
Đó là Khu du lịch văn hóa sinh thái Long Việt, thuộc thôn Nghe, xã Vân Hòa, huyện Ba Vì (Hà Nội). Bước qua cánh cổng vòm phủ cây xanh, là ta bước vào thế giới của xưa cũ. Cây cầu rêu phong; nếp nhà cổ; chợ xưa; giếng làng; cây rơm, bụi tre với đàn trâu nằm nghe gió…
Ta có thể thả bộ trên những lối đi lát gạch đỏ, hai bên đường nhiều loại cây quen tên như ổi, mít, sung, đại, me, lộc vừng, si, mộc… nhưng hình dáng hết sức kỳ dị. Mỗi bước đi ta có thể dừng lại ngắm cây đèn đội nón gỗ, phiến đá vân mây, bông hoa chuối tươi đỏ; cũng có thể ngồi đung đưa chân trên chiếc cầu ao bắc hờ hững qua mặt nước, nhìn đàn cá thổi vô vàn bong bóng như chào hỏi.
Đến nơi này, những người mê đồ cổ hẳn sẽ thích những cổ vật có niên đại đến hàng nghìn năm như trống đồng, rìu đá, đèn cổ, chum lọ, bình. Người đã qua thời bao cấp được trở về không gian xưa với bộ sưu tập đồ sộ các loại đài/cát sét, đồng hồ, bật lửa, máy ảnh, máy khâu, quạt con voi; các loại tem phiếu, sổ mua gạo, chất đốt, bếp dầu, ấm tích, chậu nhôm…
Người đã từng trải qua quân ngũ không khỏi nhớ lại những ngày tháng ở chiến trường khi bước vào khu trưng bày hiện vật chiến tranh với bom, súng, đạn, quân trang, quân dụng. Người ưa khám phá văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số vùng núi phía Bắc sẽ được chiêm ngưỡng không gian sống của đồng bào Mông, Thái, các vật dụng gắn với đồng bào dân tộc như cối xay ngô, quạt gỗ. Còn người thích tìm hiểu văn hóa thờ cúng sẽ được tiếp cận với bộ sưu tập khổng lồ các bức tượng cổ liên quan đến tín ngưỡng lâu đời trưng bày tại Nhà thờ Mẫu, Nhà Tổ Long, Tháp Vân Long.
Nằm trọn vẹn trên quả đồi khoảng 20ha, công trình đặt ở đỉnh đồi được coi là trái tim của Long Việt có tên là Tâm Long (tim rồng). Trong nhà Tâm Long, vật được trưng bày ở vị trí trung tâm là bức Chiếu Dời đô của Vua Lý Công Uẩn (vị Hoàng đế sáng lập nhà Lý, trị vì từ năm 1009 đến khi qua đời năm 1028).
Anh Nguyễn Quốc Huy, hướng dẫn viên của Long Việt cho biết: Bức Chiếu dời đô bằng chữ Hán chạm nổi trên gỗ vàng tâm, sơn son thếp vàng đặt tại Tâm Long có niên đại 700-800 năm (xác định bằng phương pháp carbon phóng xạ). Đây là bản duy nhất còn lại trong số mười hai bản được sao từ bản chính để tặng các quan tri phủ có nhiều thành tích. Tác phẩm giá trị này được Lê Trung Tuấn (ông chủ của Long Việt) mua lại từ các nhà buôn đồ cổ.
Một điểm độc đáo nữa của Long Việt là có Khu giáo dục phòng, chống ma túy và đào tạo kỹ năng phòng, chống ma túy (hiện đang được nâng cấp, sửa chữa). Đây được coi là tiền thân của bảo tàng ma túy đầu tiên tại Việt Nam. Nơi này trưng bày các công cụ sản xuất, bào chế ma túy; những hình ảnh thảm khốc về “cái chết trắng” do ma túy gây ra. Ý tưởng của Lê Trung Tuấn nhằm hướng đến giáo dục lớp trẻ để họ biết nguy hiểm mà tránh xa ma túy.
Điều thú vị là các công trình ở Long Việt mở cửa suốt ngày đêm và không có người canh gác (chỉ quan sát bằng camera) khiến người xem có cảm giác tự nhiên, thoải mái. Khu nhà ở sát khu tham quan nên ta có thể tranh thủ cả buổi tối để chiêm ngưỡng, tìm hiểu. Vào sáng sớm, thả bộ tập thể dục hít không khí thơm khiết và ngồi thiền trong khung cảnh thanh tịnh sẽ cho ta cảm giác rất tuyệt vời.