Thẩm định, đấu giá tài sản là khâu quan trọng trong quy trình cưỡng chế kê biên, xử lý tài sản; thi hành nghĩa vụ trả tiền của người phải thi hành án. Xác định điều này, các cơ quan thi hành án dân sự (THADS) của tỉnh đã thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật và triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định, đấu giá tài sản thi hành án.
Cụ thể, từ tháng 5-2020, Cục THADS phối hợp với Sở Tài chính, Sở Tư pháp rà soát và ban hành công văn về việc chấn chỉnh công tác thẩm định giá, đấu giá tài sản trong hoạt động THADS, kèm theo danh sách các tổ chức thẩm định giá, đấu giá tài sản trên địa bàn; đồng thời kiện toàn tổ công tác theo dõi chỉ đạo, xử lý các vụ việc liên quan đến hoạt động thẩm định giá, đấu giá tài sản.
Trên cơ sở đó, Cục THADS tỉnh chỉ đạo các chi cục THADS trực thuộc thường xuyên rà soát, báo cáo các vụ việc có liên quan; kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Thống kê cho thấy, từ đầu năm 2020 tới nay, cơ quan THADS trong tỉnh đã thực hiện kê biên tài sản và đưa ra thẩm định giá 32 việc (33 tài sản), với số tiền thẩm định hơn 72 tỷ đồng; tổ chức đấu giá thành 38 việc, với số tiền gần 90 tỷ đồng; đã giao tài sản cho người trúng đấu giá 22 việc với số tiền 23,3 tỷ đồng.
Được xác định là khâu đặc thù trong quá trình thi hành một bản án, việc thẩm định và đấu giá tài sản do các doanh nghiệp thực hiện độc lập trên cơ sở Luật Giá năm 2012 và Luật Đấu giá tài sản năm 2016.
Theo đánh giá của Cục THADS tỉnh, bên cạnh kết quả tích cực đạt được thì hạn chế của công tác này là tỷ lệ số việc đấu giá thành và giao tài sản trúng đấu giá chưa cao (chiếm dưới 60%).
Những hạn chế, vướng mắc chủ yếu là quá trình xác định hiện trạng tài sản cơ quan THADS đã kê biên để thẩm định giá, đương sự không hợp tác, có trường hợp chống đối hoặc không thống nhất về giá đã định, có đơn khiếu nại, tố cáo.
Về đấu giá tài sản, còn tình trạng chấp hành viên chậm ký hợp đồng với tổ chức bán đấu giá; giá trị tài sản thẩm định quá cao so với thực tế nhằm mục đích thu phí thẩm định dẫn đến tài sản đấu giá phải giảm giá nhiều lần, kéo dài thời gian thi hành án. Một số tổ chức đấu giá tài sản còn thực hiện chưa chuyên nghiệp, thông báo đấu giá tài sản thiếu sót, phải sửa chữa...
Ngoài ra, số việc phải thẩm định, bán đấu giá nhiều lần còn chiếm tỷ lệ lớn. Một số việc phải đấu giá từ 6-10 lần. Cá biệt có vụ việc thuộc Chi cục THADS huyện Võ Nhai bán đấu giá đến 13 lần nhưng vẫn không có người mua.
Ông Nguyễn Xuân Tùng, Cục trưởng Cục THADS phân tích nguyên nhân: Trong đấu giá tài sản thi hành án, còn trường hợp chưa sâu sát trong chỉ đạo đánh giá năng lực và lựa chọn tổ chức thẩm định giá, đấu giá tài sản có đủ điều kiện, năng lực, kinh nghiệm và uy tín để ký hợp đồng; việc xác minh, nắm bắt thông tin về tài sản ở một số việc còn sơ sài, thiếu chặt chẽ dẫn đến kê biên tài sản không đúng thực tế hoặc không làm rõ những vướng mắc liên quan.
Đối với tài sản đã đấu giá thành nhưng chưa giao, nguyên nhân chủ quan ở một số vụ việc là chưa chủ động giải quyết khiếu nại, tố cáo, nghiên cứu tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Công tác tuyên truyền, vận động nhằm tạo sự đồng thuận của cơ quan có liên quan và nhân dân nơi tổ chức cưỡng chế chưa được quan tâm, chú trọng đúng mức...
Để tháo gỡ những vướng mắc, hạn chế này, năm 2021, lần đầu tiên Cục THADS đã phối hợp Sở Tài chính và Sở Tư pháp thực hiện kiểm tra liên ngành các vụ việc thẩm định giá, đấu giá tài sản thi hành án trên địa bàn.
Đối với việc kê biên không đúng hiện trạng, Thủ trưởng cơ quan THADS chỉ đạo chấp hành viên căn cứ từng vụ việc cụ thể hướng dẫn các bên đương sự thỏa thuận, thống nhất biện pháp xử lý hoặc phối hợp xác minh lại đối với hiện trạng tài sản.
Với các việc đã đấu giá thành thì kiên quyết áp dụng biện pháp cần thiết để giao tài sản. Trường hợp đã thực hiện đúng, đầy đủ quy định, quy trình, thủ tục mặc dù đã giải thích, thuyết phục nhưng đương sự không nhất trí, chống đối quyết liệt thì phối hợp với cơ quan công an, chính quyền địa phương xây dựng phương án cụ thể, phù hợp nhằm đảm bảo an toàn về người và tài sản trong quá trình cưỡng chế giao tài sản cho người trúng đấu giá...
