Ngoại trưởng Mỹ tiếp tục sứ mạng Trung Đông và châu Âu

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton hôm 1/3 đã bắt đầu chuyến công du nước ngoài thứ hai để đánh giá triển vọng hòa bình Trung Đông, thúc đẩy quan hệ với các đồng minh châu Âu và nhắc nhở người đồng cấp Nga rằng nỗ lực tái thiết quan hệ của Mỹ với Moscow là có giới hạn.

Bà Hillary bắt đầu chuyến công du kéo dài một tuần này bằng việc tham dự hội nghị quốc tế ở Ai Cập. Vào ngày 2/3, bà sẽ tuyên bố Mỹ cam kết viện trợ nhân đạo 900 triệu USD cho việc tái thiết dải Gaza.

Palestine đang tìm kiếm 2,8 tỷ USD cho việc tái thiết vùng lãnh thổ trên sau chiến dịch quân sự của Israel. Mỹ không công nhận Hamas - nhóm Hồi giáo kiểm soát Gaza - và sẽ không cho phép tiền viện trợ rơi vào tay Hamas. Do bất đồng giữa phong trào Fatah và Hamas nên một số cam kết lớn trị giá hơn 1 tỷ USD của các nước Ảrập vẫn chưa thể thực hiện.

Hội nghị tài trợ cho Gaza phản ánh phần nào nỗ lực của Mỹ nhanh chóng gây ảnh hưởng đối với những sự kiện tại đó, nơi Hamas được Iran hậu thuẫn và phản đối đàm phán hòa bình với Israel. Hamas bất đồng với nhóm Fatah của Tổng thống Palestine Abbas - nhóm ủng hộ việc đàm phán hòa bình với Israel.

Ngoại trưởng Mỹ cũng sẽ thăm Israel để tái khẳng định cam kết của Tổng thống Obama về việc tìm kiếm "giải pháp hai nhà nước", tức là thiết lập một nhà nước Palestine có chủ quyền, cùng tồn tại hòa bình với Israel.

Sau cuộc tổng tuyển cử hôm 10/2, Israel đang xúc tiến thành lập chính phủ mới. Cựu Thủ tướng Netanyahu theo đường lối cứng rắn đang nỗ lực thành lập chính phủ liên minh. Ông Netanyahu, người phản đối thúc đẩy tiến trình hòa bình với Palestine, đã được yêu cầu thành lập chính phủ mới do nhận được sự ủng hộ của đa số các nghị sĩ quốc hội.

Khả năng thành lập một chính phủ gồm các đảng tôn giáo cánh hữu gần như là chắc chắn sau khi ông Netanyahu không thuyết phục được Ngoại trưởng Livni, lãnh đạo đảng Kadima, gia nhập liên minh. Một chính phủ gồm các đảng cánh hữu sẽ khiến cho Israel đối đầu với chính quyền Obama. Ông Obama đã cam kết thúc đẩy tiến trình hòa bình Trung Đông.

Bà Hillary cũng sẽ tới bờ Tây để gặp các lãnh đạo của Chính quyền Palestine, trong đó có Thủ tướng Salam Fayyad và Tổng thống Abbas.

Sau khi tập trung vào châu Á trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên, bà Hillary giờ đang tìm cách thúc đẩy quan hệ giữa Mỹ với Trung Đông và châu Âu.

Daniel Fried, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề châu Âu, nói rằng chủ đề chính trong chuyến thăm Brussels vào thứ năm tuần tới của bà Hillary sẽ là thúc đẩy thiện chí chính trị ở hai bờ Đại Tây dương và ràng buộc NATO vào một chương trình nghị sự chung, xuyên Đại Tây dương, chứ không phải một chương trình nghị sự của Mỹ.

Thứ sáu tới, bà Hillary dự định gặp Ngoại trưởng Nga Lavrov tại Geneva. Ông Lavrov đã có quan hệ không mấy hòa khí với người tiền nhiệm của bà Hillary. Ngoại trưởng Mỹ đã nói rằng chính quyền Obama sẵn sàng nhanh chóng xem xét việc cắt giảm hơn nữa vũ khí hạt nhân.

Fried nói rằng mặc dù chính quyền mới quan tâm tới việc cải thiện quan hệ với Nga, song bà Hillary sẽ nhắc nhở ông Lavrov Mỹ không chấp nhận lý lẽ của Nga rằng Nga có tầm ảnh hưởng ở Trung Á và Đông Âu - ảnh hưởng giúp Nga có tiếng nói đặc biệt về các vấn đề như lá chắn tên lửa.

Ngoại trưởng Mỹ sẽ kết thúc chuyến công du bằng việc thăm Thổ Nhĩ Kỳ để thảo luận một loạt vấn đề, trong đó có chiến lược của Obama tại Afghanistan. Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng Mỹ nên quan tâm nhiều hơn tới việc mở rộng và cải thiện các lực lượng an ninh ở Afghanistan và gây sức ép buộc các nhà chức trách Afghanistan hòa giải với lực lượng Hồi giáo nổi dậy, chứ không nên triển khai thêm hàng chục nghìn lính Mỹ.