Chiến tranh đã lùi xa nhưng ở nhiều miền của Tổ quốc và các nước bạn vẫn còn những liệt sĩ đã anh dũng hy sinh nhưng chưa tìm thấy hài cốt. Chính vì vậy, việc đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền đến đông đảo quần chúng nhân dân và lực lượng vũ trang trong công tác tìm kiếm hài cốt liệt sĩ đã, đang được Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh triển khai nghiêm túc, bài bản…
Đại tá Ngô Hồng Thái, Phó trưởng Ban Chỉ đạo 515 (Ban Chỉ đạo tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ) tỉnh, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh cho biết: Trong những năm qua, Bộ CHQS tỉnh đã làm tốt công tác tham mưu cho uBND tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh thực hiện hiệu quả Quyết định số 1237/QĐ-TTg ngày 27/7/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo (gọi tắt là Đề án 1237). Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở nên thời gian qua, các tổ chức, đơn vị đã tìm kiếm, đưa được nhiều hài cốt liệt sĩ về nghĩa trang các địa phương trong tỉnh.
Đến xã Phúc Thuận (T.X Phổ yên) những ngày này, nhiều người chia sẻ với nhau về thông tin các cơ quan chức năng vừa đưa 12 phần mộ dân công hỏa tuyến và bộ đội hy sinh trong kháng chiến vào nghĩa trang. Thấy chúng tôi đến, ông Lục Văn Sáu, xóm Hạ, xã Phúc Thuận hồ hởi đón tiếp. Câu chuyện ông nói với chúng tôi chỉ xoay quanh việc khi nào cất bốc những phần mộ dân công được chôn cất trên chính mảnh vườn của gia đình ông trong hơn 66 năm qua. Câu chuyện về cả tiểu đội dân công hy sinh trong lúc ăn trưa của 66 năm trước luôn được ông nhớ như in rồi kể cho chúng tôi nghe: “Một quả bom phá đã đánh chúng đội hình tiểu đội dân công trong lúc đang ăn trưa năm 1953, sức mạnh của trái bom ấy đã lấy đi sinh mạng toàn bộ 12 người; quần áo của các anh, các chị đều bị cháy hết; nhiều người còn mất cả chân, tay… Sau khi quân địch rút, nhân dân xóm Hạ đã chôn cất họ trên chính mảnh vườn của gia đình tôi…”. Đã có lần gia đình ông Sáu báo cáo sự việc với địa phương nhưng do chưa đủ căn cứ nên công việc cất bốc chưa được triển khai. Sau khi có Đề án 1237, được gia đình ông Sáu cung cấp thông tin, mọi công tác từ xác minh, lập bản đồ tìm kiếm được triển khai một cách khẩn trương. Chia sẻ với chúng tôi, ông Đỗ Công Hanh, Phó Chủ tịch uBND xã Phúc Thuận cho biết: khi nhận được mọi thông tin cung cấp từ quần chúng nhân dân về các phần mộ liệt sĩ còn nằm rải rác trên địa bàn, chúng tôi đã báo cấp trên và tiến hành phối hợp triển khai thứ tự các bước theo quy định. Chính vì vậy, việc hoàn tất các thủ tục hồ sơ đã được triển khai nên các phần mộ sẽ được quy tập về nghĩa trang địa phương theo quy định.
Trung tá Phan Tư Định, Trưởng Ban Chính sách, Phòng Chính trị (Bộ CHQS tỉnh) cho biết: Bộ CHQS tỉnh là cơ quan thường trực của Đề án nên đã tổ chức đoàn khảo sát, xác minh các thông tin về hài cốt liệt sĩ tại nhiều địa bàn trong tỉnh. Chúng tôi đã tiếp nhận thông tin từ các địa phương, như: T.P Thái Nguyên, T.P Sông Công, T.X Phổ yên, huyện Phú Bình… Từ đó, Bộ CHQS tỉnh khảo sát thực tế, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm quy tập liệt sĩ. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng còn cung cấp trích lục thân nhân liệt sĩ được gần 1 nghìn đối tượng và tổ chức 3 buổi hội thảo kết luận thông tin 39 phần mộ liệt sĩ tại huyện Đồng Hỷ, T.X Phổ yên và T.P Thái Nguyên.
Sau khi đầy đủ thông tin về các phần mộ liệt sĩ, Bộ CHQS tỉnh phối hợp với cấp ủy, chính quyền các huyện, thành, thị trong tỉnh thực hiện việc quy tập theo nghi lễ trang nghiêm và quy trình chặt chẽ. Cụ thể, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với huyện Đồng Hỷ tổ chức quy tập và an táng 11 phần mộ liệt sĩ tại xã Tân Long bảo đảm đúng nghi lễ trang trọng được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương đánh giá cao. Trong thời gian tới, Bộ CHQS tỉnh sẽ phối hợp với T.X Phổ yên, T.P Thái Nguyên tiến hành quy tập các phần mộ liệt sĩ đã xác định.
Song song với công tác xác minh, lập bản đồ tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, Bộ CHQS tỉnh đã phối hợp với các sở, ngành, địa phương, đơn vị tổ chức tuyên truyền và thực hiện có hiệu quả công tác này. Tiếp đó là Bộ CHQS tỉnh đã tham mưu với uBND tỉnh lập các đoàn tiến hành kiểm tra, đôn đốc việc tổ chức, rà soát, kiện toàn hồ sơ liệt sĩ đang quản lý, xác định số lượng và danh sách liệt sĩ của từng đơn vị trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, đối với những phần mộ liệt sĩ chưa quy tập vào nghĩa trang liệt sĩ còn nằm rải rác ở vùng sâu, vùng xa, dấu vết bị mất nên cần có thời gian và quá trình thực hiện để xác định chính xác, tránh nhầm lẫn. Vì trong thực tế có những trường hợp cơ quan chức năng của tỉnh xác định được thông tin, phần mộ của liệt sĩ nhưng khi tiến hành khai quật không có hài cốt hoặc di vật. Bởi nguồn thông tin mộ liệt sĩ cơ quan chức năng nắm được chủ yếu dựa vào các ban liên lạc cựu chiến binh, cán bộ hưu trí và nhân dân cung cấp nên rất khó khăn trong việc xác định...
Ở nơi nào đó vẫn còn những liệt sĩ chưa tìm được hài cốt để đưa về quê hương là sự thôi thúc những người đang sống trong hòa bình tiếp tục hành trình tìm kiếm. Đó chính là tình cảm, sự tri ân đối với những cống hiến, hy sinh to lớn của thế hệ cha anh cho hòa bình, tự do hôm nay. Nên dù xác định công tác này rất khó khăn nhưng trong thời gian tới, Bộ CHQS tỉnhtiếp tục phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền 9 huyện, thành,thị trong tỉnh và các cơ quan thông tin đại chúng tăng cường tuyên truyền công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, thiết lập trang thông tin điện tử để cung cấp thông tin liệt sĩ trên địa bàn…với khát khao sớm đưa hài cốt các anh, các chị về nghĩa trang liệt sĩ địa phương để chăm lo, thờ phụng.