Trung đoàn 213 được thành lập ngày 3-2-1963 theo Quyết định số 69/QĐ của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trên cơ sở Tiểu đoàn Pháo cao xạ 24 Quân khu Hữu Ngạn.
Ngày 3/2/1964, Trung đoàn tổ chức Đại hội Đảng bộ lần thứ nhất quyết nghị các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, đồng thời đề nghị cấp trên lấy ngày này làm ngày truyền thống và lấy tên đồng chí Trần phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng là tên của Trung đoàn.
Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn 213 đã cơ động chiến đấu trên 10 tỉnh, thành phố trong cả nước và trên đất bạn Lào; chiến đấu 379 trận, bắn rơi 106 máy bay của đế quốc Mỹ, gồm 17 kiểu loại, trong đó có 22 chiếc rơi tại chỗ, tiêu diệt và bắt sống nhiều giặc lái.
Dù ở đâu, trong điều kiện, hoàn cảnh nào, Trung đoàn cũng đều chiến đấu dũng cảm, lập công xuất sắc, góp phần viết nên truyền thống “Anh dũng tuyệt vời, dám đánh, quyết đánh thắng địch trong mọi tình huống”. Với chiến công và thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến và trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Trung đoàn vinh dự 2 lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác; được Nhà nước bạn Lào tặng thưởng Huân chương Ixara hạng Nhất và trao quốc kỳ Lào cho Trung đoàn…Phát huy truyền thống đơn vị Anh hùng, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 213 đang ra sức thi đua Mừng Đảng, mừng Xuân, mừng ngày truyền thống Trung đoàn; quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, không để bất ngờ vì các tình huống trên không, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc.
Những ngày đầu Xuân mới Nhâm Dần 2022, đến thăm Trung đoàn 213, Sư đoàn 363 (Quân chủng Phòng không – Không quân) đóng quân trên địa bàn TP Hạ Long (Quảng Ninh) đâu đâu cũng ngập tràn khí thế thi đua sôi nổi lập thành tích cao nhất chào mừng kỷ niệm 92 năm ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam (3-2-1930/3-2-2022), 58 năm ngày truyền thống Trung đoàn 213 (3-2-1964/3-2-2022).
Thượng tá Nguyễn Huy Trung, Chính uỷ Trung đoàn cho biết: “Toàn đơn vị đang trong giai đoạn cao điểm thực hiện đợt thi đua “Mừng Đảng - Mừng Xuân – Ra quân quyết thắng”, tập trung hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ), quản lý vùng trời, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”.
Cùng Trung tá Bùi Tiến Dũng, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 213 đi thăm, kiểm tra công tác trực SSCĐ Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022 tại Tiểu đoàn 184 - đơn vị đang làm nhiệm vụ trực ban chiến đấu khối A. Dù là ngày tết, song đơn vị vẫn duy trì nghiêm túc nền nếp canh trực, SSCĐ. Tình huống giả định đặt ra là: Đơn vị đánh địch tập kích đường không bảo vệ TP Hạ Long. Ngay lập tức, mệnh lệnh báo động chuyển lệnh chiến đấu cấp 1 được phát ra. Một phút sau, tất cả cán bộ, chiến sĩ (CBCS) trong kíp chiến đấu của đơn vị đã vào vị trí. Giọng đồng chí Tiểu đoàn trưởng dõng dạc: “Mục tiêu vào vùng phóng, mở mạch chiến đấu, nâng cao thế, bám sát... quả 1, phóng... quả 2, phóng...”. Cả trận địa sục sôi không khí chiến đấu, toàn bộ trí lực của CBCS dồn hết vào việc tiêu diệt mục tiêu. Chỉ ít giây sau, các trắc thủ báo cáo, mục tiêu đã bị tiêu diệt.
Trung tá Bùi Tiến Dũng phấn khởi cho biết: “Đảm nhiệm nhiệm vụ trực SSCĐ bảo vệ vùng trời Đông Bắc của Tổ quốc và các mục tiêu trọng điểm trên địa bàn TP Hạ Long, những năm qua, CBCS đơn vị luôn ý thức tốt nhiệm vụ của mình, sẵn sàng chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống. Để không bị bất ngờ, lỡ thời cơ và tiêu diệt máy bay địch ngay từ loạt đạn đầu, chúng tôi xây dựng cho CBCS có bản lĩnh chính trị vững vàng, huấn luyện giỏi về chuyên môn, làm chủ các loại vũ khí, khí tài, trang bị kỹ thuật. Năm 2021, Kíp chiến đấu của đơn vị tham gia bắn đạn thật khí tài Tên Lửa C125 - 2TM do Quân chủng tổ chức tại trường bắn quốc gia TB1, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, diệt mục tiêu, được Tư Lệnh Quân chủng tặng cờ đơn vị bắn giỏi. Dịp Tết năm nay, đơn vị đã quán triệt tốt kế hoạch SSCĐ của Bộ Tư lệnh Quân chủng và Sư đoàn 363, đồng thời xây dựng kế hoạch tổ chức quán triệt và triển khai cho toàn thể cán bộ, chiến sĩ thực hiện một cách nghiêm túc. Kíp chiến đấu của đơn vị luôn ở trạng thái SSCĐ cao, các tổ công tác đã được luyện tập thành thục các phương án chiến đấu, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ khi có tình huống”.
Trở lại khuôn viên Trung đoàn bộ, dọc hai bên đường từ cổng vào trong đơn vị rợp bóng cờ hoa. Hệ thống panô, khẩu hiệu mừng Đảng quang vinh, mừng Xuân Nhâm Dần, mừng ngày truyền thống của Trung đoàn được trang hoàng lộng lẫy.
Tại sân vận động trung tâm, CBCS đơn vị đang tham gia các hoạt động mừng xuân mới, trên khuôn mặt của mỗi CBCS ánh lên niềm tự hào, phấn khởi. Binh nhất Nguyễn Trọng Hiếu, chiến sĩ Đại đội 10 (Trung đoàn 213) chia sẻ: “Tôi rất vinh dự được học tập, rèn luyện tại đơn vị có bề dày truyền thống. Dẫu còn khó khăn, vất vả, song chúng tôi sẽ luôn đoàn kết, gắn bó, quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, xứng đáng với sự cống hiến, hy sinh của các thế hệ cha anh…”.
Trung tá Phạm Thanh Trâm, Phó chính ủy Trung đoàn hồ hởi: “Ra đời đúng ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam, vinh dự được mang tên Trần Phú-Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng ta, CBCS Trung đoàn luôn ý thức rõ vinh dự và trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ. Đến nay hầu hết các nội dung, chỉ tiêu của đợt thi đua đã được CBCS đơn vị hoàn thành. Không chỉ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác huấn luyện, SSCĐ, đơn vị còn chú trọng nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật và tiến hành tốt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị và công tác dân vận. Các cơ quan, đơn vị đã hoàn thành công trình “Câu lạc bộ thanh niên” chào mừng ngày truyền thống Trung đoàn, phục vụ tốt nhu cầu vui chơi giải trí cho bộ đội.
Năm nay, dù dịch COVID – 19 diễn biến phức tạp, nhưng không vì thế mà các hoạt động tập thể kém vui. Đơn vị đã phối hợp với Thành đoàn Hạ Long tổ chức chương trình “Tết canh trời – Xuân biên cương hải đảo” Xuân Nhâm Dần 2022 với nhiều hoạt động ý nghĩa thiết thực như: Thi trang trí mâm ngũ quả, thi gói và nấu bánh chưng; tổ chức các trò chơi dân gian giữa cán bộ, chiến sĩ đơn vị và đơn vị kết nghĩa, tặng 100 chiếc bánh chưng cùng nhiều phần quà cho các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn đơn vị đóng quân…
Thực hiện chương trình “Quân đội chung tay xây dựng nông thôn mới”, đơn vị đã phối hợp với chính quyền địa phương xây dựng 2 ngôi nhà đồng đôi, nhà tình nghĩa tại phường Hà Lầm và phường Hà Trung (TP Hạ Long).
Đơn vị cũng tham gia hàng trăm ngày công giúp nhân dân địa phương vệ sinh môi trường, giảm nghèo, chữa cháy rừng, thực hiện các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn... Để có được những kết quả trên, Đảng uỷ, chỉ huy Trung đoàn đã làm tốt công tác giáo dục nâng cao nhận thức cho bộ đội về truyền thống anh hùng của Đảng, dân tộc và quân đội; truyền thống xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Trung đoàn...
Chia tay CBCS Trung đoàn 213 khi mùa xuân mới đã về, ngập tràn trên khắp mọi miền quê hương đất nước, tôi cảm nhận được niềm tự hào, phấn khởi của những cán bộ, chiến sĩ nơi đây đang ngày đêm không quản gian lao, vất vả canh giữ bầu trời Đông Bắc thân yêu của Tổ quốc, cho nhân dân được sống trong hòa bình, hạnh phúc.
