Do bột mì và gạo tăng giá, khoai tây, một lương thực vốn có vị trí khiêm tốn và lâu nay bị định kiến là dễ gây phát phì – đã được xem là chìa khoá giúp thế giới khắc phục nạn đói với giá rẻ.
Khoai tây, xuất xứ từ Peru, có thể trồng ở hầu hết các độ cao và các loại khí hậu: từ những sườn đồi cằn cỗi, giá lạnh trên dãy núi Andes đến đồng bằng nhiệt đới của châu Á. Khoai tây cần rất ít nước, và chỉ 50 ngày là cho thu hoạch với sản lượng cao gấp hai đến bốn lần so với lúa mì hay gạo.
Theo bà Pamela Anderson, Giám đốc Trung tâm Khoai tây quốc tế ở Lima (CIP), một tổ chức khoa học phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu các giống khoai tây để giúp tăng cường an ninh lương thực, khả năng lương thực sản xuất ra không đủ nuôi sống thế giới là hoàn toàn hiện thực. Giống như nhiều người khác, bà cho rằng, khoai tây và một phần của giải pháp.
Khoai tây có khả năng trở thành chìa khoá giải quyết vấn đề đói lương thực do giá lương thực tăng cao, dân số thế giới tăng nhanh (cứ 10 năm dân số thế giới lại tăng thêm một tỷ người), giá phân bón và dầu diesel cũng leo thang và ngày càng nhiều diện tích đất được dùng để canh tác các loại cây nguyên liệu cho sản xuất nhiên liệu sinh học.
Để gây sự quan tâm đối với khoai tây, LHQ đã gọi năm 2008 là Năm quốc tế về Khoai tây và gọi loại củ này là “kho báu chưa phát lộ”.
Nhiều chính phủ trên thế giới đã bắt đầu coi trọng khoai tây. Trước tình hình giá bột mì tăng gấp đôi so với năm ngoái, các nhà lãnh đạo
Dù khoai tây xuất hiện đầu tiên ở
Một yếu tố khiến khoai tây có giá phải chăng đó là không giống như bột mì, nó không phải là thứ hàng hoá mang tính toàn cầu, bởi vậy không hấp dẫn các đầu tư mang tính đầu cơ.
Mỗi năm, nông dân trên toàn thế giới sản xuất khoảng 600 triệu tấn lúa mì và khoảng 17% tổng số đó được đem giao dịch trên thị trường quốc tế.
Sản lượng lúa mì gần như gấp đôi sản lượng khoai tây. Các nhà phân tích ước tính, chưa đến 5% khoai tây được đem giao dịch trên thị trường quốc tế, và giá cả chủ yếu phụ thuộc vào khẩu vị từng địa phương thay vì nhu cầu quốc tế.
Khoai tây tươi khá nặng và có thể bị thối rữa khi vận chuyển, bởi vậy việc buôn bán khoai tây phát triển chậm. Khoai tây cũng dễ mang theo mầm bệnh, khiến việc xuất khẩu còn hạn chế để tránh lây lan dịch bệnh trên cây trồng.
Những yếu tố kể trên khiến giá khoai tây ở một số nước thấp, và khoai tây không phải là loại cây trồng hấp dẫn đối với người nông dân. Người trồng khoai tây ở Peru cho rằng chính phủ phải giúp khơi dậy nhu cầu tiêu thụ khoai tây.
“Giá khoai tây thấp. Không đáng để tốn công trồng trọt,” bà Juana Villavicencio, người có thâm niên trồng khoai tây đã 15 năm và hiện bán khoai tây với giá chỉ vài xu một kg ở chợ Cusco thuộc miền nam Peru, nói.
Tuy nhiên, mới đây các nhà khoa học Đức đã giới thiệu các giống khoai biến đổi gene có thể chống lại bệnh mốc sương (late blight) - một loại bệnh nguy hại nhất ở cây khoai tây. Căn bệnh này này hiện vẫn khiến khoảng 20% số vụ khoai tây trên toàn thế giới mất mùa mỗi năm, các nhà khoa học Đức cho biết.
Theo họ, nếu dùng hạt giống khoai tây sạch, không nhiễm virus thì nông dân có thể tăng sản lượng 30% và đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu. Điều này sẽ khuyến khích họ trồng nhiều khoai tây hơn bởi vì các công ty có thể xuất khẩu khoai tây đặc sản ra nước ngoài thay vì chỉ xuất khẩu các món khoai tây đã được chế biến sẵn như khoai tây chiên.
