Cải cách thủ tục hành chính tư pháp: Nâng cao hiệu quả hoạt động của tòa án nhân dân hai cấp

Nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng về Chiến lược cải cách tư pháp theo Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2-6-2005 của Bộ Chính trị, những năm qua, công tác cải cách thủ tục hành chính tư pháp (CCTTHCTP) luôn được Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Tòa án Nhân dân (TAND) tỉnh xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Các đơn vị trực thuộc TAND hai cấp trong tỉnh đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp nhằm đổi mới các TTHCTP, nâng cao hiệu quả hoạt động, đặc biệt là công tác giải quyết, xét xử các loại án.

Quá trình thực hiện CCTTHCTP tập trung vào việc đổi mới các quy trình, thủ tục mang tính chất hành chính hỗ trợ cho hoạt động xét xử tại Tòa án, giải quyết yêu cầu của công dân trước và sau các phiên tòa xét xử cũng như hoạt động quản lý, điều hành của lãnh đạo Tòa án, bao gồm: Tiếp nhận và xử lý công văn, đơn khởi kiện, hồ sơ kháng cáo, kháng nghị, hồ sơ vụ án do Viện Kiểm sát chuyển đến, đơn khiếu nại quyết định tố tụng, hành vi tố tụng, đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; phân công giải quyết vụ án; cấp sao bản án, quyết định của Tòa án, cung cấp thông tin lý lịch tư pháp; quản lý số lượng án thụ lý, giải quyết; tiếp công dân; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao hiệu quả các hoạt động nêu trên, đồng thời công khai, minh bạch hoạt động của Tòa án.

Hiệu quả từ việc tăng cường thực hiện CCTTHCTP cho thấy, trung bình hàng năm, TAND hai cấp trong tỉnh thụ lý, giải quyết trên 5.000 vụ án các loại; tỷ lệ giải quyết, xét xử các loại án đều vượt chỉ tiêu thi đua do TAND Tối cao quy định; chất lượng giải quyết, xét xử các loại án ngày càng được nâng lên, tỷ lệ bản án, quyết định bị sửa, bị hủy do lỗi chủ quan thấp dưới mức quy định của TAND Tối cao. Công tác tiếp nhận, xem xét và xử lý đơn khởi kiện được các đơn vị thuộc TAND hai cấp trong tỉnh thực hiện nhanh gọn, kịp thời, đúng thời hạn quy định của pháp luật tố tụng.

Hiện nay, TAND tỉnh và các đơn vị TAND cấp huyện trực thuộc đều đã đưa vào hoạt động bộ phận hành chính tư pháp, ứng dụng quy trình một cửa liên thông, loại bỏ những thủ tục rườm rà, xác định rõ thời gian giải quyết của từng khâu trong quá trình tiếp nhận, xử lý và trả kết quả để nâng cao chất lượng phục vụ người dân khi có việc yêu cầu Tòa án giải quyết; bảo đảm các vụ việc phải được thụ lý và giải quyết nhanh chóng, thông qua việc tiếp nhận đơn khởi kiện kết hợp hướng dẫn kiến thức pháp luật cho công dân.

Hoạt động tiếp công dân luôn được chú trọng, TAND tỉnh và các đơn vị TAND cấp huyện đều bố trí phòng tiếp dân. Tại phòng tiếp dân có niêm yết nội quy phòng tiếp dân, lịch tiếp dân và niêm yết các bảng tin trợ giúp pháp lý; tham gia công tác tiếp dân có đại diện lãnh đạo đơn vị và cán bộ tham mưu có tinh thần trách nhiệm cao, nhiều kinh nghiệm trong công tác tiếp dân, thực hiện tốt quy tắc ứng xử của cán bộ công chức TAND lắng nghe ý kiến phản ánh của dân để có ý kiến trả lời, trao đổi sát thực bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo bảo đảm yếu tố nhanh chóng, kịp thời, chính xác, không dây dưa kéo dài gây lãng phí thời gian của công dân. Công tác lưu trữ, cấp sao lục bản án, quyết định, cung cấp thông tin xác minh lý lịch tư pháp từng bước được cải tiến, cập nhật đầy đủ thường xuyên vào hệ thống máy vi tính bảo đảm thực hiện nhanh chóng khi cơ quan, tổ chức, cá nhân có yêu cầu. Việc gửi bản án, quyết định cho các cá nhân, cơ quan, tổ chức liên quan bảo đảm đầy đủ và kịp thời.

Hiện nay, hệ thống mạng vi tính, truyền hình hội nghị trực tuyến của TAND tỉnh đã được kết nối với tất cả các đơn vị TAND cấp huyện trong tỉnh. Các đơn vị Tòa án hai cấp trong tỉnh đã triển khai thực hiện tốt hệ thống phần mềm quản lý và thống kê các loại án theo đúng quy định của TAND Tối cao. Trang thông tin điện tử TAND tỉnh đã khai trương và hoạt động từ năm 2014 đến nay, trong đó có đăng toàn bộ các mẫu đơn khởi kiện, đơn yêu cầu và các văn bản hướng dẫn áp dụng pháp luật của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, thường xuyên cập nhật, đăng tải các văn bản pháp luật mới để phục vụ cho việc tra cứu khi người xem có nhu cầu; ngoài ra, Trang thông tin điện tử còn có mục hỏi đáp pháp luật, mục trao đổi hướng dẫn nghiệp vụ và tuyên truyền các hoạt động của TAND hai cấp trong tỉnh...

Có thể nói, với việc đẩy mạnh thực hiện CCTTHCTP, hàng năm TAND hai cấp trong tỉnh đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác chuyên môn được giao, góp phần xây dựng hình ảnh Tòa án thân thiện, “gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”, là chỗ dựa của nhân dân và là nơi bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; đồng thời, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.