Gỡ vướng trong đấu giá thi hành án

Báo cáo của các địa phương cho thấy số vụ việc yêu cầu Tòa án hủy kết quả bán đấu giá tài sản thi hành án (THA) có xu hướng gia tăng. Trước sự lúng túng của thi hành án dân sự (THADS) địa phương, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền đã yêu cầu phải căn cứ quy định pháp luật, đẩy nhanh tốc độ giải quyết tránh gây bức xúc cho các bên liên quan…  

Lúng túng khi Tòa án thụ lý vụ kiện

Theo Tổng cục THADS, số vụ việc kiểu này thời gian qua đã làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người được THA do chậm nhận được tiền THA, người mua tài sản đấu giá chậm nhận được tài sản (TS) theo hợp đồng và hoạt động bình thường của cơ quan THADS. Cụ thể, TS đã được bán đấu giá thành, người mua được TS đã nộp đủ số tiền mua TS, cơ quan THADS thông báo việc cưỡng chế giao TS cho người mua trúng đấu giá thì người phải THA khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy kết quả bán đấu giá hoặc biên bản đấu giá. Tòa căn cứ Điều 102 Luật THADS để thụ lý và có trường hợp Tòa đưa cơ quan THA là bị đơn dân sự và yêu cầu cơ quan THADS thỏa thuận với đương sự (người phải THA); có trường hợp Tòa chỉ đưa cơ quan THADS tham gia với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Khi Tòa án thông báo thụ lý vụ kiện, cơ quan THADS gặp lúng túng trong việc có giao tài sản cho người mua trúng đấu giá hay không? Một số cơ quan THADS cho rằng việc người phải THA khởi kiện yêu cầu Tòa hủy kết quả bán đấu giá hoặc biên bản đấu giá và Tòa án thụ lý thì coi đây là TS có tranh chấp nên cơ quan THADS áp dụng điểm d khoản 1 Điều 48 Luật THADS để ra quyết định hoãn THA và chờ kết quả giải quyết của Tòa. Trường hợp này, nếu tiếp tục giao TS cho người mua trúng đấu giá mà kết quả xét xử của Tòa án là “hủy kết quả bán đấu giá”, lúc ấy hậu quả rất khó khắc phục vì TS đã chuyển giao cho người thứ ba.

Một số địa phương lại cho rằng việc Tòa án thụ lý yêu cầu của người phải THA về hủy kết quả bán đấu giá là không đúng quyền của người khởi kiện. Mặt khác, nếu Tòa án không áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đối với TS đã bán đấu giá thì không phải là trường hợp TS kê biên có tranh chấp nên không có cơ sở hoãn THA. Đây không phải trường hợp tranh chấp quyền sở hữu TS,TS này là của người phải THA (hoặc TS của người bảo lãnh thế chấp và bản án đã tuyên cơ quan THADS được quyền xử lý nếu người phải THA không tự nguyện THA) và quyền lợi của người mua được TS bán đấu giá được đảm bảo theo Điều 138, Điều 258 Bộ luật Dân sự; Điều 4 Nghị định 17/2010/NĐ-CP về bán đấu giá TS, do đó cơ quan THADS vẫn tiến hành giao TS cho người mua được TS.

Phải căn cứ vào quy định pháp luật hiện hành

Tại cuộc họp liên ngành bàn cách tháo gỡ vướng mắc trên diễn ra cuối tuần qua dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền, đại diện VKSNDTC chia sẻ, vấn đề này chưa có hướng dẫn của TANDTC nên chưa có sự nhất quán trong cách giải quyết của các Tòa án địa phương. Hiện pháp luật còn chưa thống nhất nên gây khó khăn cho cơ quan THADS trong thực hiện.

Còn theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Sơn, việc hoãn THA và dừng giao tài sản cho người mua được TS đấu giá không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người được THA mà còn đụng chạm đến quyền lợi của người mua trúng đấu giá. Người mua trúng đấu giá có thể yêu cầu hủy hợp đồng mua bán TS và đòi cơ quan THADS bồi thường thiệt hại, từ đó ảnh hưởng tới ngân sách nhà nước. 

Kết luận về vấn đề trên, Thứ trưởng Hiền khẳng định, quyền lợi của người được THA, của người mua trúng đấu giá và của người phải THA (người có TS) đều phải được bảo vệ ở các mức độ khác nhau. Căn cứ vào các quy định hiện hành, trong giai đoạn Tòa án thụ lý đơn khởi kiện kết quả bán đấu giá, theo Thứ trưởng, nếu Tòa án ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời thì dứt khoát phải hoãn THA, thậm chí trường hợp Tòa án tuyên kết quả đấu giá sai có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Còn nếu Tòa án không ra quyết định gì thì cơ quan THADS chuyển giao TS cho người trúng đấu giá.