Mát lành dưa chuột nếp Phú Bình

Phú Bình là đất thuần nông nổi tiếng với gạo với gà, nhưng cũng vùng đất ấy người dân còn có thêm một thứ đặc sản giản dị nhưng quyến rũ lạ lùng, đó là dưa chuột nếp.

Ở Thái Nguyên, dưa chuột được trồng khắp các địa phương trong tỉnh, nhưng chỉ có dưa của vùng đất Phú Bình là thơm ngon nổi tiếng. Dưa chuột Phú Bình quả thon, cùi dày, nhiều nước và đặc biệt là thơm mùi nếp mới. Cắt quả dưa cứ tưởng nhà ai bỏ gạo nếp ra ngâm. Hương thơm lạ lùng khiến ai ăn lần đầu đều ngạc nhiên không thể quên. Giống dưa này đem trồng nơi khác vẫn cho quả mọng nhiều nước nhưng mùi hương thì không còn nguyên vẹn, chẳng khác giống dưa thường.

Khi không khí lễ hội của ngày Tết Nguyên Đán đã vời vợi xa và ngoài đồng xanh um màu mạ mới cũng là lúc bắt đầu vụ dưa. Dưa chuột nếp chỉ trồng mỗi năm một vụ. Người ta trồng dưa từ giữa tháng Giêng đến tháng Ba âm lịch là có thể thu hoạch. Phú Bình là đất thuần nông nên ruộng chủ yếu để trồng lúa, nhưng hầu như nhà nào cũng có dăm ba sào dưa chuột. Dưa chuột nếp không khó trồng nhưng năng suất thấp. Mỗi sào dưa thu hoạch trên dưới 200 kilôgam. Vì dưa Phú Bình ngon nổi tiếng nên  đa phần khách buôn xuống tận vườn đặt mua.

Lại nhớ những ngày còn cắp sách, lớp chuyên văn của tôi có hai học trò người Phú Bình, cứ đến mùa dưa chuột, cả lũ lại đạp xe ngược đường về đất lúa ăn dưa. Đường Phú Bình hồi đó chưa trải nhựa như bây giờ, bụi đỏ và dốc lên dốc xuống nhưng cứ nghĩ đến những quả dưa thơm, mát lịm là quên hết mệt mỏi.

Mỗi lần về Phú Bình, tôi thích nhất được chui vào tận giữa ruộng dưa. Có khi đang đi trên đường cả lũ giao cho một đứa trông xe rồi  rủ nhau xuống ruộng ăn trộm dưa. Có đáng gì đâu mấy quả dưa, vẫn biết chủ ruộng mà bắt được không no đòn cũng bị mắng té tát thế mà đứa nào cũng mê. Cái cảm giác nhớn nhác, thấp thỏm ngồi trong ruộng dưa, bẻ từng quả, phủi qua bụi đất, cho vào miệng ngoạm từng miếng to đã khát cứ theo tôi cho đến tận bây giờ.