Kodak bị truất ngôi

Trong phiên giao dịch ngày đầu tiên của tháng 10, giá cổ phiếu của Hãng máy ảnh Eastman Kodak (EK) hàng đầu thế giới của Mỹ đã giảm 54% do tờ Wall Street Journal (WSJ) loan tin Kodak đang phải tái cơ cấu hoặc đối mặt với nguy cơ phá sản. Dù ngay sau đó EK đã lên tiếng phủ nhận, nhưng tin của WSJ cũng đã đủ tạo ra những ngày đen tối nhất của hãng máy ảnh huyền thoại đã tồn tại 131 năm.

Chỉ trong một ngày, giá trị thị trường của Công ty Kodak có trụ sở tại New York  mất khoảng 210 triệu USD. Cú sốc này khiến giá để bảo hiểm khoản nợ của Kodak theo hình thức Hợp đồng bảo hiểm nợ xấu (CDS) tăng vọt 70% sau khi nguy cơ phá sản của hãng này hiện rõ trong mắt các nhà đầu tư. Có thể nói Kodak đang trải qua những ngày ảm đạm nhất nếu so với thời hoàng kim cách đây 14 năm khi giá trị thị trường của họ đạt 31 tỷ USD. Lý giải "hồi cáo chung" của đại gia Kodak, các nhà phân tích cho rằng do hãng đã không đỡ nổi sự cạnh tranh của các đối thủ ngoại và mất phương hướng trong cuộc cách mạng kỹ thuật số.

Nhìn lại quá khứ, tháng 6-1888, George Eastman được nhận bằng sáng chế cho chiếc máy ảnh sử dụng phim dạng cuộn đầu tiên trên thế giới có tên gọi: Kodak. Chiếc máy ảnh Kodak đã thực sự tạo ra một cuộc cách mạng trong lưu giữ hình ảnh của nhân loại. Nó phá vỡ vĩnh viễn hình ảnh một phòng lab đồ sộ đi cùng với máy chụp lúc bấy giờ. Do đó, Kodak khiến cả thế giới sục sôi kiếm tìm và trong bốn năm đầu, có tới 73.000 chiếc được tiêu thụ với giá 25 USD/chiếc. Trên cơ sở đó, thương hiệu lừng danh EK ra đời. Chỉ 5 năm sau khi được giới thiệu tại Mỹ, EK đã khai trương văn phòng đầu tiên tại London và nhanh chóng mở rộng khắp châu Âu. Năm 1930, Kodak có 75% thị phần thế giới trong ngành hàng thiết bị chụp ảnh và khoảng 90% lợi nhuận. Nhờ những đổi mới không ngừng cùng chiến dịch quảng cáo rầm rộ khiến EK nhanh chóng trở thành một hãng sản xuất sản phẩm nhiếp ảnh lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, sự hùng mạnh của thương hiệu EK bỗng khựng lại bởi cuộc tấn công của kỹ nghệ ảnh số. Dù Kodak là tên chiếc camera kỹ thuật số đầu tiên vào giữa những năm 1970 và nắm trong tay gần 1.000 bằng sáng chế liên quan đến chụp ảnh kỹ thuật số nhưng trong tâm trí người tiêu dùng, nhãn hiệu Kodak chỉ gắn với những cuộn phim và máy ảnh cơ.

Khi phát minh ra chiếc máy ảnh kỹ thuật số đầu tiên trên thế giới vào năm 1975, Kodak lúc đó đã chần chừ với ý tưởng giảm bớt sự phụ thuộc vào máy ảnh cơ khi đó đang thu lợi nhuận cao. Chính sự chần chừ này của EK đã tạo điều kiện cho các đối thủ Nhật Bản như Canon và Sony có cơ hội vươn lên về máy ảnh kỹ thuật số với tốc độ tăng trưởng chóng mặt cuối những năm 90 của thế kỷ trước. Sự dịch chuyển của thế giới sang ảnh kỹ thuật số diễn ra với tốc độ chớp nhoáng và Kodak tới giờ vẫn chưa tìm thấy chỗ đứng trong lĩnh vực này. Chuyên gia ngành ảnh John Larish, người từng làm việc cho Kodak trong những năm 1980 với tư cách một nhà phân tích thị trường nhận định: "Khi nói về máy ảnh, hai thế hệ gần đây chỉ biết đến Sony, thậm chí LG hay Samsung. Họ không biết đến Kodak. Kodak giờ không còn là cái tên đầu bảng trong lĩnh vực nhiếp ảnh nữa".

Từ năm 2007 tới nay, Kodak chưa kiếm được một đồng lợi nhuận nào. Doanh thu năm 2010 của Kodak giảm còn 7,2 tỷ USD và hãng đã thua lỗ suốt 4 năm qua. Giới chuyên gia Phố Wall cho rằng, năm nay Kodak sẽ lỗ ròng 638 triệu USD, và sẽ lỗ thêm 215 triệu USD vào năm 2012. Trong bối cảnh này, mạnh tay thu hẹp đội ngũ nhân viên xem ra là việc bắt buộc phải làm với Kodak. Năm 1988, hãng Kodak có 145.300 nhân viên trên toàn cầu, đến nay chỉ còn 18.800 nhân viên.

Tuy nhiên, Kodak vẫn dự báo sẽ làm ăn có lãi trở lại vào năm 2012 nhờ đầu tư mạnh vào lĩnh vực máy in kỹ thuật số. Một "cọc" khác cho Kodak bám vào lúc này là kho bằng sáng chế của hãng. Kodak đã thu được 2 tỷ USD phí cấp phép từ năm 2008, và kỳ vọng thu được thêm 3 tỷ USD nữa từ hoạt động này trong thời gian tới. Dẫu vậy, đế chế máy ảnh cơ Kodak thực sự đã suy tàn như sự chia sẻ đầy tiếc nuối của chuyên gia ngành ảnh John Larish: "Người ta có thể nhìn thấy biểu tượng chữ K màu vàng của Kodak ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới. Thế giới đã phụ thuộc vào biểu tượng đó trong việc lưu giữ ký ức. Nhưng với sự xuất hiện của máy ảnh kỹ thuật số và camera trên điện thoại di động, Kodak đã thua trận. Tôi cho rằng, từ giờ, người ta sẽ nói về Kodak như nói về quá khứ".