Lễ đâm trâu ở Ia Mlăh

09:20, 04/03/2008

Hàng năm cứ vào độ tháng 2, khi những thảm dã quỳ nở vàng trên khắp núi đồi cũng là lúc Tây Nguyên bước vào mùa lễ hội. Với người Ba na, lễ đóng cửa kho lúa là sự khởi đầu của mùa Tang - amang ngất ngây rượu cần; với người Jrai là lễ bỏ mả, lễ đâm trâu truyền thống kéo từ ngày sang đêm, từ đêm sang ngày, dài như không muốn dứt.

 Âm thanh rộn ràng của trống, của chiêng, của câu ca điệu hát, hòa vào hương thơm sóng sánh của những ché rượu cần và sắc màu rực rỡ của thổ cẩm là một nét riêng độc đáo trong lễ đâm trâu của người Jrai. 

 

 Trong bất cứ lễ đâm trâu nào cũng phải có một thân cây được trồng vào chính giữa cột đâm trâu, nếu cây sống là dấu hiệu của ấm no, hạnh phúc, nếu cây chết là những lời khẩn cầu của gia đình vẫn chưa được Yàng ưng thuận.

 

 Rồi tiếng chiêng, tiếng trống thậm thình vang lên. Rồi nhảy múa. Những chàng trai Jrai khỏe mạnh, những cô gái Jrai xinh xắn từ khắp làng tìm đến nối nhau trong điệu múa Tâm Ya xoay tròn quanh chiếc cột đâm trâu. Rượu đã đổ đầy chén, thịt bò đã bày đầy đĩa. Ai khát thì tới mà uống, ai đói thì tới mà ăn. Uống rồi, ăn rồi thì lại đứng lên mà múa. Giữa màn đêm huyền hoặc dưới chân núi Chư Drăh, bên những đống lửa được đốt lên để xua tan cái lạnh của gió núi, sương đêm, tiếng trống, tiếng chiêng hòa vào cùng điệu múa Tâm Ya tưởng như không bao giờ dứt. Già hơn 80 tuổi như Adôn Yưn, Adôn Yan mà còn múa không biết mệt thì chẳng ai mệt cả. Màn đêm cứ buông, những vòng Tâm Ya vẫn cứ cuộn xoay như dòng suối ngàn năm vẫn chảy…

 

Bình minh ló rạng trên đỉnh Chư Rao, là lúc mọi người chuẩn bị cho giờ phút quan trọng nhất: Đâm trâu. Lại múa, lại hát… Sau 10 vòng Tâm Ya, ba chàng trai Jrai khỏe mạnh nhất được chọn cầm theo dao nhọn để thực hiện nghi lễ thiêng liêng này. Đâm trâu xong, thịt được xẻ ra để cúng Yàng; đâm trâu xong là đến phần ăn trâu. Người buôn Chính Đơn 1 kéo đến, người làng khác kéo sang; người Ia Mlăh cũng có, người xã khác cũng có. Hàng trăm ghè bày ra một lúc, thơm lựng trong gió. Nước rót vào, rượu rót ra. Uống bằng bát cũng được, uống bằng cần cũng được. Rồi thi nhau cười, thi nhau nói. Cười nói chán thì lại múa, múa mệt thì lại uống, lại ăn…

 

 Lễ đâm trâu kéo dài ba ngày ba đêm. Ba ngày ba đêm uống rượu, ba ngày ba đêm múa Tâm Ya mà chẳng ai thấy mệt. Chỉ thấy miệng ai cũng cười, mắt ai cũng lấp lánh niềm vui.