Ba Lan rơi vào khoảng trống quyền lực khổng lồ

Tổng thống cùng hàng loạt quan chức cấp cao Ba Lan đột ngột tử nạn tạo ra những khoảng trống quyền lực khổng lồ mà quốc gia này khó lấp đầy trong thời gian tới.

Cựu Tổng thống Ba Lan Aleksander Kwasniewski thừa nhận, tai nạn sẽ có tác động “khủng khiếp” tới xã hội, nền chính trị Ba Lan. 

Tác động đầu tiên của tai nạn dễ thấy nhất chính là khoảng trống quyền lực trong rất nhiều lĩnh vực. Ngoài vợ chồng Tổng thống, 35 quan chức cấp cao như Tư lệnh lực lượng vũ trang là Tướng Franciszek; Chỉ huy lục quân là Tướng Tadeusz Buk; Tư lệnh không quân Andrzej Blasik; Chỉ huy lực lượng đặc biệt Wojciech Potasinki và Phó Đô đốc hải quân Andrzej Karweta…cũng ở trên máy bay.

Với những quan chức, tướng lĩnh ở cấp cao như vậy, Ba Lan là quốc gia kém may mắn nhất trong thời bình của các quốc gia bởi chưa có tai nạn nào lại cướp đi nhiều lãnh đạo như vậy.

Đáng buồn hơn nữa là tất cả những quan chức này đều gặp tai nạn cùng lúc, tạo cú shock lớn, khiến Ba Lan trong thời gian sắp tới chắc chắn phải trải qua những biến động xã hội, chính trị rất lớn, khi mà việc lấp đầy khoảng trống quyền lực là nhiệm vụ rất nặng nề.

Nhiều chuyên gia còn cảnh báo, Tổng thống ra đi không nguy hiểm bằng việc hàng loạt quan chức quân sự cấp cao tử nạn.

Nhà nghiên cứu Tomas Valasek của Trung tâm cải cách châu Âu chia sẻ: “Toàn bộ các quan chức quân sự cấp cao, trong đó có cả Tư lệnh lực lượng vũ trang, đều ở trên máy bay bị rơi. Bạn sẽ thấy quân đội tổn thất thế nào”. Về nhà nước, Ba Lan hiện không được lãnh đạo bởi Tổng thống. Nước này đang nằm dưới sự điều hành của Chính phủ, phá vỡ thế cân bằng chính trị.

Cuối cùng, kế hoạch bầu cử của các đảng phái cũng bị ảnh hưởng, nếu không muốn nói là rất nhiều trong bối cảnh quốc gia này chỉ còn 6 tháng nữa là bước vào bầu cử Tổng thống (và nay là hai tháng bởi ông Kaczynski qua đời).

Cụ thể hơn, việc Tổng thống và hàng loạt quan chức tử nạn khiến hai đảng lớn nhất Ba Lan là Luật pháp và công bằng (PiS) do ông Kaczynski lãnh đạo và đảng Nền tảng nhân dân (PO) do Thủ tướng Donald Tusk dẫn đầu bị tổn thất nặng nề, đặc biệt là PiS của cố Tổng thống.

Theo Xinhua, tai nạn có thể đánh gục PiS hoặc chí ít, cũng khiến đảng này “mất phong độ”, khó lòng trở lại thời đỉnh cao như khi ông Kaczynski còn sống.

Hơi khác một chút, không ít người cho rằng, tai nạn vừa qua không tác động quá lớn tới các đảng phái Ba Lan bởi từ khi Liên Xô sụp đổ, các đảng phái phát triển, đạt tới sự ổn định, đủ sức vượt qua những cú shock như tai nạn vừa qua. Nói cách khác, thảm kịch hôm 10/4 sẽ chỉ thay đổi tên của Tổng thống Ba Lan chứ chưa thể phá hủy cấu trúc chính trị nước này.

Và khi nhìn một cách tích cực, một số chuyên gia nhận định tai nạn vừa qua không hoàn toàn là thảm họa cho PiS bởi họ có thể tận dụng lòng thương tiếc của người dân mà tranh thủ giành thêm phiếu trong cuộc bầu cử sắp tới.

Trong bối cảnh đau thương đó, Chủ tịch Quốc hội Bronislaw Komorowski trở thành Tổng thống lâm thời. Theo Hiến pháp, ông được đảm nhiệm công việc của người đứng đầu đất nước cho đến cuộc bầu cử tiếp theo, dù không có chức danh Tổng thống.

Hơn nữa, với việc Thủ tướng Donald Tusk rút lui khỏi cuộc bầu cử, còn những đối thủ lớn khác đều tử nạn, ông Komorowski hiện được coi là ứng cử viên sáng giá nhất cho chức Tổng thống.

Nếu điều hành đất nước tốt, tranh thủ tình cảm của người dân hiệu quả khi làm Tổng thống lâm thời, ông Komorowski gần như chắc chắn trở thành nhà lãnh đạo Ba Lan tối cao.