Một vài nét đặc trưng của người Khơ Mú.

10:31, 15/03/2009

Ở nước ta hiện nay người Khơ Mú có khoảng  43.000 người, sống tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ. Ngôn ngữ mà người Khơ mú sử dụng là nhóm ngôn ngữ Môn - Khmer.

Người Khơ Mú thường sống trong các làng, bản trên sườn đồi, nơi gần nguồn nước. Nhà của người khơ mú được xây dựng rất độc đáo đáo mang đậm đặc trưng văn hóa nhà sàn.

Nhà sàn Khơ Mú được xem như một bảo tàng nghệ thuật sống, không chỉ với những kiến trúc mà còn phản ánh về vai trò và chức năng vốn có của nhà sàn. Nơi đây luôn tạo cho người Khơ Mú một hình ảnh thân quen, gần gũi, ấm áp, càng ngày càng gắn bó giữa các thế hệ hôm nay và mai sau.

 

Nhà sàn Khơ Mú kiểu cổ truyền phải là hình dáng: Nhà hai mái cao, hoặc nhà hai mái, đầu hồi ghép phụ; hay kiểu nhà có bốn mái. Tuy nhiên, dù nhà làm mái gì thì đầu hồi mái nhà đều làm hình con ốc, theo người Khơ Mú điều này tượng trưng cho lòng mong muốn được giàu có của gia đình.

 

Nhà sàn Khơ Mú cấu trúc 3 gian. Bếp nấu được làm ngay ở góc gần cầu thang phía trước. Một bếp nữa ở gian thứ hai đặt lễ thờ cúng tổ tiên, ma nhà... Bếp thứ ba ở gian trong cùng, chỉ để xôi cơm, nấu rượu (biểu thị sự giàu có, sung túc). Khách không nên đến gần hai bếp này vì đồng bào quan niệm dễ đem điều rủi ro tới cho chủ nhà.

 

Tùy theo qui mô lớn, nhỏ của nhà mà số lượng cửa sổ nhiều hay ít, to hay nhỏ, cao hay thấp. Xuất phát từ tính tập thể rất cao nên khi làm nhà, các hộ trong bản thường tập trung đến làm cùng. Chủ nhà mổ lợn, giết gà làm cơm cho cả bản cùng ăn.

 

Về hôn nhân: Ở gia đình người Khơ Mú, vợ chồng bình đẳng, chung thủy. Người Khơ Mú có tục cưới rể một năm, sau đó mới đưa vợ về nhà mình. Khi ở nhà vợ, người chồng đổi họ theo vợ, còn nếu có con thì con theo họ mẹ, trái lại khi về nhà chồng thì vợ phải đổi họ theo chồng và các con lại mang họ bố. Người cùng dòng họ không được lấy nhau, nhưng con trai cô được lấy con gái cậu. Trong việc dựng vợ gả chồng và trong cuộc sống gia đình, vai trò của người cậu đối với các cháu rất quan trọng.

Về trang phục: Người Khơ Mú mặc giống người Thái, nhưng có điều khác là cách trang trí những hàng tiền bạc và vỏ ốc ở phía thân áo của phụ nữ