Cánh đồng xóm Ấm và Đông Sinh, xã Hồng Tiến (T.X Phổ Yên) nhiều năm nay vẫn ngát một màu xanh của ngô và lúa. Nếu không tìm hiểu thông tin, có lẽ ít người biết đây là diện tích đất từng nằm trong quy hoạch của Dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, trung tâm thương mại và nhà ở cao cấp Hồng Long (Dự án Hồng Long) do Công ty CP Đầu tư xây dựng phát triển hạ tầng Hồng Long làm chủ đầu tư. Do không thực hiện đúng các cam kết theo quy định, UBND tỉnh đã ra quyết định thu hồi dự án từ tháng 11-2018.
Tháng 4-2015, UBND tỉnh Thái Nguyên nhận được tờ trình của Công ty CP Đầu tư xây dựng phát triển hạ tầng Hồng Long về việc đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư dự án khu nhà ở xã hội, trung tâm thương mại và nhà ở cao cấp tại xã Hồng Tiến (T.X Phổ Yên). Ngày 28/8/2015, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2195/QĐ-UBND về việc chấp thuận chủ trương đầu tư dự án. Dự án Hồng Long có tổng mức đầu tư 1.050 tỷ đồng, thực hiện trên diện tích khoảng 29ha, bao gồm 8 tòa nhà ở xã hội, mỗi tòa 6 tầng dạng nhà ở chung cư, với diện tích khoảng 1.500m2/sàn; một trung tâm thương mại với diện tích sàn khoảng 5.000m2; nhà hàng, khách sạn 5 tầng phục vụ nhu cầu các chuyên gia tại tổ hợp Samsung Thái Nguyên. Cùng với đó là khu dân cư, biệt thự liền kề và công trình tiện ích xã hội khác.
Tháng 3-2016, UBND tỉnh có quyết định chấp thuận cho phép điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, nâng mức tổng mức đầu tư lên khoảng 1.337 tỷ đồng, tổng diện tích xây dựng 38ha. Tiến độ hoàn thành toàn bộ dự án đến quý I/2020. Để triển khai dự án, Công ty Hồng Long đã ký hợp đồng với đơn vị tư vấn thiết kế để khảo sát, trích đo, lập kế hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Đồng thời, phối hợp với UBND T.X Phổ Yên và các ngành liên quan tiến hành kê khai kiểm đếm và phê duyệt phương án bồi thường giải phóng mặt bằng với tổng số tiền dự kiến 85 tỷ đồng. Phía công ty cũng đã hỗ trợ 6 hộ trong vùng dự án có người thân qua đời sử dụng hình thức hỏa táng (2 triệu đồng/trường hợp).
Trải qua hơn 2 năm, với hàng loạt văn bản của UBND T.X Phổ Yên, các sở và UBND tỉnh, cùng nhiều cuộc họp yêu cầu chủ đầu tư thực hiện đúng cam kết. Tuy nhiên, phía Công ty Hồng Long vẫn chưa bố trí được kinh phí chi trả cho các hộ dân; tiến độ thực hiện chậm rất nhiều so với cam kết. Do vậy, ngày 5/11/2018, Chủ tịch UBND tỉnh đã ra quyết định thu hồi, hủy bỏ và chấm dứt hiệu lực về chủ trương thực hiện Dự án Hồng Long. Lý do là phía doanh nghiệp vi phạm các quy định của Luật Đầu tư và những cam kết đã ký với tỉnh. Ông Bùi Văn Lương, Chủ tịch UBND T. X Phổ Yên nêu quan điểm: Là địa phương có tốc độ phát triển nhanh và năng động, Phổ Yên coi doanh nghiệp là động lực quan trọng và luôn quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất cho các nhà đầu tư thực hiện dự án. Minh chứng là trên địa bàn có gần 1.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Những đơn vị khó khăn, Phổ Yên cũng luôn lắng nghe, chia sẻ để cùng tháo gỡ. Tuy nhiên không thể tránh được có những trường hợp chậm tiến độ, cố tình chây ì thì việc kiên quyết thu hồi dự án là cần thiết. Dự án Hồng Long là một ví dụ như vậy .
Trước dư luận cho rằng, người dân trong vùng quy hoạch Dự án Hồng Long bị thiệt hại lớn về kinh tế do không thể canh tác được, ông Đặng Văn Thưởng, Bí thư Chi bộ xóm Đông Sinh, xã Hồng Tiến phản bác: Thực tế là phía công ty chưa hề thực hiện công việc gì liên quan đến mặt bằng vùng dự án nên bà con vẫn gieo cấy bình thường.
Thôn Đông Sinh có tổng cộng 270 hộ dân, trong đó 75 hộ có đất nằm trong vùng quy hoạch của Dự án Hồng Long, tổng diện tích khoảng 28ha đất ruộng. Trong đó, các hộ ông Đỗ Văn Môn và Bùi Văn Bôn dự kiến mất nhiều đất nhất (hơn 6.000m2). Ông Thưởng cho biết: Nói là không ảnh hưởng gì thì không đúng. Bởi trong quá trình thực hiện, mỗi hộ dân phải bỏ chừng nửa buổi cùng đoàn công tác đi xác định mốc giới, kiểm đếm diện tích. Bởi thế một số người không tập trung đầu tư cho sản xuất vì chờ dự án triển khai. Tuy nhiên, chi bộ và các đoàn thể trong xóm đều vận động bà con gieo cấy đảm bảo tới 95% diện tích. Một số nhỏ thửa ruộng bỏ trống là do điều kiện thủy lợi khó khăn hoặc gia đình đi làm tại các nhà máy nên thiếu nhân công cho nông nghiệp. Duy nhất có vụ mùa sớm năm 2017, Công ty Hồng Long có văn bản gửi về xóm đề nghị bà con không gieo cấy trên đất quy hoạch, công ty sẽ đền bù sản lượng; gia đình có người thân qua đời không chôn cất trong vùng dự án. Tuy nhiên, đây chỉ là văn bản của doanh nghiệp, không có dấu Quốc huy nên chúng tôi vẫn đề nghị bà con gieo cấy bình thường.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Viết Đinh, Chủ tịch UBND xã Hồng Tiến cũng khẳng định: Không có tình trạng người dân bỏ ruộng như một số phương tiện thông tin đề cập. Tư tưởng chung của cán bộ và người dân trên địa bàn là ủng hộ việc thu hút đầu tư thực hiện các dự án. Riêng với Dự án Hồng Long, khi có quyết định thu hồi thì bà con cũng hết sức chia sẻ. Việc thu hồi là cần thiết, chúng tôi rất đồng tình. Bởi để dự án “treo” lâu sẽ ảnh hưởng đến quy hoạch chung của địa phương. Người dân muốn mua bán hoặc làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất cũng khó.
Được biết, sau khi tỉnh có quyết định thu hồi, trên diện tích quy hoạch của Dự án Hồng Long trước đây, T.X Phổ Yên đang triển khai quy hoạch khu dân cư Việt Hà. Địa phương hiện đã lập kế hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 và tổ chức hội nghị xin ý kiến của người dân và tham mưu cho cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nếu nhận được sự đồng thuận sẽ tiến hành chọn doanh nghiệp đủ năng lực để thực hiện thông qua hình thức đấu thầu. Ông Đặng Văn Thưởng, Bí thư Chi bộ xóm Đông Sinh nói: Bà con sẽ vẫn tiếp tục ủng hộ dự án mới, chỉ đề nghị thêm là cơ quan chuyên môn xem xét áp dụng mức đến bù giải phóng mặt bằng theo quy định mới đề người dân không bị thiệt thòi.