Ma túy và những hệ lụy (Kỳ 3)

Với sự vào cuộc đấu tranh quyết liệt, lực lượng Công an đã đánh trúng nhiều đường dây, ổ nhóm tội phạm ma túy (MT) lớn, qua đó hạn chế sự gia tăng và tính phức tạp nhức nhối của loại tội phạm này. Tuy nhiên, hoạt động của tội phạm MT ngày càng tinh vi, xảo quyệt, đáng chú ý khi xuất hiện nhiều vụ mua bán, vận chuyển trái phép chất MT số lượng lớn…

Quyết liệt trấn áp tội phạm ma túy

Những năm qua, tỉnh đã chỉ đạo, đề ra được nhiều chủ trương, giải pháp nhằm ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn MT. UBND tỉnh đã ban hành Đề án tăng cường phòng, chống và đẩy lùi tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017-2020. Với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, Công an tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể, UBND các huyện, thành phố huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị tham gia vào công tác phòng, chống MT. Chỉ tính riêng năm 2020, lực lượng Công an đã bắt giữ 876 vụ, 1.015 đối tượng phạm các tội về MT, nhiều hơn 115 vụ, 185 đối tượng so với năm 2019, thu giữ 5.058,1 gam Heroin (tương đương khoảng hơn 14 bánh Heroin), 4.042,1 gam MT tổng hợp. Đã khởi tố điều tra 835 vụ, 913 bị can, kết thúc điều tra, chuyển Viện Kiểm sát đề nghị truy tố 835 vụ, 933 bị can.

Trao đổi cùng chúng tôi, Thượng tá Phạm Ngọc Thanh, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về MT, Công an tỉnh cho biết thêm: Lợi dụng tuyến giao thông huyết mạch từ Thái Nguyên đi các tỉnh biên giới phía Bắc, sang Trung Quốc, nhóm tội phạm về MT sử dụng các phương tiện thông tin liên lạc hiện đại, phương tiện vận chuyển linh hoạt, hoạt động không theo quy luật, tạo vỏ bọc ngụy trang dưới nhiều hình thức để che mắt các cơ quan chức năng. Chúng rất liều lĩnh, manh động sẵn sàng chống trả lực lượng thực thi công vụ.

Điều đáng lo ngại nhất hiện nay là tội phạm trong lứa tuổi thanh niên, một số không có công ăn việc làm, tụ tập đua đòi tại khách sạn, nhà nghỉ, quán Karaoke… để sử dụng MT tổng hợp đang có chiều hướng gia tăng, còn tiềm ẩn rất lớn, khó kiểm soát, khó phát hiện bắt giữ xử lý. Thực tế qua đấu tranh đã bắt giữ nhiều vụ vận chuyển MT tổng hợp số lượng lớn, có vụ 20kg, tuy nhiên công tác thống kê nắm và quản lý người nghiện MT tổng hợp còn hạn chế, chưa sát với tình hình thực tế, còn chưa đưa ra được tiêu chí cụ thể đối với người nghiện MT tổng hợp. Đặc biệt lợi nhuận thu được từ hoạt động mua bán MT rất lớn, nên dù các đối tượng mua bán MT bị phát hiện, bắt giữ nhiều, xử phạt nghiêm khắc nhưng chúng vẫn liều lĩnh hoạt động...

Phối hợp đồng bộ, đẩy mạnh tuyên truyền

Cùng với đấu tranh triệt phá nhiều chuyên án lớn, bóc dỡ các đường dây mua bán, vận chuyển trái phép MT, triệt xóa nhiều điểm, tụ điểm mua bán, sử dụng MT, công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và đông đảo nhân dân về tác hại của tệ nạn MT, trách nhiệm của cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức trong tham gia phòng chống MT đã được quan tâm đúng mức.

Các cấp, ngành chức năng của tỉnh linh hoạt lồng ghép công tác tuyên truyền phòng, chống MT với các phong trào: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; “Xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”; xây dựng cơ quan văn hóa; “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; Nói không với MT và các tệ nạn xã hội… Gắn vai trò, trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc xây dựng, gìn giữ địa bàn không có MT, không phát sinh người nghiện mới.

Hiện trên địa bàn toàn tỉnh có hơn 200 mô hình câu lạc bộ, với hơn 30.000 thành viên (có người là thành viên của nhiều câu lạc bộ) về “Gia đình 4 chuẩn mực”; “Tư vấn pháp luật”; “Trợ giúp pháp lý”; phòng, chống MT và giáo dục đồng đẳng. Đặc biệt, có hàng trăm khu dân cư xây dựng, duy trì có hiệu quả hòm thư tố giác tội phạm, phát huy được vai trò giám sát của nhân dân trong phòng chống MT.

Riêng năm 2020, quần chúng nhân dân đã cung cấp cho lực lượng Công an 3.092 nguồn tin, trong đó có 2.857 tin tố giác, tin báo về tội phạm, giúp các cơ quan chức năng điều tra, khám phá các vụ án hình sự, góp phần kiềm chế sự gia tăng của tội phạm nói chung, tội phạm ma túy nói riêng, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Đẩy mạnh công tác cai nghiện và quản lý sau cai

Cùng với giải pháp về tuyên truyền, trấn áp các loại tội phạm về MT, thời gian qua tỉnh đặc biệt quan tâm đến công tác cai nghiện và quản lý sau cai. Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có 4.551 người nghiện MT có hồ sơ quản lý, trong đó có 3.090 người nghiện MT đang sinh sống trong cộng đồng, chiếm 67,9%.

Bác sĩ khám bệnh cho một thanh niên sử dụng MT tổng hợp nhiều năm mới vào Cơ sở cai nghiện ma túy đa chức năng.

 Theo đồng chí Hà Biên Cương, Phó Giám đốc Cơ sở cai nghiện MT đa chức năng (Sở Lao động Thương binh và Xã hội): Bình quân 1 năm, các cơ sở cai nghiện MT trên địa bàn tỉnh thực hiện cai nghiện cho hơn 1.000 người. Phần lớn người dân đã có nhận thức đầy đủ về tác hại và hậu quả khôn lường do MT gây nên. Nhiều gia đình có người thân liên quan đến MT đã chủ động khai báo, đề nghị cơ quan chức năng bắt giữ, đưa đi cai nghiện tập trung hoặc nhờ địa phương hỗ trợ cho cai nghiện tại nhà.

Trước 45 ngày xét cho đối tượng tái hòa nhập cộng đồng, Cơ sở đều có thông báo về địa phương nơi đối tượng ở để phối hợp quản lý sau cai.

Tuy nhiên, trên thực tế tỷ lệ tái nghiện vẫn còn cao. Nguyên nhân có nhiều trong đó nhiều người không có việc làm, sự kỳ thị của xã hội (nhiều cơ sở không muốn nhận những người đã từng nghiện MT vào làm việc), dẫn tới tâm lý chán nản, bạn bè rủ rê nên nhiều người lại “ngựa quen đường cũ”, tái nghiện. Một số gia đình có người nghiện chưa thực sự thay đổi trong nhận thức nghiện MT là một căn bệnh có thể cai, chữa được, nên chưa tự giác khai báo, không tự nguyện đi cai nghiện. Có những gia đình còn bao che, không hợp tác với các cơ quan chức năng…

Để nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống và đẩy lùi tệ nạn MT trên địa bàn tỉnh, cùng với nhóm giải pháp về đấu tranh chống tội phạm MT, thì phải phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị. Các cấp, các ngành, đoàn thể cần đổi mới các nội dung, hình thức tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức pháp luật về phòng, chống MT cho nhân dân. Đặc biệt là tuyên truyền cho thanh, thiếu niên hiểu rõ về hiểm họa, tác hại của MT, không sử dụng MT tổng hợp.

Tiếp tục khuyến cáo quần chúng nhân dân nâng cao ý thức tố giác, đấu tranh quyết liệt với tình trạng mua bán, sử dụng trái phép chất MT. Phát huy vai trò của công an chính quy trong việc nắm chắc tình hình, phát hiện, đấu tranh, xử lý đối với tội phạm, tệ nạn MT đặc biệt là trong các cơ sở kinh doanh có điều kiện. Tiếp tục tổ chức các hình thức điều trị nghiện MT theo hướng hiệu quả, bền vững. Quan tâm dành nguồn lực tương xứng cho việc dạy nghề, hỗ trợ việc làm thông qua các chương trình, đề án phát triển kinh tế - xã hội đối với người điều trị, cai nghiện, sau cai nghiện hòa nhập cộng đồng; nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện tự nguyện.