Những năm gần đây, cùng với việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh triệt phá các tụ điểm ma túy, huyện Đồng Hỷ còn tuyên truyền, giáo dục pháp luật về ma túy qua xét xử lưu động (XXLĐ). Hình thức tuyên truyền này được đánh giá là có hiệu quả trực tiếp, mang tính giáo dục, răn đe cao.
Giữa tháng 6, chúng tôi được tham dự một phiên tòa XXLĐ sơ thẩm 2 vụ án hình sự cùng về tội mua bán trái phép chất ma túy do Tòa án Nhân dân (TAND) huyện Đồng Hỷ tổ chức ở hội trường UBND xã Tân Lợi. Đây là một trong những xã vùng sâu, vùng xa của huyện Đồng Hỷ, nhiều hộ sống cách xa trung tâm xã nhưng khi biết có phiên tòa XXLĐ diễn ra tại địa phương bà con vẫn tập trung khá đông để tham dự phiên tòa. 7 giờ 30 phút, Hội đồng xét xử (HĐXX) bắt đầu làm việc, trong suốt quá trình xét hỏi, luận tội đối với 2 bị cáo là Dương Văn Triệu (sinh năm 1984), trú tại xóm Cầu Lưu, xã Tân Lợi, phạm tội mua bán trái phép 0,125g heroin và bị cáo Luân Văn Thiện (sinh năm 1986), thường trú tại tổ 16, thị trấn Trại Cau, phạm tội mua bán trái phép 0,139g heroin, người dân đến dự xét xử rất chăm chú theo dõi. Trong thời gian nghị án, họ bàn luận sôi nổi và đưa ra những lời nhận xét, phán đoán về mức án, hình phạt mà bị cáo phải chịu. Tại phiên tòa XXLĐ này, xét chứng cứ phạm tội của các bị cáo, HĐXX đã tuyên phạt Dương Văn Triệu 7 năm tù giam, Luân Văn Thiện 8 năm tù giam, buộc 2 bị cáo nộp sung quỹ Nhà nước mỗi người 5 triệu đồng. Đây là mức án phạt được những người dự tòa đánh giá là nghiêm khắc và có tính răn đe cao.
Anh Dương Văn Hùng, ở xóm Cầu Đã cho biết: Hiện nay tình trạng thanh, thiếu niên sử dụng, mua bán trái phép chất ma túy diễn biến phức tạp. Tôi tham dự phiên tòa với mục đích vừa để nắm được phương thức, thủ đoạn của những đối tượng liên quan đến ma túy vừa nghe HĐXX xét hỏi, phân tích, qua đó hiểu thêm kiến thức pháp luật để bản thân tránh xa các hành vi vi phạm pháp luật cũng như giáo dục con em mình.
Không chỉ riêng phiên tòa XXLĐ trên, ở những phiên tòa khác cũng được TAND huyện Đồng Hỷ đánh giá là đạt hiệu quả tuyên truyền cao. Đặc biệt là đối với những phiên tòa được tổ chức ở các xã vùng sâu, vùng xa, có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Theo phân tích của ông Lê Huy Bắc, Chánh án TAND huyện Đồng Hỷ thì: Việc tổ chức phiên tòa XXLĐ liên quan đến ma túy tại địa bàn nơi xảy ra vụ án hoặc quên quán của người phạm tội đã có tác dụng tích cực với cộng đồng dân cư một cách trực quan, cụ thể và hết sức dễ hiểu. Trong quá trình xét xử tại phiên tòa lưu động, phần cáo trạng được phân tích cụ thể để bà con nắm được các thủ đoạn của tội phạm ma túy. Hơn nữa, thông qua quá trình xét hỏi, tranh tụng và tuyên án, HĐXX đã tuyên truyền, phân tích, giải thích pháp luật ngay tại phiên tòa, từ đó nâng cao nhận thức, hiểu biết và tinh thần cảnh giác cho người dân, giúp người dân có ý thức hơn trong việc tố giác tội phạm ma túy.
Theo kế hoạch, năm 2019, TAND huyện Đồng Hỷ tổ chức từ 11-13 phiên tòa XXLĐ với tổng số khoảng 22-25 vụ án được đưa đi xét xử (chiếm 30% lượng án cả năm), trong đó số vụ liên quan đến ma túy chiếm khoảng 80%. Từ đầu năm đến nay, đơn vị này đã tổ chức được 6 phiên tòa XXLĐ với 11 vụ án liên quan đến ma túy và 1 vụ án về tội cố ý gây thương tích. Để góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền giáo dục pháp luật về ma túy cho người dân, thời gian tới, TAND huyện Đồng Hỷ sẽ tăng cường XXLĐ các vụ án có liên quan đến ma túy, đặc biệt tập trung vào những địa điểm là quê quán của người phạm tội hoặc địa bàn trọng điểm về ma túy.