Thời gian gần đây, người dân xóm Tân Cương, xã Vạn Phái (T.X Phổ Yên) rất bức xúc trước việc có nhiều máy múc, xe ô tô trọng tải lớn được đưa vào khai thác đất trái phép tại khu vực núi Ngạn, ảnh hưởng lớn đến nguồn tài nguyên đất cũng như cuộc sống của người dân xung quanh khu vực này.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, núi Ngạn là đất lâm nghiệp được giao cho khoảng 10 hộ dân xóm Tân Cương trồng rừng theo Dự án PAM (năm 1989). Đến nay, nhiều hộ đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trồng PAM, đất trồng cây lâu năm, đất trồng cây hằng năm…
Trong quá trình sản xuất, một số hộ dân đã tự ý san gạt đất đồi để tạo mặt bằng và bán lại cho một số chủ khai thác đất với giá rẻ. Để thuận tiện cho việc khai thác và vận chuyển đất, chủ các phương tiện đã mở các lối đi từ tuyến đường trục chính để vào bên trong núi Ngạn. Ông Lê Quang Nghĩa, một hộ dân sống gần khu vực núi Ngạn, cho biết: Việc khai thác đất trái phép ở núi Ngạn đã diễn ra từ lâu nhưng không thường xuyên, gần đây sự việc mới bắt đầu trở nên rầm rộ hơn. Ngoài việc đồi núi bị khai thác thì người dân nơi đây phải gánh chịu bụi bẩn do các xe vận chuyển đất không che phủ bạt; tuyến đường trục chính dần bị phá hỏng vì có nhiều xe trọng tải lớn đi qua.
Thực tế tại khu vực này, chúng tôi thấy một số nơi đất đồi bị khai thác tạo thành những thùng vũng, hố sâu rất nguy hiểm. Theo ông Nguyễn Thế Hoàng, Phó Chủ tịch UBND xã Vạn Phái, khi nắm được thông tin, lãnh đạo UBND xã Vạn Phái đã xuống các hộ dân để tuyên truyền, vận động, nhắc nhở nhưng một số hộ vẫn cố tình vi phạm. Khi lực lượng chức năng của xã thực tuần tra, kiểm soát thì việc khai thác đất trái phép tạm dừng lại, tuy nhiên, sau một thời gian sự việc lại tái diễn. Cùng với đó, các chủ phương tiện thường khai thác lúc nửa đêm hoặc sáng sớm với khoảng thời gian rất ngắn nên việc theo dõi, kiểm tra gặp khó khăn. Trong khi thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND xã chỉ ở mức độ nhất định nên nhiều cá nhân đã lợi dụng điều này để tiếp tục vi phạm. Từ đầu năm 2018 đến nay, UBND xã Vạn Phái đã phát hiện, lập biên bản và xử phạt hành chính 4 trường hợp có hành vi khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trái phép tại khu vực núi Ngạn.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Dương Văn Diễn, Trưởng Phòng Tài nguyên - Môi trường T.X Phổ Yên, cho biết: Sau khi nhận được báo cáo của UBND xã Vạn Phái và phản ánh của người dân, Thị xã đã cử cán bộ xuống kiểm tra, ghi nhận tình hình. Sáng 18-11 vừa qua, cơ quan chuyên môn của Thị xã đã phối hợp với xã Vạn Phái phát hiện, thu giữ và lập biên bản xử phạt theo quy định đối với 1 máy múc, 1 xe ô tô tải đang khai thác đất trái phép. Qua kiểm tra, Thị xã xác định 3 hộ dân có hành vi tự ý thay đổi hiện trạng đất rừng. Cùng với việc xử lý các chủ phương tiện trực tiếp khai thác đất trái phép, sai phạm của các hộ dân ở mức độ nào, Thị xã sẽ căn cứ vào quy định của pháp luật để có hình thức xử phạt nghiêm minh. Để ngăn chặn tình trạng này, ngoài việc tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, Thị xã cũng đã yêu cầu Chủ tịch UBND xã Vạn Phái ký cam kết nhằm nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu địa phương trong việc quản lý, bảo vệ tài nguyên đất.
Để chấm dứt việc khai thác đất rừng trái phép tại khu vực núi Ngạn, chính quyền xã Vạn Phái cũng như T.X Phổ Yên cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa trong việc phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm. Đồng thời, tuyên truyền, vận động để người dân không tự ý thay đổi mục đích sử dụng đất rừng khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.