Khắc phục hậu quả mới xem xét giảm án

Tại cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng ngày 18-3, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo yêu cầu cơ quan chức năng khi xét xử các vụ đại án, trong đó có vụ đại án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên không được làm tượng trưng là có xét xử mà cần thực sự nghiêm minh và khâu thu hồi tài sản phải làm tốt hơn nữa. Do vậy, các cơ quan tố tụng tập trung cao độ để xác minh, kê khai tài sản thuộc sở hữu của các bị can với mục tiêu thu hồi lại số tiền của Nhà nước đã bị thất thoát.

TAND T.P Hà Nội dự kiến mở phiên tòa sơ thẩm xét xử 19 bị cáo vụ đại án tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) và một số đơn vị liên quan trong khoảng thời gian 10 ngày (từ 12-4 đến 22-4). Phiên tòa do Thẩm phán Phan Huy Cương làm chủ tọa và có trên 30 luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho các bị cáo. Đây là phiên tòa thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận xã hội, nhất là những người dân ở tỉnh Thái Nguyên. Trong tổng số 19 bị can trong vụ án này có 14 bị can bị truy tố về tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", 5 bị cáo bị truy tố tội "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng"...

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 do TISCO làm chủ đầu tư được triển khai từ năm 2007 với tổng mức đầu tư dự kiến 3.843 tỷ đồng. Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Tháng 7-2007, ông Trần Trọng Mừng, Tổng Giám đốc TISCO đã ký hợp đồng số 1 EPC với đại diện của MCC. Giá trị hợp đồng hơn 160 triệu USD là giá trọn gói, không thay đổi suốt quá trình thực hiện hợp đồng. Thời gian thực hiện hợp đồng được ấn định 30 tháng. Đến tháng 8-2008, sau hơn 11 tháng khởi công xây dựng, MCC tự ý dừng hợp đồng, rút hết người về nước trong khi chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa triển khai thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu. MCC lại có nhiều văn bản gửi TISCO đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng. Không những thế, MCC còn có văn bản đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC, với tổng chi phí tăng thêm hơn 138 triệu USD. Cáo trạng của cơ quan kiểm sát nêu rõ với chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, bị cáo Trần Trọng Mừng, Mai Văn Tinh đã không xem xét, chỉ đạo dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, tổ chức đấu thầu lại... mà chỉ đạo thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật về đầu tư, vi phạm hợp đồng EPC số 1. Các bị cáo Lệ Phú Hưng, Nguyễn Minh Xuân không thực hiện hết trách nhiệm của thành viên HĐQT VNS khi cho ý kiến nhất trí với các tờ trình đề nghị phê duyệt điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án, không có căn cứ... Hậu quả khiến dự án bị chậm tiến độ, phát sinh lãi vay, tăng chi phí đầu tư, thất thoát của Nhà nước hơn 830 tỷ đồng.

Điều bạn đọc quan tâm nhất hiện nay là cơ quan tố tụng điều tra, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội và không bỏ lọt tội phạm trong vụ đại án này. Đặc biệt, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng yêu cầu cơ quan tố tụng bằng các biện pháp nghiệp vụ thu hồi tối đa số tài sản Nhà nước đã bị thất thoát và cắt bỏ triệt để “khối u” này để cứu TISCO khỏi bờ vực phá sản. Do vậy, trong quá trình điều tra, truy tố, cơ quan tố tụng đã xác minh, kê biên nhiều tài sản đối với các bị can. Trong đó, bị can Trần Trọng Mừng đã bị cơ quan chức năng kê biên tài sản nhà, đất tại ở Khu đô thị mới Trung Hòa - Nhân Chính (T.P Hà Nội), nhà đất tại Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình); kê biên của bị can Trần Văn Khâm nhiều tài sản gồm nhà, đất tại T.P Thái Nguyên, căn hộ chung cư tại Thái Hà, nhà đất tại Khu đô thị mới Bắc An Khánh, Hoài Đức, nhà đất tại Khu đô thị mới Cầu Giấy (T.P Hà Nội); bị can Mai Văn Tinh bị kê biên căn hộ chung cư tại Láng Hạ (T.P Hà Nội), là tài sản của bị can Tinh đã tặng cho con gái; bị can Đậu Văn Hùng bị kê biên 5 tài sản nhà, đất ở T.P Hồ Chí Minh…

Một số bị can như: Đậu Văn Hùng; Đồng Quang Dương, Nguyễn Minh Xuân, Lê Phú Hưng, Mai Văn Tinh đều có đơn trình bày, xin được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Các bị can trên đưa ra lý do tuổi đã cao, sức khỏe yếu, nhiều bệnh tật, bản thân và gia đình có nhiều cống hiến cho đất nước. Đậu Văn Hùng có đơn xin được hưởng chính sách hình sự đặc biệt vì lý do đã nhận thức được sai phạm, thành khẩn khai báo, bản thân có nhiều thành tích trong kháng chiến chống Mỹ và trong công tác, hiện tuổi đã cao, sức khỏe yếu, có nhiều bệnh nên cần có người trợ giúp trong sinh hoạt hàng ngày…

Theo các luật sư: Đinh Anh Tuấn, Lê Hồng Hạnh, Lê Văn Thành, Nguyễn Văn Đích yêu cầu các bị cáo phải khắc phục hậu quả mới xem xét giảm án là đúng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc khắc phục tuyệt đối số tiền 830 tỷ đồng trong vụ án này là khó vì liên quan đến nhiều tổ chức, cá nhân, trong đó có cả phía nhà thầu nước ngoài. Thêm nữa là cơ quan tố tụng kê biên cả những tài sản có quyền sở hữu chung của người thân các bị cáo, tài sản được hình thành từ trước khi bị cáo được giao trách nhiệm liên quan đến Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nên có sự cân nhắc nhằm đảm bảo thực thi các quy định của pháp luật nhưng không gây thiệt hại tới quyền lợi hợp pháp của công dân khác.

Tại phiên xét xử sơ thẩm, các bị cáo trong vụ đại án này có được xem xét giảm án ở mức nào còn phụ thuộc vào sự thành khẩn khai báo và số tiền khắc phục hậu quả được bao nhiêu.