Tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động (XXLĐ) được coi là một trong những kênh phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân hiệu quả, do đó, thời gian qua, Tòa án Nhân dân (TAND) huyện Đồng Hỷ luôn chú trọng nâng cao chất lượng các phiên tòa XXLĐ.
Chúng tôi có dịp tham dự một phiên tòa XXLĐ sơ thẩm 2 vụ án hình sự về tội “Mua bán trái phép chất ma túy” và “Đánh bạc” ở UBND xã Văn Hán do TAND huyện Đồng Hỷ tổ chức. Với sự chuẩn bị chu đáo, trước lúc phiên tòa diễn ra 5 phút đã có rất đông người dân đến Hội trường UBND xã để tham dự. Các đối tượng cùng trú tại xã Văn Hán bị đưa ra xét xử tại phiên tòa là: Hoàng Văn Đuổng, sinh năm 1966, trú tại xóm Cầu Mai, bị truy tố về tội Mua bán trái phép chất ma túy với số lượng 1,137g heroin; Đỗ Văn Tám, sinh năm 1984, trú tại xóm Hòa Khê, bị truy tố về tội Đánh bạc.
Trong phần tranh luận, Hội đồng xét xử (HĐXX) đã lồng ghép tuyên truyền, giải thích các quy định của pháp luật và chỉ ra những hậu quả của hành vi mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy và hành vi đánh bạc một cách dễ hiểu nhất cho người dân. Xét chứng cứ phạm tội của các bị cáo, HĐXX đã tuyên phạt tù giam đối với Hoàng Văn Đuổng là 8 năm tù, Đỗ Văn Tám là 6 tháng tù.
Kết thúc phiên tòa, bà Nguyễn Thị Ánh, ở xóm Phả Lý cho biết: Đây là lần đầu tiên tôi được tham dự một phiên tòa XXLĐ. Tôi thấy việc đưa các vụ án ra XXLĐ vừa thể hiện được tính nghiêm minh của pháp luật, vừa có tính chất răn đe, cảnh báo để người dân, nhất là đối tượng thanh, thiếu niên không sa vào tệ nạn và thực hiện các hành vi phạm pháp.
Để nâng cao chất lượng các phiên tòa XXLĐ, thời gian qua TAND huyện Đồng Hỷ đã thực hiện tốt nhiều nội dung. Từ việc lựa chọn vụ án đến bố trí địa điểm mở phiên tòa đều được TAND huyện xây dựng kế hoạch cụ thể, dựa trên tập quán sinh hoạt, lao động sản xuất của nhân dân địa phương. Khi đưa các vụ án đi XXLĐ tại địa bàn các xã, thị trấn trong huyện, cùng với việc chuẩn bị, nghiên cứu kỹ hồ sơ trước khi xét xử, các thẩm phán và thành viên HĐXX đã vận dụng các phương pháp nghiệp vụ, kinh nghiệm của mình để phân tích, giải thích pháp luật ngay tại phiên tòa nhằm tác động trực tiếp đến tư tưởng, nhận thức của người dân. Trong quá trình xét xử, vai trò của Hội thẩm nhân dân cũng được phát huy tối đa bởi lẽ Hội thẩm nhân dân là người đại diện cho nhân dân tham gia trực tiếp vào việc thực hiện quyền lực của Nhà nước.
Trung bình mỗi năm, TAND huyện Đồng Hỷ đưa ra XXLĐ từ 20-25 vụ án tại các xã, thị trấn trên địa bàn. Những địa phương tổ chức XXLĐ phần lớn là nơi xảy ra vụ án hoặc có người vi phạm. Ông Lê Huy Bắc, Chánh án TAND huyện Đồng Hỷ cho biết: Từ đầu năm đến nay TAND huyện Đồng Hỷ đã tổ chức XXLĐ được 10 vụ án. Các phiên tòa XXLĐ được diễn ra an toàn, hiệu quả, đúng luật và ngày càng được người dân quan tâm. Điều đó được chứng tỏ qua việc mọi người đến xem xét xử khá đông và ngồi dự nghiêm túc từ đầu đến cuối phiên tòa. Quá trình giải quyết, xử lý các vụ án không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm, các phán quyết đều đảm bảo đứng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật. Để nâng cao chất lượng của các phiên tòa lưu động, thời gian tới TAND huyện Đồng Hỷ sẽ tiếp tục làm tốt việc chọn lựa những vụ án phù hợp, được dư luận quan tâm đưa đi XXLĐ; tạo điều kiện cho các Hội thẩm nhân dân tham gia các lớp tập huấn, nghiên cứu tài liệu để nâng cao nghiệp vụ trong quá trình xét xử…