Trong 2 năm trở lại đây, trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân ở một số địa phương của huyện Đồng Hỷ đều có ý kiến về tình trạng cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê đang diễn ra nhức nhối trên địa bàn. Các đối tượng cho vay nếu không đòi được nợ đã đe dọa, hành hung người vay và thân nhân người vay, việc này đã khiến người dân lo lắng.
Trong khoảng 1 tháng trở lại đây, gần như ngày nào gia đình bà L.T.X ở xóm Vân Hán, xã Văn Hán cũng bị các đối tượng đến nhà đòi món nợ do con trai của bà là anh V.V.C, sinh năm 1988 vay trước đó. Do ham chơi cờ bạc nên anh C. đã vay tiền của một tiệm cầm đồ trên địa bàn xã. Sau đó, vì không có khả năng trả nợ nên anh đã trốn khỏi địa phương. Không tìm được anh C, các đối tượng cho vay đã đến nhà bố mẹ đẻ của anh để đòi nợ. Bị uy hiếp, đe dọa, ném chất bẩn vào nhà nên gia đình bà X. đã làm đơn trình báo với chính quyền địa phương.
Cùng hoàn cảnh với bà X., gia đình bà G.T.H, ở xóm An Thái, xã Hóa Thượng cũng thường xuyên bị các đối tượng đe dọa trong hơn 1 năm qua. Nguyên nhân là do vợ chồng con gái bà vay tiền làm ăn nhưng bị thua lỗ không trả được nợ. Không tìm được các con của bà, chủ nợ đã đến nhà bà H. để đòi tiền. Chúng đe dọa, ném chất bẩn vào nhà của bà H.
Trên đây chỉ là 2 trong nhiều trường hợp mà các đối tượng cho vay nặng lãi uy hiếp, đe dọa, ném chất bẩn vào nhà của người dân trên địa bàn huyện Đồng Hỷ. Nhiều trường hợp, người vay tiền, người thân trong gia đình của họ còn bị các đối tượng cho vay lãi hành hung, đánh đập.
Theo ý kiến phản ánh của cử tri, qua rà soát, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn huyện Đồng Hỷ có khoảng 20 trường hợp bị các đối tượng cho vay đe dọa, hành hung, tập trung chủ yếu ở 2 xã Văn Hán và Hóa Thượng. Ông Phạm Trung Kiên, Trưởng Công an xã Hóa Thượng cho biết: Từ đầu năm 2018 đến nay, trên địa bàn đã xảy ra 5 vụ. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do con cái vay mượn để làm ăn, chơi lô đề, cờ bạc,... không trả được nên các đối tượng đến gia đình của bố mẹ họ để đòi nợ.
Còn ông Phạm Ngọc Đại, Trưởng Công an xã Văn Hán cho biết: Trong 2 tháng (tháng 10 và 11), trên địa bàn xã có 3 vụ, các đối tượng đến nhà gây gổ để đòi nợ. Trong đó, có trường hợp của ông N.H.Đ, ở xóm Làng Hỏa đã bị các đối tượng đi lại đòi nợ trong nhiều năm nay. Nguyên nhân là do ông Đ. dẫn người thân đến tiệm cầm đồ để vay tiền, sau đó, người vay bỏ trốn nên chúng bắt ông phải trả nợ thay.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, các vụ việc xảy ra trên địa bàn các xã ở Đồng Hỷ phần lớn là người dân chủ động tìm đến các tiệm cầm đồ trong và ngoài xã (chủ yếu ở địa bàn T.P Thái Nguyên) để vay phục vụ cho mục đích của mình dù biết lãi suất cao (từ 5.000-20.000 đồng/triệu/ngày). Tuy nhiên, trong các giấy tờ cho vay, đối tượng đều “qua mắt” lực lượng chức năng bằng cách không ghi lãi suất, chúng thường trừ trực tiếp tiền lãi vào tiền gốc khi cho người dân vay. Hoặc các cơ sở không làm hợp đồng cho vay mà chỉ làm hợp đồng dân sự mua bán tài sản (Người vay tiền có xe máy trị giá 30 triệu đồng sẽ bị cơ sở cho vay làm hợp đồng mua bán xe, sau đó lại cho chính chủ nhân thuê lại với giá cắt cổ)... Việc này khiến cơ quan chức năng không có cơ sở để xử lý.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, Thượng tá Bùi Công Trường, Trưởng Công an huyện Đồng Hỷ cho biết: Thời gian vừa qua, Công an huyện đã ráo riết vào cuộc để xử lý tình trạng trên. Tuy nhiên, chúng tôi đã gặp không ít khó khăn bởi lẽ các tiệm cầm đồ (toàn huyện có 15 cơ sở) hay các cơ sở biến tướng (cho thuê xe máy, ô tô; tư vấn tài chính)..., đều được cấp giấy phép kinh doanh. Khi kiểm tra giấy tờ, chứng từ, các cơ sở này đều thực hiện đúng theo quy định của pháp luật nên không có cơ sở để xử lý. Với những trường hợp có tin báo, có đơn của người dân về việc hành hung người, ném chất bẩn vào nhà..., Công an huyện đã phối hợp với các địa phương tổ chức mai phục để bắt giữ. Theo đó, đã có 2 vụ án với 15 đối tượng đã bị khởi tố, gồm: Vụ án Nguyễn Văn Bắc cùng đồng bọn bị khởi tố về tội cưỡng đoạt tài sản (ngày 10/10/2017 tại xóm An Thái, xã Hóa Thượng) và vụ án bắt cóc chiếm đoạt tài sản (ngày 3/10/2018) tại tổ 12, thị trấn Trại Cau.
Để xử lý dứt điểm tình trạng tín dụng đen là việc không đơn giản, rất cần sự vào cuộc tích cực hơn nữa của các cấp, ngành liên quan. Với người dân, cần nâng cao cảnh giác và tỉnh táo khi vay mượn tiền theo các hình thức kể trên.