Xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật

Xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL) được coi là chỉ tiêu cứng để đánh giá xã đạt chuẩn nông thôn mới và phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh. Đây cũng là căn cứ để xét công nhận đảng bộ đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”, là tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng hằng năm của chính quyền cấp xã. Song, điều quan trọng nhất là khi đạt chuẩn TCPL cấp xã trên địa bàn tỉnh thực hiện thành công sẽ là công cụ hữu hiệu góp phần đưa pháp luật vào đời sống.

Theo các tiêu chí tại Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 8/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ thì xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL được đánh giá dựa trên 5 tiêu chí (tương ứng với 25 chỉ tiêu) gồm: Đảm bảo thi hành Hiến pháp và pháp luật; thực hiện các thủ tục hành chính; phổ biến giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở và thực hiện dân chủ ở cơ sở. Như vậy, công tác xây dựng, đánh giá cấp xã đạt chuẩn TCPL có tác động trực tiếp đến việc nâng cao hiệu quả quản lý của chính quyền cơ sở.

Để nâng cao hiệu quả công tác này, Sở Tư pháp đã tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch, chỉ đạo tổ chức thực hiện. Đồng thời, đã chủ trì tổ chức các hội nghị quán triệt, hướng dẫn xây dựng, đánh giá cấp xã đạt CTCPL đến Phòng Tư pháp các huyện, thành, thị; lãnh đạo UBND và công chức tư pháp, hộ tịch cấp xã trên địa bàn tỉnh. Riêng 2 năm 2018 và 2019, Sở Tư pháp đã chủ trì tổ chức 18 hội nghị tập huấn chuyên sâu về nghiệp vụ xây dựng, đánh giá xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL .

Sau hội nghị cấp tỉnh, các huyện, thành, thị đã tổ chức triển khai đến toàn bộ đội ngũ lãnh đạo UBND cấp xã, các công chức Tư pháp - Hộ tịch, Văn phòng - Thống kê, Trưởng Công an xã để tổ chức thực hiện công tác xây dựng, đánh giá xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL ở địa phương mình. Tiêu biểu như Thị ủy Phổ Yên, đã tập trung chỉ đạo, quán triệt nhằm nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp. Trên cơ sở đó xác định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan, UBND cấp xã trong việc xây dựng xã, phường đạt chuẩn TCPL gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Thời gian qua, T.X Phổ Yên đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về xây dựng xã, phường đạt chuẩn TCPL; hỗ trợ kinh phí, cơ sở vật chất cho các hoạt động bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ, phổ biến, giáo dục pháp luật và hòa giải cơ sở, cải thiện điều kiện tiếp cận pháp luật của người dân. Thực hiện triệt để các giải pháp về cải cách hành chính nhằm hướng tới sự hài lòng của các tổ chức, cá nhân. Kết quả, năm 2020, 18/18 xã, phường của T.X Phổ Yên đạt chuẩn TCPL.

Qua 3 năm thực hiện việc xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL, số xã, phường, thị trấn được đánh giá đạt tiêu chí này ngày càng tăng. Nếu như năm 2018, toàn tỉnh có 130/180 đơn vị cấp xã đạt chuẩn TCPL (bằng 72,3%), thì năm 2019 tăng thêm 2 đơn vị cấp xã (bằng 73,3%) và năm 2020 có 157/179  đơn vị cấp xã ( bằng 87%) đạt CTCPL. Tuy nhiên, vẫn còn 10 xã thuộc 2 huyện Định Hóa và Võ Nhai chưa đạt chuẩn TCPL. Định Hóa gồm các xã: Bảo Linh, Bình Yên, Đồng Thịnh, Định Biên và Phượng Tiến. Đối với Võ Nhai là các xã: Thần Sa, Nghinh Tường, Sảng Mộc, Thượng Nung và Vũ Chấn. Về cơ bản các xã này đều không đạt tổng điểm các tiêu chí theo quy định tại điểm B, khoản 1, điều 6, Quyết định số 619/QĐ-TTg.

Đơn cử như xã Bảo Linh (Định Hóa), theo đồng chí Hoàng Văn Trường, Chủ tịch UBND xã: Theo chỉ tiêu 2 của tiêu chí 1 về bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật thì tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm, không để xảy ra trọng án; tội phạm và tệ nạn xã hội (ma túy, trộm cắp, cờ bạc, nghiện hút) trên địa bàn cấp xã được kiềm chế, có giảm so với năm trước. Tuy nhiên, năm 2020, trên địa bàn xã đã phát hiện một số vụ việc liên quan đến ma túy và đánh bạc, trong đó có 1 đảng viên vi phạm bị khai trừ ra khỏi đảng. Đây chính là nguyên nhân xã không đạt chuẩn TCPL.

Còn đối với xã Nghinh Tường, theo đồng chí Nông Đình Tuất, Chủ tịch UBND xã: Ngoài nguyên nhân số vụ vi phạm pháp luật về ma túy, cờ bạc tăng so với năm 2019 thì xã chi trả chưa kịp thời cho công tác tuyên truyền. Đây là những hạn chế mà UBND xã đã yêu cầu các cán bộ phụ trách từng lĩnh vực nghiêm túc rút kinh nghiệm. Năm 2021, cùng với đẩy mạnh tuyên truyền để người dân chấp hành nghiêm các quy định pháp luật, lực lượng công an chính quy của xã sẽ tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm, công khai trên hệ thống loa truyền thanh cấp xóm để giáo dục, răn đe.

Cùng với việc tiếp tục quan tâm nâng cao số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL, thì việc duy trì các xã, phường đạt chuẩn TCPL ngày càng bền vững là mục tiêu đặc biệt quan trọng. Thời gian tới, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến nội dung các tiêu chí đạt chuẩn TCPL  nhằm giúp cán bộ, nhân dân nhận thức rõ lợi ích của bản thân, gia đình, xã hội trong xây dựng chuẩn TCPL. Đồng thời, làm tốt công tác cải cách hành chính, bảo đảm sự hài lòng của tổ chức, cá nhân về chất lượng, thái độ phục vụ khi thực hiện các thủ tục hành chính. Công khai, minh bạch các nội dung theo quy định của pháp luật về dân chủ ở cơ sở; phát huy vai trò của ban thanh tra nhân dân, ban giám sát đầu tư cộng đồng, các tổ hòa giải… góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội, nâng cao điều kiện chuẩn TCPL của người dân trên địa bàn.