Ông Tôn-ni Tan đắc cử Tổng thống Xin-ga-po

Xin-ga-po vừa tiến hành bầu tổng thống mới, nhiệm kỳ sáu năm khi Tổng thống đương nhiệm S.R.Na-than kết thúc nhiệm kỳ thứ hai trên cương vị này vào ngày mai (31-8). Ông Tôn-ni Tan, 71 tuổi, đã đắc cử và sẽ chính thức nhậm chức từ ngày 1-9 tới, trở thành tổng thống thứ bảy tại đảo quốc Xin-ga-po kể từ khi nước này tuyên bố độc lập năm 1965.

Ðây là kỳ bầu cử tổng thống lần đầu tại Xin-ga-po trong hơn một thập kỷ qua do hai kỳ bầu cử lần trước (năm 1999 và 2005) chỉ có một ứng viên duy nhất ứng cử cho chức vụ này. Kết quả cuộc bầu cử tổng thống ngày 27-8 cho thấy, ông Tôn-ni Tan được 744.397 phiếu ủng hộ, chiếm 35,19% trong tổng số 2,1 triệu phiếu hợp lệ, nhiều hơn 7.269 phiếu so với đối thủ về thứ hai là ông Tan Cheng Bốc, người giành được 34,85% phiếu bầu. Kết quả sít sao này đã khiến Cơ quan bầu cử Xin-ga-po phải hoãn công bố kết quả kiểm phiếu vài giờ để kiểm lại phiếu bầu. Thắng lợi của ông Tôn-ni Tan đã được nhiều nhà phân tích chính trị trong và ngoài Xin-ga-po dự báo từ trước. Tuy nhiên, một chiến thắng sít sao nói trên thì không ai lường trước được.

Ông Tôn-ni Tan từng là thành viên Ðảng Hành động Nhân dân (PAP). Tháng 6 vừa qua, ông xin rút khỏi PAP vì theo luật bầu cử tổng thống của Xin-ga-po, các ứng cử viên phải ra tranh cử với danh nghĩa cá nhân. Ông giữ vị trí Phó Thủ tướng từ năm 1995 đến năm 2005; tham gia chính trường năm 1979 và từng là bộ trưởng các bộ Giáo dục, Tài chính, Thương mại và Công nghiệp, Y tế. Ông điều hành ngân hàng OCBC từ năm 1991 đến năm 1995; là Phó Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Quỹ Tài sản quốc gia của Tập đoàn đầu tư của Chính phủ (GIC) và Chủ tịch của tập đoàn báo chí Xin-ga-po, tập đoàn xuất bản hai ấn phẩm lớn là Lianhe Zaobao và Thời báo Eo biển.

Phát biểu ý kiến sau khi đắc cử tổng thống, ông Tôn-ni Tan nói rằng:"Chúng ta đã thành công trong chiến dịch tranh cử bền bỉ. Giờ đây là lúc chúng ta bắt đầu công việc của mình". Cảm ơn những người ủng hộ, các phương tiện thông tin đại chúng, ông nói: "Cuộc bầu cử thu hút bốn ứng cử viên đã đem lại cho cử tri Xin-ga-po quyền lựa chọn. Tổng thống là tổng thống của tất cả người dân Xin-ga-po, cả những người bỏ phiếu ủng hộ tôi và cả những người không dành cho tôi lá phiếu bầu. Tôi cam kết làm việc vì mỗi người và vì tất cả mọi người". Là một người có kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính và kinh tế, trong chiến dịch vận động tranh cử, ông Tôn-ni Tan cam kết nếu giành thắng lợi, ông có thể làm việc với Chính phủ và cống hiến để giúp Xin-ga-po vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế. Sau khi kết quả bầu cử tổng thống được công bố, Thủ tướng Lý Hiển Long kêu gọi người dân nước này đồng tâm hợp lực, đoàn kết vì sự phát triển của quốc gia.

Tại Xin-ga-po, Tổng thống là người có vai trò nghi thức quan trọng. Ứng cử viên phải là người có kinh nghiệm trong các vị trí như bộ trưởng, thẩm phán của tòa án tối cao hoặc các vị trí tương tự, hoặc phải có ít nhất ba năm kinh nghiệm trong vai trò chủ tịch hoặc giám đốc điều hành của hội đồng quản trị của công ty với mức thu nhập tối thiểu khoảng 82,6 triệu USD hoặc có khả năng tài chính tương đương. Năm 2011 là năm quan trọng đối với chế độ chính trị của Xin-ga-po khi nước này tiến hành hai cuộc bầu cử: tháng 5 là tổng tuyển cử bầu QH và tháng 8 là bầu cử tổng thống. Giới doanh nghiệp ở quốc đảo sư tử chờ đợi và theo dõi sát kết quả cuộc bầu cử vì cho rằng ai là người thắng cử sẽ ảnh hưởng quyết sách làm ăn của họ trong tương lai.

Mặc dù ứng cử viên tổng thống không thuộc một đảng phái nào trong xã hội, tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, cuộc bầu cử tổng thống vừa qua tại Xin-ga-po là một "phép thử" đối với uy tín của đảng PAP cầm quyền. Tổng thống đắc cử Tôn-ni Tan chỉ rút khỏi đảng PAP khi ông bắt đầu tham gia ứng cử vị trí tổng thống, từng là nhân vật "lão làng" trong đảng cầm quyền và đảm đương nhiều vị trí trọng yếu trong Chính phủ. Trong cả hai cuộc bầu cử vừa qua, cử tri Xin-ga-po đều bày tỏ lo ngại về tình trạng giá nhà đất leo thang và làn sóng công nhân nhập cư vào Xin-ga-po quá lớn... Nắm bắt tâm lý cử tri, ông Tan Cheng Bốc đã có một chiến lược tranh cử tốt "Nghĩ đến người Xin-ga-po trên hết" và tập hợp người dân đoàn kết để thu hút được một lượng phiếu bầu "ngang ngửa" với ông Tôn-ni Tan. Và hẳn kết quả đó cũng nói lên nhiều điều mà vị tổng thống tương lai của Xin-ga-po cũng như đảng PAP cầm quyền sẽ phải để tâm trong thời gian tới.