Về Phong Điền thăm làng mai cảnh

Xã Điền Hoà, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên-Huế từ lâu đã nổi tiếng với hoa mai cảnh. Trồng mai cảnh là tập tục lâu đời của người dân Điền Hoà,  và nó trở thành một thú chơi tao nhã ăn sâu vào máu thịt của người dân hằng trăm năm nay.

Mai ở Điền Hoà không những nổi tiếng chỉ vì hoa đẹp, hương thơm mà còn nổi tiếng với những nghệ nhân “tạo dáng”... hình thành nên một phong cách chơi mai riêng của vùng đất đặc biệt này.

Mai là cây hoa kiểng dễ sống, sống mạnh và được coi là giống cây dễ trồng nhất. Cây mai kỵ đất bị úng thuỷ, đất thường xuyên bị ngập lụt, vì rễ cái của mai rất dài nên nước ngập lâu ngày rễ sẽ bị thúi khiến cây bị úa héo và chết dần. Ngoài rễ cái ra, cây mai còn có vô số rễ bàng mọc tua tủa quanh đoạn cổ rễ, có nhiệm vụ hút các chất dinh dưỡng trong tầng đất mặt để nuôi cây. Đối với cây mai cảnh, yếu tố chủ yếu là dáng cây và điều khiển ra hoa đúng kỳ. Nếu cành lá quá tốt thì ức chế ra hoa, nếu còi cọc quá thì số hoa ít và không đẹp.

Mai ở Điền Hoà có nhiều loại như Hoàng trúc mai, Hoàng diệp mai, Diệp cúc mai..., trong đó Hoàng trúc mai là giống hiếm nhất, bởi hoa mai vàng, nhiều cánh, hương thơm và lâu tàn. Thường cây mai nở sớm hay chậm là do thời tiết, riêng Hoàng trúc mai năm nào cũng cho hoa đều đặn vào dịp Tết đến, xuân về. Cho đến ngày nay, người dân Điền Hoà vẫn lưu giữ được giống mai quý đó. Các nghệ nhân chơi mai ở nơi đây biết cách tạo dáng  mai phù hợp với phong thái của một làng quê ven phá giàu truyền thống lễ hội, đình làng... tạo nên một phong cách chơi mai riêng biệt. Thường người dân tạo thế mai theo các kiểu long, lân, quy, phụng; riêng ở Điền Hoà chủ yếu người dân tạo mai theo hai thế: long vân, long giáng...

Để có một chậu mai kiểng đẹp, ngoài công chăm sóc hàng chục năm trời, người chơi mai phải chú ý đến 4 điểm:  nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ giống. Thế mai đẹp cần phải lộ tứ diện, nghĩa là nhìn từ bên ngoài phía nào cũng phải thấy được hình giáng của con rồng. Để có được một chậu mai cảnh như ý, người chơi mai phải chăm chút từng ly từng tý, lúc chọn mai đưa vào chậu phải bó rễ và kê vật cứng đưới đáy chậu, như thế rễ mai mới lộ lên trên. Riêng phần thân mai phải được uốn cong  đều cho cân xứng với từng nhánh;  chậu mai cũng phải hoà hợp với cây mai, mai nhỏ thì dùng chậu bình thường, nhưng nếu những cây mai thuộc hàng “lão mai” thì phải dùng những chậu cổ mới thích hợp...

Ngày nay, thú chơi mai cảnh ở Điền Hoà không chỉ những người già mà thu hút lớp trẻ tham gia.  Toàn xã Điền Hoà có trên 300 hộ dân thì không có gia đình nào là không trồng mai, nhà nào chí ít cũng trồng 5-7 chậu, nhà trồng nhiều 50-70  chậu. Mỗi chậu mai cảnh có giá từ 3 triệu đồng trở lên,  chậu mai cảnh nào thuộc hàng “lão mai” có giá 40-50 triệu đồng, có chậu lên đến 100 triệu đồng.... Chính từ đó nhiều gia đình ở Điền Hoà đã trở nên khá giả nhờ thu nhập từ mai cảnh, có gia đình mỗi năm thu nhập trên trăm triệu đồng...

Khách thập phương tìm về Điền Hoà không chỉ những là người sành chơi mai mà cả những  những người dân từ khắp các miền quê về đây để chọn cho mình một chậu mai đẹp mang về tăng không khí ngạt ngào trong ngày xuân…