Thác Mu nằm trên dãy đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, ở độ cao hơn 1000m thuộc địa phận xóm Mu, xã Tự Do, huyện Lạc Sơn - Hòa Bình. Trải qua hành trình hơn 130 km từ Hà Nội, sau khi vượt qua đoạn đường nhỏ và xấu, thác Mu hiện ra với vẻ đẹp hoang sơ hút hồn dân phượt bụi bằng xe máy.
Nói đến Thác Mu, nhiều người còn mơ hoài về địa danh của nó, nhưng khi nhìn thấy những hình ảnh của thác thì không ít người đã bị kích thích bởi vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng Hoà Bình. Thác Mu được ví như một nàng thiếu nữ tuổi đôi mươi, trong trắng hồn nhiên và mạnh mẽ.
Khi được hỏi về sự ra đời của thác, theo lời những người dân địa phương thì: “có lẽ thác có từ thời đẻ đất, đẻ nước, đặc biệt hơn thác chỉ có một nguồn nước duy nhất từ trong dãy núi chảy ra. Dãy núi này chạy dài hàng trăm Km, nghe đâu nó chạy thông sang cả… nước bạn Lào”.
Có người đã ví: Đứng từ xa mà chiêm ngưỡng, thác Mu hệt như dải ngân hà vừa tuột khỏi cung mây. Nhưng tới thăm nơi này, ít người biết rằng: Nơi thác Mu hoang sơ, kỳ vĩ, đẹp đến mê lòng chính là địa điểm một người lính quả cảm năm xưa đã ngã xuống… Thác bản Mu như dải ngân hà đổ xuống từ thiên thanh đang rì rầm kể lại chân dung người lính Tây Tiến anh dũng cùng mối tình đẹp như một bài thơ.
Bước chân xuống thác, cảm xúc gần như vỡ òa bởi một tiên cảnh như trong các phim thần thoại, dòng nước trong xanh và mát rượi, thi thoảng lại lại xuất hiện làn sương mờ đục do hơi nước gặp gió tạo thành. Dưới chân thác có nhiều vùng nước xoáy tạo một cảm giác như trong bể xục mát xa ở những khách sạn đắt tiền. Độ sâu của đáy thác chỗ sâu nhất cũng chỉ tầm 2m nên không quá nguy hiểm cho du khách. Và thú vị hơn cả là xen kẽ dòng suối của thác vẫn có những cây to tỏa bóng mát. Chẳng khác nào chốn bồng lai tiên cảnh.
Tại đây nguồn nước không bao giờ cạn để phục vụ cho việc cấy trồng, chẳng thế mà những hàng quán vẫn thường ngâm lại đồ uống bằng nước suối thay cho tủ lạnh, nước trong khe núi chảy ra vừa trong đến độ mát lạnh. Không chỉ có nguồn nước, lượng cá suối ở đây cũng thật phong phú và thực sự là một đặc sản của miền sơn cước, có đủ các loại cá như họ nhà cá Măng, cá Trê… món ăn khoái khẩu của nhiều thực khách.
Dưới Thác Mu là Hang Mu. Chỉ mùa khô mới vào được trong hang, vì mùa mưa nước chảy rất xiết. Khi vào hang, người ta phải mang theo đèn pin hoặc đuốc để soi đường. Chẳng ai biết hang Mu dài bao nhiêu, vì chưa có người nào đi được đến tận cùng. Bù lại, trong lòng hang là một động đá lớn với nhiều thạch nhũ tuyệt đẹp, hình thù kỳ quái. Khi được ánh sáng của đuốc, đèn chiếu vào, các khối nhũ đá bỗng trở lên lấp lánh, huyền ảo như được dát vàng, dát bạc. Hang Mu xứng đáng là một kỳ quan thiên nhiên mà tạo hoá đã ưu ái ban cho mảnh đất này.
Sẽ trọn vẹn hơn cho chuyến du lịch đến thác Mu nếu bạn được thưởng thức rượu cần và các món thịt lợn Mán, từ lâu đã trở thành đặc sản văn hoá ẩm thực nơi đây.
Nếu ai đó về Hòa Bình mà chưa đi thăm, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Thác Mu, thưởng thức men say ngây ngất rượu cần dưới chân thác với những người dân mộc mạc, chân chất của vùng quê, xem như còn thiếu nhiều cảm xúc lắm.
