 1979, Đào Văn Đức sinh năm 1976, Đỗ Xuân Trường sinh năm 1988, Đào Trọng Dũng sinh năm 1980 và Lê Văn Ghi sinh năm 1968. Sau khi giám định pháp y, kết quả cho thấy, các nạn nhân nói trên đều bị nhiều vết thương và giảm sức lao động, trong đó Lê Văn Ghi bị 16 vết thương, giảm 43% sức lao động; Đỗ Xuân Trường bị 9 vết thương, giảm 35% sức lao động; Lê Văn Mải bị 8 vết thương, giảm 25% sức lao động;...

Ngày 7-1-2012, Đoàn Văn Quý đến Công an TP Hải Phòng đầu thú, khai nơi cất giấu hai khẩu súng bắn đạn hoa cải ở bãi dứa bờ đê sông Hóa thuộc thôn Đồng Xuân, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Cơ quan điều tra đã thu hồi hai khẩu súng này. Căn cứ lời khai của Đoàn Văn Quý về việc đã cùng Đoàn Văn Thoại, Phạm Thái kích điện ắc quy gây nổ mìn tự tạo, dùng súng bắn đạn hoa cải bắn vào những người tham gia cưỡng chế theo kế hoạch đã bàn bạc, thống nhất từ trước với Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Sịnh và giao cho Đoàn Văn Vệ mua súng bắn đạn hoa cải và các tài liệu khác, ngày 9/1/2012, Cơ quan Cảnh sát điều tra-Công an thành phố Hải Phòng đã quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố các bị can để điều tra. Đối với Đoàn Văn Thoại và Phạm Thái  bỏ trốn sau khi gây án, nên Cơ quan công an đã ra quyết định truy nã hai đối tượng này.

Tại cơ quan điều tra, các bị can đều khai nhận hành vi của mình như nội dung đã nêu trên, cụ thể: Đoàn Văn Vươn là người đứng ra tổ chức bàn bạc việc chống đối lực lượng cưỡng chế, đưa ra kế hoạch làm hàng rào, dùng mìn tự tạo, súng bắn đạn hoa cải, trực tiếp đi mua thêm một khẩu súng bắn đạn hoa cải cùng các vật liệu chế tạo đạn, mìn, mua dây điện, dạy Quý cách làm mìn tự tạo, chỉ đạo việc chống đối. Đoàn Văn Quý tham gia bàn bạc chống đối một cách tích cực, trực tiếp làm mìn tự tạo, đào hố chôn mìn, mua thêm bình ga, chuẩn bị bao đá, kích nổ mìn tự tạo, dùng súng bắn ba phát đạn hoa cải vào lực lượng cưỡng chế, đổ xăng vào rơm đốt. Đoàn Văn Sịnh tham gia bàn bạc chống đối, đưa ra ý kiến làm hàng rào, trải rơm, góp tiền mua súng đạn hoa cải, ở ngoài nắm tình hình thông báo cho Quý, Thoại, Thái. Đoàn Văn Vệ tham gia với vai trò giúp sức trong việc đi mua súng bắn đạn hoa cải. Phạm Thị Báu trực tiếp làm hàng rào, trải rơm, mua xăng, mua mũ len. Nguyễn Thị Thương trực tiếp làm hàng rào, trải rơm mục đích nhằm chống lại người thi hành công vụ.

Với các chứng cứ, lời khai của các nhân chứng và các tài liệu chứng cứ khác có trong hồ sơ vụ án đủ cơ sở để xác định: với mục đích chống đối để không phải giao lại đất, chuyển từ vụ việc dân sự hành chính sang vụ án hình sự, Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Sịnh, Đoàn Văn Quý, Đoàn Văn Vệ, Đoàn Văn Thoại, Phạm Thái đã nhận thức rõ việc sử dụng mìn tự tạo, súng bắn đại hoa cải là vũ khí, vật liệu nổ gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe người khác, nhưng để đạt được mục đích các bị can đã cố ý thực hiện hành vi giết những người thi hành công vụ. Ngay từ khi bàn bạc, Đoàn Văn Quý đã thể hiện mong muốn giết người qua lời nói: “bắn chết mẹ chúng nó đi” và được  Vươn, Sịnh tán thành, góp tiền mua thêm súng, chuẩn bị kỹ lưỡng việc sử dụng mìn tự tạo, súng để bắn vào bất kỳ người nào thi hành lệnh cưỡng chế. Ý chí quyết tâm thực hiện tội phạm đến cùng được thể hiện rõ thông qua hành vi kích mìn nổ nhưng không đạt hiệu quả thì tiếp tục sử dụng súng bắn, thấy có người trong tổ công tác bị trúng đạn vẫn tiếp tục bắn nhiều phát nữa. Hậu quả chết người chưa xảy ra nằm ngoài ý muốn của các bị can. Như vậy, có đủ cơ sở xác định các bị can đã có hành vi đồng phạm tội giết người theo quy định tại điểm d, khoản 1, Điều 93 Bộ luật hình sự có khung hình phạt tù từ 12 đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Đối với Nguyễn Thị Thương và Phạm Thị Báu đã tiếp nhận ý chí của Vươn, Quý, Sịnh về việc chống lại người thi hành công vụ và có hành vi trực tiếp tham gia làm hàng rào, trải rơm, mua xăng, mua mũ len để tạo điều kiện cho các bị can khác thực hiện hành vi chống đối những người thi hành công vụ, do vậy có đủ cơ sở xác định các bị can đã có hành vi chống người thi hành công vụ theo quy định tại điểm d, khoản 2, Điều 257 Bộ luật hình sự có khung hình phạt tù từ hai năm đến bảy năm.

Bản cáo trạng nêu rõ, hành vi của các bị can gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội tại địa phương.

Viện Kiểm sát nhân dân TP Hải Phòng đã Quyết định truy tố ra trước Tòa án nhân dân TP Hải Phòng đối với các bị can: Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Quý, Đoàn Văn Sịnh, Đoàn Văn Vệ về tội giết người theo quy định tại điểm d, khoản 1, Điều 93 Bộ luật hình sự; Phạm Thị Báu, Nguyễn Thị Thương về tội chống người thi hành công vụ quy định tại điểm d, khoản 2, Điều 257 Bộ luật Hình sự.

Trao đổi với phóng viên báo chí, bà Nguyễn Thị Mai, Chánh án TAND TP Hải Phòng cho biết: xét xử khách quan, công bằng, đúng tội và xem xét tình tiết giảm nhẹ theo đúng Thông báo số 43/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng Chính phủ về vụ việc cưỡng chế thu hồi đất ở xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng.