Đại Từ là huyện có địa bàn rộng, có tuyến Quốc lộ 3 chạy qua, lại có nhiều mỏ khai thác khoáng sản nên tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp về an ninh trật tự. Để giữ ổn định tình hình an ninh trật tự, huyện xác định, cần sự tham gia tích cực của các cấp, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp và mỗi người dân, tạo thành phong trào sâu, rộng trong phòng ngừa, đấu tranh chống lại các loại tội phạm, giữ xóm phố bình yên.
Để mọi người dân đều nhận thức rõ được ý nghĩa, vai trò của việc giữ gìn an ninh trật tự, trách nhiệm của bản thân trong tham gia phòng, chống tội phạm, huyện Đại Từ luôn đặt nhiệm vụ tuyên truyền, vận động lên hàng đầu. Hình thức tuyên truyền cũng được triển khai đa dạng, như: Tổ chức hội nghị, xây dựng chuyên mục trên các phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức cuộc thi...
Năm 2021, huyện Đại Từ đã tổ chức được 45 hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật; xây dựng 24 tin, bài; phát trên 21 nghìn tờ rơi và trên 300 sổ tay tài liệu tuyên truyền pháp luật; tổ chức trên 500 buổi tuyên truyền trực tiếp về tội phạm ma túy, phòng cháy chữa cháy, an toàn giao thông... Từ đó, góp phần thay đổi dần nhận thức, hành động của mỗi cán bộ, đảng viên, nhân dân. Đơn cử, nếu như trước đây, nhiều nhân dân địa phương còn e ngại, sợ va chạm với tội phạm nên không dám cung cấp thông tin, thì nay, nhiều người đã mạnh dạn hơn, tích cực hơn trong việc cung cấp các nguồn tin có giá trị, liên quan đến các vụ việc, tội phạm cho cơ quan chức năng.
Trung bình mỗi năm, người dân Đại Từ cung cấp gần 100 tin báo, tố giác tội phạm, giúp cơ quan chức năng điều tra, bắt giữ các đối tượng phạm tội. Cũng từ các nguồn tin của nhân dân, lực lượng Công an đã thực hiện tốt công tác nắm tình hình, làm rõ nguyên nhân, bản chất vụ việc, từ đó phối hợp tham mưu cho cấp ủy, chính quyền chỉ đạo giải quyết có hiệu quả các vụ việc xảy ra trên địa bàn. Đặc biệt, nhờ công tác tuyên truyền, vận động, người dân đã tự giác giao nộp 49 khẩu súng, 8 viên đạn, 7 quả đạn pháo, 1 vỏ đạn pháo, 13 đao kiếm, 4 hộp pháo các loại cho cơ quan chức năng.
Cùng với công tác tuyên truyền, các địa phương trong huyện còn xây dựng và nhân rộng mô hình tự quản về an ninh trật tự, an toàn giao thông... Điển hình trong số đó là Tổ tự quản về an toàn giao thông ở tổ dân phố Sơn Hà, thị trấn Hùng Sơn. Do tổ dân phố nằm bám Tỉnh lộ 261, có nhiều hộ kinh doanh thường xuyên bày bán hàng hóa cạnh đường đi, cũng là khu vực cổng trường học nên mỗi giờ tan học, mật độ người và phương tiện qua lại rất đông, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông cao. Trước tình hình đó, Tổ tự quản về an toàn giao thông tổ dân phố Sơn Hà được thành lập, với 12 thành viên, có nhiệm vụ thường xuyên tuần tra nhắc nhở người dân thực hiện tốt Luật Giao thông đường bộ, không lấn chiếm lòng, lề đường…
Năm 2021, Tổ cùng với Công an thị trấn Hùng Sơn tổ chức trên 50 buổi tuyên truyền về an toàn giao thông, giải tán các trường hợp họp chợ trái phép tại khu vực ngã ba thị trấn; phối hợp, hỗ trợ lực lượng chức năng thu giữ nhiều biển quảng cáo, ô che, lập biên bản xử lý các trường hợp vi phạm hành chính… Theo đánh giá của lãnh đạo thị trấn Hùng Sơn, từ khi có Tổ tự quản, tình hình trật tự an toàn giao thông trên địa bàn đã có chuyển biến tích cực, không xảy ra ùn tắc vào giờ cao điểm.
Đến nay trên địa bàn huyện Đại Từ đã phủ kín 403 xóm, tổ dân phố có tổ tự quản về an ninh trật tự, an toàn giao thông, phòng chống tội phạm. Tùy theo đặc điểm, tình hình, phong tục của mỗi địa phương, các khu dân cư thành lập, duy trì tổ tự quản theo mô hình, nhiệm vụ khác nhau, như: Vận động nhân dân tham gia phòng, chống tội phạm, ma túy, đảm bảo an ninh tổ quốc… Nhưng nhìn chung, hầu hết các mô hình đều thực hiện theo cách thức: Huy động sự tham gia của người dân vào việc cùng với lực lượng chức năng tuần tra, kiểm soát, phát hiện, nhắc nhở bà con chấp hành tốt các quy định; phối hợp với lực lượng công an xử lý các vụ việc...
Nhờ sự tham gia tích cực của quần chúng nhân dân trong công tác tuyên truyền, xây dựng và nhân rộng các mô hình tự quản, cùng với việc triển khai hiệu quả các chương trình, kế hoạch, đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã lan tỏa sâu, rộng đến cơ sở, trọng tâm là các địa bàn trọng điểm phức tạp về an ninh trật tự, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện Đại Từ. Qua đó, mỗi người dân đã nhận thực rõ trách nhiệm của mình, tích cực tham gia giúp sức cùng cơ quan chức năng đấu tranh, trấn áp, đẩy lùi các loại tội phạm, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, giữ ổn định xã hội, kiềm chế hoạt động của các loại tội phạm...