Nhằm bảo đảm an ninh trật tự (ANTT) vùng giáp ranh 3 huyện Phú Lương, Định Hóa, Đại Từ, từ năm 1995, Cụm an ninh khu vực (ANKV) 3 đã được thành lập. Hơn 26 năm qua, Cụm luôn phát huy vai trò quan trọng trong bảo đảm ANTT, bảo vệ, phát triển rừng. Mới đây, Cụm ANKV 3 được Bộ Công an công nhận là mô hình điển hình tiên tiến trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; được thông báo nhân rộng trên phạm vi toàn quốc.
Khu vực giáp ranh giữa 3 huyện Phú Lương, Định Hóa, Đại Từ thuộc vùng sâu, vùng xa, có 7 xã: Ôn Lương, Yên Đổ, Yên Trạch, Hợp Thành (Phú Lương); Phú Tiến, Bộc Nhiêu (Định Hoá); Phúc Lương (Đại Từ). Khu vực này có diện tích lớn, địa hình đồi núi, chia cắt, dân cư phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số.
Thời điểm những năm 1990, tình hình ANTT diễn biến rất phức tạp, xảy ra nhiều vụ việc tranh chấp đất đai, đánh bạc, trộm cắp, cướp tài sản, phạm pháp hình sự, gây tâm lý lo lắng trong nhân dân.
Trước tình hình đó, thực hiện chỉ đạo của Công an tỉnh, Công an 3 huyện Phú Lương, Định Hóa, Đại Từ đã tham mưu cho huyện ủy, UBND các huyện thống nhất chủ trương, chỉ đạo thành lập mô hình Cụm ANKV 3, đi vào hoạt động từ tháng 5-1995.
Trải qua nhiều giai đoạn phát triển và kiện toàn, hiện Cụm ANKV 3 có 9 thành viên gồm 7 xã: Ôn Lương, Yên Đổ, Yên Trạch, Hợp Thành, Phú Tiến, Bộc Nhiêu, Phúc Lương và 2 hạt kiểm lâm của 2 huyện Định Hóa, Phú Lương.
Cụm được tổ chức theo mô hình gồm cụm trưởng và các địa phương, đơn vị thành viên, hoạt động trên cơ sở quy chế phối hợp quy định rõ vai trò, vị trí, trách nhiệm của từng đơn vị thành viên. Vai trò cụm trưởng được thực hiện luân phiên mỗi xã 1 năm.
Hằng năm, các thành viên trong Cụm họp thống nhất, ban hành kế hoạch năm, sau đó phối hợp chặt chẽ để thực hiện. Cụm tổ chức sơ kết quý, 6 tháng, 1 năm và từng giai đoạn nhằm đánh giá kết quả, đề ra phương hướng nhiệm vụ cho thời gian tiếp theo.
Ông Lê Đình Ngà, Chủ tịch UBND xã Bộc Nhiêu - Địa phương Cụm trưởng Cụm ANKV 3 năm 2021, cho biết: Cụm ANKV 3 nhận được sự quan tâm sát sao của lãnh đạo 3 huyện, sự chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên môn của lãnh đạo công an 3 huyện và sự phối hợp chặt chẽ của các địa phương, đơn vị thành viên nên hoạt động rất thuận lợi, hiệu quả.
Thượng úy Dương Văn Tuyến, Phó Trưởng Công an xã Bộc Nhiêu cho biết: Thực hiện Quy chế của Cụm, lực lượng Công an xã phát huy vai trò nòng cốt tham mưu tổ chức thực hiện, hằng năm xây dựng nghị quyết về đảm bảo an ninh, trật tự; phối hợp triển khai hiệu quả các kế hoạch tấn công truy quét tội phạm, bảo đảm an toàn giao thông, trật tự công cộng; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, phát động phong trào Toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc… Nhờ đó, công an các xã đã phối hợp phá nhiều vụ án quan trọng.
Chỉ tính riêng giai đoạn 2016-2021, các đơn vị trong Cụm đã phối hợp giải quyết 195 vụ việc trên tổng số 250 vụ việc tội phạm, vi phạm pháp luật đã xảy ra. Cụm đã lập 300 hồ sơ quản lý tại các xã, cảm hoá, vận động nhiều người vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội không tái phạm; phối hợp vận động nhân dân giao nộp 115 vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ các loại; phối hợp truy bắt 2 đối tượng truy nã (tại xã Hợp Thành, Bộc Nhiêu); đồng thời phát hiện, bắt quả tang 27 vụ phạm tội về ma tuý, triệt phá 13 tụ điểm đánh bạc, bắt giữ 4 vụ vi phạm liên quan đến pháo nổ.
Điển hình như vụ việc Công an xã Yên Đổ phối hợp với Công an xã Phú Tiến và quần chúng nhân dân vây bắt 1 phạm nhân của Phân trại K5 Phú Sơn bỏ trốn khi đang làm kinh tế tại xóm Thượng, xã Yên Đổ, vào ngày 16-2-2016. Nhờ phối hợp hiệu quả, chỉ trong 2 tiếng, lực lượng Công an đã bắt được đối tượng và bàn giao cho Trại giam Phú Sơn xử lý theo quy định.
Bên cạnh đó, các địa phương, đơn vị thuộc Cụm luôn quan tâm xây dựng, củng cố lực lượng nòng cốt trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở cơ sở vững mạnh, hiệu quả.
Hiện, 7/7 xã trong Cụm đã xây dựng mô hình “Camera an ninh” và thành lập các nhóm Zalo để thông tin tuyên truyền về công tác đảm bảo ANTT; 80 tổ an ninh nhân dân, 80 tổ hoà giải tại các thôn, xóm thuộc Cụm hoạt động hiện quả, góp phần hoà giải thành công 540 vụ việc xích mích, mâu thuẫn, tranh chấp…
Đến cuối năm 2021, Cụm ANKV 3 được Bộ Công an công nhận là mô hình điển hình tiên tiến trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” được thông báo nhân rộng trên phạm vi toàn quốc. Đây là động lực để các địa phương, đơn vị trong Cụm tiếp tục phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong thời gian tới.