Bước tiến mới trong quan hệ Nga - Trung

Quan hệ Nga - Trung vừa đạt được bước tiến mới sau chuyến thăm chính thức Trung Quốc từ ngày 12 đến 14/10 của Thủ tướng Nga Vla-đi-mia Pu-tin.

Kết quả cuộc hội đàm giữa hai Thủ tướng cùng với khoảng 40 thỏa thuận hợp tác (trị giá 3,5 tỷ USD) được ký kết, là thành công nổi bật trong chuyến công du đầu tiên tới Trung Quốc của Thủ tướng Pu-tin kể từ khi nhậm chức hồi tháng 5 năm ngoái.

Đúng vào thời điểm hai nước kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Pu-tin không chỉ là sự kiện đánh dấu bước tiến trong quan hệ Nga - Trung, mà còn là dịp để các nhà lãnh đạo hai bên bàn thảo các giải pháp thúc đẩy hợp tác trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế thế giới hiện nay. Vì thế, không phải ngẫu nhiên Thủ tướng Pu-tin khẳng định, quan hệ hợp tác Nga - Trung là cơ sở cho sự ổn định toàn cầu, trong đó có vai trò giải quyết các vấn đề quốc tế nhạy cảm cũng như bảo đảm nền hòa bình và phát triển chung trên thế giới. Trong khi đó, Thủ tướng Ôn Gia Bảo cho rằng, bất chấp nhiều thăng trầm, quan hệ Trung - Nga đã chín muồi sau 60 năm. Việc thiết lập quan hệ đối tác hợp tác chiến lược Trung - Nga năm 1996 là một "hòn đá tảng" trong quan hệ song phương. Theo Thủ tướng Ôn Gia Bảo, quan hệ hai nước đã đạt đến "tầm cao lịch sử và đang hướng tới một nấc thang mới".

Tuyên bố trên của hai Thủ tướng hoàn toàn có cơ sở, bởi giữa Nga và Trung Quốc hiện có nhiều "lợi ích và trách nhiệm" liên quan mật thiết với nhau. Trong đó, việc hai nước đều là thành viên quan trọng của một loạt tổ chức quốc tế lớn như: Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an LHQ; Nhóm các nước công nghiệp phát triển và mới nổi (G-20); Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO); Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC)... trở thành nền tảng cho việc thúc đẩy hợp tác trong thời gian qua cũng như trong tương lai.

Có nhiều lý do khiến Nga - Trung ngày càng xích lại gần nhau không chỉ ở trên các diễn đàn quốc tế và khu vực. Điều này giải thích vì sao trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của Thủ tướng Pu-tin lại có nhiều thỏa thuận thương mại lớn như vậy được ký kết. Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng kinh tế - tài chính toàn cầu chưa thực sự chấm dứt, việc muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào đồng USD của Mỹ có thể xem là một mục tiêu chung dài hạn mà cả Nga và Trung Quốc đều đang hướng tới. Cùng với đó, hợp tác kinh tế - thương mại vẫn là ưu tiên hàng đầu của hai nước. Số liệu thống kê năm 2008 cho thấy, kim ngạch thương mại hai chiều Nga - Trung đã đạt con số kỷ lục 56,83 tỷ USD. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Nga, còn Nga là đối tác thương mại lớn thứ 11 của Trung Quốc.

Cùng với kinh tế, hợp tác năng lượng luôn đóng vai trò chủ chốt trong quan hệ hợp tác Nga - Trung. Đây cũng là chủ đề "nóng" được bàn thảo trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của Thủ tướng Pu-tin. Việc hai bên đạt được nhiều thỏa thuận về năng lượng từ đầu năm đến nay, trong đó có bản ghi nhớ về việc cung cấp khí đốt tự nhiên từ Nga sang Trung Quốc (ký kết tháng 6 vừa qua) đã giúp Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng đối với cả hai khu vực giàu có năng lượng thuộc Nga và Trung Á. Những thỏa thuận về năng lượng cho thấy, Nga dường như đang từ bỏ giấc mơ độc quyền khu vực Viễn Đông trước sức mạnh tài chính của Trung Quốc. Rõ ràng các công ty năng lượng của Nga đang rất cần nguồn vốn từ Trung Quốc; trong khi đó, đất nước đông dân nhất thế giới này lại muốn có cơ hội đa dạng hóa các nguồn cung năng lượng để phát triển kinh tế.

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Nga Pu-tin không chỉ mở ra bước tiến mới trong quan hệ Nga - Trung mà còn cho thấy mối quan hệ này ngày càng trở nên nồng ấm hơn. Song, điều đó không có nghĩa hai bên đã vượt qua mọi bất đồng. Để đạt được "tầm cao lịch sử và hướng tới một nấc thang mới" như Thủ tướng Ôn Gia Bảo khẳng định, hai bên còn phải vượt qua không ít thách thức.