Nói đến những giá trị nghệ thuật truyền thống của Việt Nam không thể không nhớ tới tranh dân gian Đông Hồ. Bài này xin được giới thiệu một điểm đến hấp dẫn, làng tranh Đông Hồ nay thuộc thôn Đông Khê, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh để cùng khám phá nét đẹp đặc trưng của một làng nghề Việt Nam.
Làng tranh Đông Hồ nằm bên bờ nam sông Đuống có hơn 240 hộ dân, bình yên như bao làng quê Việt khác. Bây giờ số gia đình chuyên làm về tranh Đông Hồ còn lại không nhiều, khiến cho những gì còn lưu lại càng trở nên quý giá.
Có một gia đình tiêu biểu còn gìn giữ giá trị này, đó là gia đình ông Nguyễn Đăng Chế đã có 20 đời làm nghề, lâu đời nhất của làng. Cả đại gia đình ông 3 thế hệ đều tâm huyết với tranh Đông Hồ. Trung tâm giao lưu văn hoá tranh dân gian Đông Hồ do con cháu ông đóng góp xây dựng rộng 5500 m vuông vừa mới khánh thành thực sự tạo ra được một không gian văn hoá độc đáo, trở thành một địa chỉ không thể thiếu với các tour du lịch làng nghề cho du khách trong và ngoài nước.
Không ai biết chính xác nghề tranh Đông Hồ ra đời từ bao giờ, nhưng căn cứ vào các gia phả trong làng thì muộn nhất là vào đời Lê, tức là cách đây khoảng 500 năm. Đặc trưng làm nên nét riêng có của tranh Đông Hồ là tranh bắt buộc vẽ trên giấy dó. Giấy dó làm từ vỏ cây dó, phủ lên một lớp bột làm từ vỏ điệp. Màu để vẽ thì hoàn toàn làm từ chất liệu tự nhiên như: màu xanh từ lá chàm, màu đỏ từ sỏi son, màu đen từ than lá tre, màu vàng từ hoa hoè, màu trắng từ vỏ điệp …Ban đầu tranh làm ra phần nhiều mang màu sắc tín ngưỡng, dần dần mở rộng để trang trí nhà cửa, phản ánh sinh hoạt đời thường cũng như phản ánh ước mơ nguyện vọng của nhân dân.
Về Đông Hồ, bạn còn có dịp đi qua những triền đê quanh co, thanh bình với những lũy tre xanh và cánh đồng rộng rãi. Từ đây còn có thể đi tham quan một số nơi như chùa Dâu, chùa Bút Tháp, lăng Kinh Dương Vương. Quả đúng với hình ảnh làng quê Kinh Bắc yên bình trù phú thường biết đến trong thơ. Thời gian gần đây ngày càng có nhiều du khách nước ngoài tìm đến với Đông Hồ. Làng Đông Hồ đang cần được đánh thức, để mỗi du khách một lần bước chân đến đây đều thấy cần phải quay trở lại, như lời ca xưa nhắn nhủ:
"Dù ai buôn bán trăm bề
Nhớ đến tháng Chạp thì về buôn tranh"
