Trong khi Hà Nội, Hải Phòng và Sài Gòn có nhiều công trình kiến trúc thời thuộc địa, nhưng người ta cho rằng những công trình đẹp nhất Việt Nam lại được tìm thấy ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Dưới đây là ba ngôi nhà cổ nổi tiếng với sự kết hợp hài hoà giữa kiến trúc phương Đông và phương Tây.
Nhà của Công tử Bạc Liêu
Trần Trịnh Huy, được gọi là Công tử Bạc Liêu bởi sự giàu có và phô trương, sinh năm 1900. Là con trai thứ 3 của ông Trần Trịnh Trạch, Trịnh Huy sở hữu nhiều nhà tại khắp 6 tỉnh miền Nam. Nhiều ngôi nhà của ông được trang trí cầu kỳ nhưng ngôi nhà đẹp nhất nằm ở thành phố Bạc Liêu.
Ngôi nhà này được thiết kế và xây dựng năm 1919 bởi một kiến trúc sư người Pháp. Tất cả đồ đạc trong nhà đều được nhập từ Ý và Mỹ. Tất cả các viên gạch, phù điêu, ngói đá cẩm thạch được vận chuyển từ Pháp. Ngay cả các ốc vít cũng được khắc chữ P - cho biết nó được sản xuất tại Paris. Đồ sứ quý giá được nhập từ Trung Quốc. Sau khi hoàn thành, nó trở thành một trong những ngôi nhà đẹp nhất của ông.
Sau nhiều năm sửa chữa, ngôi nhà vẫn bảo tồn được tất cả các chi tiết sang trọng vốn có: đồ nội thất làm từ gỗ quý; bàn ghế được chạm khắc tính vi và cả một chiếc giường ước tính trị giá hơn 1 tỷ đồng. Trịnh Huy còn là người đầu tiên của Việt Nam sở hữu máy bay riêng. Thời đó, chỉ có duy nhất 2 người có máy bay riêng: ông và Vua Bảo Đại.
Nhà cổ Huỳnh Thuỷ Lê
Nhà cổ Huỳnh Thuỷ Lê, nằm bên bờ sông Tiền, là sự pha trộn kiến trúc giữa Pháp, Việt Nam và Trung Quốc. Đây là một trong những bối cảnh trong tiểu thuyết Chuyện tình của nhà văn Pháp nổi tiếng – Marguerite Duras.
Hơn 100 năm sau, ngôi nhà vẫn giữ được vẻ đẹp của nó: những bức phù điêu thời Phục Hưng, mái vòm Hy Lạp duyên dáng. Phần ngoài ngôi nhà hợp nhất với sự ấm áp và quen thuộc của kiến trúc phương Đông: chạm khắc chim và hoa. Cũng giống như ngôi nhà trên, nội thất của nhà cổ Huỳnh Thuỷ Lê được nhập từ Pháp.
Ngôi nhà được xây năm 1895 và trở nên nổi tiếng sau khi được miêu tả trong tác phẩm Chuyện tình, xuất bản năm 1984. Câu chuyện kể về mối tình giữa Huỳnh Thuỷ Lê và nhà văn thời còn trẻ. Năm 1990, Jean Jacques Annaud đã chuyển thể tiểu thuyết thành phim khiến cho ngôi nhà trở nên không chỉ nổi tiếng với người địa phương mà còn với khách du lịch nước ngoài.
Nhà cổ Bình Thuỷ, Cần Thơ
Trong phim của Annaud, chính nhà cổ Bình Thuỷ được sử dụng làm bối cảnh ngôi nhà của Huỳnh Thuỷ Lê. Được xây từ năm 1870 bởi nhà họ Dương tại thành phố Cần Thơ, ngôi nhà hiện nay vẫn thuộc sở hữu của gia đình.
Nhà cổ Bình Thuỷ là sự cân bằng giữa kiến trúc phương Đông và phương Tây, với nhiều đồ vật gia truyền quý báu. Nhà có vòm uốn và phù điêu ngoại thất kiểu Pháp, bậc thang kiểu Gothic dẫn đến sảnh chính - được trang bị bằng đồ gỗ nội thất quý ở miền Nam.
Vườn nhà có rất nhiều loài hoa lan đẹp. Sự quyến rũ của ngôi nhà còn nằm ở bộ sưu tập đồ cổ quý giá như một bàn với mặt bàn làm bằng đá cẩm thạch từ Trung Quốc, một ghế sofa kiểu Pháp từ thời vua Louis XV và bộ trà, ấm, bình khoảng 500 tuổi.